Η εκούσια αυτοβλαπτική συμπεριφορά στη στενή διαπροσωπική σχέση υπό το πρίσμα της Θεωρίας Ιστοριών Έρωτα: η περίπτωση του HIV/ AIDS

Abstract

The purpose of the present study is to assess deliberate self-harm behavior in the intimate romantic relationship of two population groups: the general population and the hiv+ population. The theory of Love as a Story was used as a conceptual framework for understanding the qualitative differences in the relationships of the subjects and the roles they adopt as partners within them. In the first research phase, the reliability and validity of the Deliberate Self- harm Inventory (Sansone et al., 1998) was assessed. The DSHI was administered electronically to people who suffer from alcohol addiction and the general population. The analysis showed that the Cronbach's alpha was high. An exploratory factor analysis of the DSHI questions was carried out and four dimensions of self-harm emerged. These are: Total, Somatic, Covert and Relational. The Cronbach's alpha was found to be satisfactory to high for the four dimensions of the DSHI. The second research phase attempted to link Love Stories Theory to the four dimensions of self-harm. To this end, the Love Stories questionnaire was administered electronically to both heterosexual and homosexual men and women from the general population. An exploratory factor analysis was performed on the 28 love stories of the questionnaire. The analysis yielded five factors- categories of stories, which included the 20 stories remaining in the model. They are the following: Stories of Reciprocity, Devaluation, Idealization, Power and Common Ground. Multiple stepwise regressions were then performed for each one of the four self-harm dimensions. The five categories of stories, the role preference in the stories as well as a set of variables (individual, relational, and partner- related) were inserted for each regression analysis as independent variables. The results confirmed the association of the stories with the four self-harm dimensions. It was also confirmed that role preference has a strong relationship with Covert self-harm. In addition, it was found that age, educational level, partner's educational level, being in a relationship, duration of relationship, frequency of sexual intercourse, and age of first sexual intercourse had a statistically significant relationship with the four dimensions of self-harm. Gender and sexual orientation showed no statistically significant relationship with any self-harm dimension. The third research phase seeks to identify deliberate self-harm indications within the romantic relationships of HIV+ individuals, before and after seroconversion. The method of critical thematic analysis was chosen for processing of 79 texts- testifications, written by HIV+ individuals, and had free online access through the website www.hivaids.gr. The results confirmed the presence of self-harm behavior both before and after subjects’ seroconversion. Limited references to seroconversion relationships is regarded as evidence of relational self-harm. Future research should focus more on the content of seroconversion relationships in order to identify their specific characteristics.

Στόχος της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της εκούσιας αυτοβλαπτικής συμπεριφοράς στα πλαίσια της στενής διαπροσωπικής σχέσης, σε δύο ομάδες πληθυσμών: στο γενικό πληθυσμό και σε οροθετικό πληθυσμό. Η θεωρία των Ιστοριών Έρωτα χρησιμοποιήθηκε ως εννοιολογικό πλαίσιο για να κατανοηθούν οι ποιοτικές διαφοροποιήσεις των σχέσεων των υποκειμένων αλλά και των ρόλων που υιοθετούν ως σύντροφοι εντός τους. Στην πρώτη ερευνητική φάση πραγματοποιήθηκε ο έλεγχος αξιοπιστίας και εγκυρότητας του Ερωτηματολογίου Εκούσιας Αυτοβλαπτικής Συμπεριφοράς (Sansone et al., 1998), το οποίο χορηγήθηκε ηλεκτρονικά σε άτομα με προβλήματα κατανάλωσης αλκοόλ (αυτοβλαπτικός πληθυσμός) και σε άτομα προερχόμενα από το γενικό πληθυσμό. Η ανάλυση έδειξε ότι ο δείκτης αξιοπιστίας Cronbach ήταν υψηλός. Πραγματοποιήθηκε διερευνητική ανάλυση παραγόντων στις ερωτήσεις του ΕΕΑΣ και προέκυψαν τέσσερις παράγοντες- διαστάσεις αυτοβλαπτικότητας. Πρόκειται για τις εξής: Καθολική, Σωματική, Συγκαλυμμένη και Σχεσιακή. Ο δείκτης Cronbach βρέθηκε ότι ήταν ικανοποιητικός έως υψηλός για τις τέσσερις διαστάσεις της ΕΑΣ. Στη δεύτερη ερευνητική φάση επιχειρήθηκε η σύνδεση της Θεωρίας Ιστοριών Έρωτα με τις επιμέρους διαστάσεις της αυτοβλαπτικότητας. Για το σκοπό αυτό, διακινήθηκε ηλεκτρονικά το ερωτηματολόγιο Ιστοριών Έρωτα σε άνδρες και γυναίκες προερχόμενους από το γενικό πληθυσμό, με ετεροφυλόφιλο και ομοφυλόφιλο σεξουαλικό προσανατολισμό. Πραγματοποιήθηκε διερευνητική ανάλυση παραγόντων στις 28 ιστορίες έρωτα του ερωτηματολογίου. Από την ανάλυση προέκυψαν πέντε παράγοντες- κατηγορίες ιστοριών, στις οποίες εντάχθηκαν οι 20 ιστορίες που παρέμειναν στο μοντέλο. Πρόκειται για τις εξής: Ιστορίες Αμοιβαιότητας, Υποτίμησης, Εξιδανίκευσης, Εξουσίας και Κοινού Τόπου. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε πολλαπλή βηματική παλινδρόμηση για καθεμία από τα τέσσερα είδη αυτοβλαπτικότητας. Ως ανεξάρτητες μεταβλητές για κάθε παλινδρόμηση ορίστηκαν οι πέντε κατηγορίες ιστοριών, η προτίμηση ρόλου στις ιστορίες καθώς και ένα σύνολο μεταβλητών (ατομικές, σχεσιακές και συντρόφου). Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν τη σύνδεση των ιστοριών έρωτα με τις τέσσερις διαστάσεις της αυτοβλαπτικότητας. Επιβεβαίωσαν επίσης ότι ο ρόλος προτίμησης παρουσιάζει ισχυρή σύνδεση με τη Συγκαλυμμένη Αυτοβλαπτικότητα. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι η ηλικία, το επίπεδο εκπαίδευσης, το επίπεδο εκπαίδευσης συντρόφου, η ύπαρξη σχέσης, η διάρκεια σχέσης, η συχνότητα σεξουαλικών επαφών και η ηλικία πρώτης σεξουαλικής επαφής εμφανίζουν στατιστικά σημαντική σχέση με τις επιμέρους διαστάσεις της αυτοβλαπτικότητας. Το φύλο και ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν παρουσίασαν στατιστικά σημαντική σχέση με καμία παράμετρο αυτοβλαπτικότητας. Στην τρίτη ερευνητική φάση επιδιώχθηκε ο εντοπισμός στοιχείων εκούσιας αυτοβλαπτικότητας στις ερωτικές σχέσεις οροθετικών ατόμων, πριν και μετά την ορομετατροπή. Επιλέχθηκε η μέθοδος της κριτικής θεματικής ανάλυσης περιεχομένου για την επεξεργασία των 79 κειμένων- εξομολογήσεων, που προέρχονταν από οροθετικά άτομα και ήταν ελεύθερα προσβάσιμες μέσω της ιστοσελίδας www.hivaids.gr. Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν την αυτοβλαπτικότητα των υποκειμένων, πριν και μετά την είδηση της ορομετατροπής τους. Στις περιορισμένες αναφορές τους για τις σχέσεις ορομετατροπής διαφαίνονται στοιχεία σχεσιακής αυτοβλαπτικότητας. Η μελλοντική έρευνα χρειάζεται να εστιάσει περισσότερο στο περιεχόμενο των σχέσεων ορομετατροπής, ώστε να εντοπιστούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους.