Η διαπολιτισμικότητα στο αναλυτικό πρόγραμμα του ελληνικού δημοτικού σχολείου: οι απόψεις των εκπαιδευτικών

Abstract

Η παρουσία δεκάδων χιλιάδων μαθητών με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο τονίζει την ανάγκη αναθεώρησης του Α.Π. στο δημοτικό σχολείο, με τρόπο ώστε να αντανακλά τις σημερινές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Σκοπός της διατριβής είναι η διερεύνηση των απόψεων των εκπαιδευτικών σχετικά με την ανάπτυξη και εφαρμογή ενός διαπολιτισμικού Α.Π. στο δημοτικό σχολείο. Το κεντρικό ερευνητικό ερώτημα αφορά τον τρόπο διαμόρφωσης του Α.Π. στα σχολεία μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας, όπως είναι η ελληνική, στην οποία εκτός από τις δεδομένες κοινωνικο-οικονομικές διαφοροποιήσεις των μελών της υφίστανται, επιπλέον, και οι πολιτισμικές. Για την πληρέστερη κατανόηση του ερευνώμενου προβλήματος, στο πρώτο μέρος της εργασίας αντλούνται παραδείγματα από τη διεθνή εμπειρία και προσδιορίζονται οι στόχοι, ο τρόπος επιλογής και η οργάνωση της γνώσης, η μεθόδευση της διδασκαλίας, καθώς επίσης και οι στρατηγικές αξιολόγησης ενός διαπολιτισμικού Α.Π. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας εξετάζεται το ισχύον Α.Π. και τα μέτρα που έχουν ληφθεί τις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα για τη θεσμική διαχείριση της πολιτισμικής διαφορετικότητας. Στο τρίτο μέρος, αναπτύσσονται αναλυτικά ο μεθοδολογικός σχεδιασμός και ο τρόπος διεξαγωγής της έρευνας, υποκείμενα της οποίας είναι είκοσι τέσσερις εκπαιδευτικοί δημοτικών σχολείων, που εργάζονται στην Αθήνα και καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ως προς το φύλο, τη διδακτική εμπειρία, την ηλικία ή τις σπουδές τους. Για τη διερεύνηση των απόψεών τους κρίθηκε καταλληλότερη: η επιλογή της ποιοτικής μεθοδολογίας? η τεχνική της ημι-δομημένης συνέντευξης? η χρήση ανοικτών ερωτήσεων? η μαγνητοφώνηση των συνεντεύξεων και η ανάλυση περιεχομένου με βάση τη σημασιολογική κατανόηση του κειμένου των συνεντεύξεων. Η θεωρητικοποίηση των πληροφοριακών δεδομένων ανέδειξε μεταξύ άλλων τέσσερις διαφορετικές προσεγγίσεις των εκπαιδευτικών, όσον αφορά το σχεδιασμό, τους στόχους και τα περιεχόμενα ενός νέου Α.Π. που θα λαμβάνει υπόψη τους μαθητές με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο? παράμετροι που φαίνεται να επηρεάζουν την προσέγγιση που υιοθετούν οι εκπαιδευτικοί είναι το φύλο, τα έτη υπηρεσίας, η θέση που κατέχουν, οι σπουδές και η εμπειρία τους σε σχολεία του εξωτερικού. Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών του δείγματος αντιμετωπίζει θετικά το μετασχηματισμό του Α.Π, τον εμπλουτισμό των περιεχομένων του με πολιτισμικά στοιχεία άλλων χωρών και τη διδασκαλία της μητρικής γλώσσας των αλλοδαπών? ωστόσο, δεν υποστηρίζει τη λειτουργία δίγλωσσων τάξεων ή σχολείων και δεν επιθυμεί την ενσωμάτωση στοιχείων από την ιστορία ή τη θρησκεία των αλλοδαπών στο επίσημο Α.Π.