Η παιδαγωγική και η διδακτική διάσταση της διαπολιτισμικότητας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση της Ελλάδας

Abstract

Aim of the research: to conduct a systematic analysis of the content of primary education curriculum and of the texts of student books of social studies history religious affairs and Modern Greek language and literature for the 5th and 6th grade of primary education schools in order to assess the dissemination of intercultural ideology. Research methodology: content analysis (qualitative as well as quantitative) findings of the research 1) for the social and political awareness course, the curriculum as well as the student books of the course are managing in a number of instances to promote and empower intercultural understanding and foster cultural interaction among people from different countries, 2) for the history course there is an emphatic repetition of the message that the individual characteristics of Greek people have remained unchanged throughout the history. This message most of the times veils historic facts that could prove the inevitability of interaction with people from other civilizations and countries, 3) for the religious affairs course, the research into the curriculum as well as the student books proved that the course aims at teaching the basic premises of the Greek orthodox religious faith. This finding shows that the religious affairs course is not conducive to the basic premises of intercultural understanding and cross-religious approach, 4) for the Modern Greek language and literature course, intercultural understanding is fairly promoted through the curriculum as well as the student books.

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της διάχυσης και η αποτύπωση της διαπολιτισμικότητας μέσω συστηματικής ανάλυσης έτσι όπως αυτή παρουσιάζεται στο περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών του δημοτικού σχολείου καθώς και στα κείμενα των διδακτικών εγχειριδίων (βιβλία μαθητή) της κοινωνικής - πολιτικής αγωγής της ιστορίας των θρησκευτικών και της ελληνικής γλώσσας - λογοτεχνίας (ανθολόγιο) της ε’ και στ’ δημοτικού. Μεθοδολογία έρευνας: ανάλυση περιεχομένου (ποιοτική και ποσοτική). Ευρήματα έρευνας: 1) για το μάθημα της κοινωνικής-πολιτικής αγωγής το αντίστοιχο ΑΠΣ και τα διδακτικά εγχειρίδια του μαθήματος καταφέρνουν σε αρκετές περιπτώσεις να προάγουν και να υποστηρίξουν τη διαπολιτισμικότητα ώστε να αναπτυχθεί η πολιτιστική αλληλεπίδραση ανάμεσα στους λαούς, 2) για το μάθημα της ιστορίας η έμφαση και η επανάληψη του μηνύματος για τη διατήρηση των ιδιοτήτων των Ελλήνων οδηγούν τις περισσότερες φορές στην αφάνεια. Τα ιστορικά γεγονότα που δηλώνουν και αποδεικνύουν το αναπόφευκτο των αλληλεπιδράσεων που προκαλεί η ίδια η επαφή και η επικοινωνία με άλλους λαούς και πολιτισμούς, 3) για το μάθημα των θρησκευτικών πρόκειται για ένα μάθημα ομολογιακού χαρακτήρα όπως αυτό προκύπτει από την ανάλυση του ΑΠΣ και του περιεχομένου των διδακτικών εγχειριδίων συνεπώς το μάθημα βρίσκεται σε δυσαρμονία με τις αρχές του δια πολιτισμού και της διαθρησκειακής προσέγγισης, 4) για το μάθημα της γλώσσας και της λογοτεχνίας τα αντίστοιχα ΑΠΣ και τα κείμενα προωθούν σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό τη διαπολιτισμικότητα.