Intercultural schools in Greece: students' and teachers' perceptions of their intercultural competence and future considerations

Abstract

This thesis examines students’ and teachers’ views regarding the practices of acculturation in intercultural schools in Greece and identifies to what extent they can function as sites of developing intercultural competence and critical multiculturalism. It aims to highlight Greece's opportunity to adapt to emerging conditions and provide an education based on the principles of intercultural education, not just by promoting a dialogue between students of different backgrounds but also by incorporating a redefinition of the nature of the dominant culture and make propositions for the future. Thus, it addresses a gap in scholarship theorizing the underpinnings surrounding the establishment of intercultural schools in Greece seen in relation to students’ and teachers’ perceptions surrounding the following foci: 1. Their experiences in intercultural schools and how they affect their perceptions of their identities and the identities of others. 2. The extent to which students and teachers believe that intercultural schools allow for diversity, the celebration of cultures and a discussion of the relations between different communities towards the promotion of a cosmopolitan citizen model. 3. Their beliefs regarding the extent to which these schools can function as host institutions for refugee students, introduce them to Greek language and culture and teach them the value of their own. A specific professional context is examined, i.e., an intercultural high school in Greece. This is a qualitative exploratory single-case study with a critical rationale. Its aim is not to generalize findings but to focus on a specific contemporary phenomenon. Τhe interpretive paradigm has been adopted that does not report statements or events but tries to interpret the world it studies and focuses on individuals. 'Identity' functions as the analytical lens through which students' and teachers' perceptions are explored. Methods included semi-structured interviews with students and teachers, in-situ observations and an analysis of policy documents (legislation establishing intercultural schools, their scope and function).Findings indicated that students seem to avoid ethnic and religious self-identifications; they approach identity as an enriching element in their school and consider it as a creative learning environment. They portray their teachers as caring and approach them as role models. They also seem to embrace the potentiality of intercultural schools becoming host institutions for large numbers of refugee/migrant students in the future but ask for changes in the function of intercultural schools. The provision of psychological support and the creation of a welcoming school environment are prioritised, among other changes. Teachers seem to experience a school in transition, where the increasing level of diversity (cultural, religious, linguistic) is treated as stimulus for action, i.e., coming to terms with diversity by trying to step into students’ shoes and realizing the challenges they are facing. They also seem to have difficulty in defining ‘interculturalism’ and thus treat it as an ‘umbrella’ term. They call for the management of student flows and the implementation of systemic and non-systemic changes that will align the school’s character with intercultural values. These contributions can inform teachers, school principals, researchers and policymakers alike.

Η διατριβή αυτή εξετάζει τις αντιλήψεις μαθητών και εκπαιδευτικών γύρω από τις πρακτικές της πολιτισμικής ένταξης σε διαπολιτισμικά σχολεία στην Ελλάδα και προσδιορίζει το βαθμό που μπορούν να λειτουργήσουν ως χώροι διαπολιτισμικής ικανότητας και κριτικής πολυπολιτισμικότητας. Στοχεύει να τονίσει την ευκαιρία που έχει η Ελλάδα να προσαρμοστεί στο νέο αναδυόμενο περιβάλλον και να παρέχει διαπολιτισμική εκπαίδευση ενσωματώνοντας έναν επαναπροσδιορισμό της φύσης της κυρίαρχης κουλτούρας και να κάνει προτάσεις για το μέλλον. Συνεπώς, η έρευνα αυτή στοχεύει να καλύψει ένα κενό στη βιβλιογραφία γύρω από τo θεωρητικό υπόβαθρο της δημιουργίας των διαπολιτισμικών σχολείων στην Ελλάδα σε συσχετισμό με τις αντιλήψεις μαθητών και εκπαιδευτικών στους ακόλουθους τομείς: 1. Τις εμπειρίες τους στα διαπολιτισμικά σχολεία και πως αυτές επηρεάζουν τις αντιλήψεις τους γύρω από την ταυτότητά τους και τις ταυτότητες των άλλων. 2. Το βαθμό στον οποίο μαθητές και εκπαιδευτικοί θεωρούν ότι τα διαπολιτισμικά σχολεία επιτρέπουν τη διαφορετικότητα, τον εορτασμό των πολιτισμών και τη συζήτηση των σχέσεων μεταξύ διαφορετικών κοινοτήτων με στόχο την προώθηση ενός κοσμοπολιτικού μοντέλου πολίτη. 3. Τις πεποιθήσεις τους σε σχέση με το βαθμό στον οποίο αυτά τα σχολεία μπορούν να λειτουργήσουν ως ιδρύματα υποδοχής για πρόσφυγες μαθητές, να τους εισάγουν στην ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό και να τους διδάξουν την αξία της δικής τους γλώσσας και πολιτισμού. Εξετάζεται ένα συγκεκριμένο επαγγελματικό πλαίσιο, ένα διαπολιτισμικό Λύκειο στην Ελλάδα. Πρόκειται για ποιοτική έρευνα περίπτωσης συλλογής εμπειρικών δεδομένων. Στόχος δεν ήταν η γενίκευση ερευνητικών ευρημάτων αλλά η επικέντρωση σε ένα συγκεκριμένο σύγχρονο φαινόμενο. Έχει υιοθετηθεί ένα ερμηνευτικό ερευνητικό παράδειγμα που δεν αναφέρει δηλώσεις ή γεγονότα αλλά προσπαθεί να ερμηνεύσει τον κόσμο που μελετά και επικεντρώνεται στα άτομα. Η έννοια της ταυτότητας λειτουργεί ως ο αναλυτικός φακός μέσω του οποίου διερευνώνται οι αντιλήψεις των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Οι ερευνητικές μέθοδοι συμπεριέλαβαν ημιδομημένες συνεντεύξεις με μαθητές και εκπαιδευτικούς, συμμετοχικές παρατηρήσεις και ανάλυση νομικών κειμένων εκπαιδευτικής πολιτικής (νομοθεσία ίδρυσης διαπολιτισμικών σχολείων, το σκοπό τους και τη λειτουργία τους). Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι οι μαθητές φαίνεται να αποφεύγουν τους εθνικούς και θρησκευτικούς αυτοπροσδιορισμούς, προσεγγίζουν την ταυτότητα ως στοιχείο εμπλουτισμού του σχολείου τους και το προσεγγίζουν ως δημιουργικό μαθησιακό περιβάλλον. Παρουσιάζουν τους εκπαιδευτικούς τους να ενδιαφέρονται για το σχολείο και τους προσεγγίζουν ως πρότυπα. Φαίνεται επίσης να επιδοκιμάζουν την πιθανότητα να καταστούν τα διαπολιτισμικά σχολεία χώροι υποδοχής για μεγάλους αριθμούς προσφύγων/μεταναστών μαθητών στο μέλλον αλλά ζητούν αλλαγές στη λειτουργία τους. Η παροχή ψυχολογικής υποστήριξης και η δημιουργία ενός εγκάρδιου σχολικού περιβάλλοντος τίθενται σε προτεραιότητα, μεταξύ άλλων αλλαγών. Οι εκπαιδευτικοί φαίνεται να βιώνουν ένα σχολείο σε μεταβατικό στάδιο, στο οποίο ο αυξανόμενος βαθμός πολυμορφίας (πολιτισμικής, θρησκευτικής, γλωσσικής) εκλαμβάνεται ως κίνητρο για δράση, π.χ. , κατανόηση της πολυμορφίας μέσω προσπάθειας να μπουν στη θέση των άλλων μαθητών και να αντιληφθούν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Εμφανίζονται επίσης οι εκπαιδευτικοί να δυσκολεύονται να προσδιορίσουν την έννοια «διαπολιτισμικός» και συνεπώς την αντιλαμβάνονται ως έννοια «ομπρέλα». Ζητούν τη διαχείριση των μαθητικών ροών και την εφαρμογή συστημικών και μη-συστημικών αλλαγών που θα ευθυγραμμίσουν το χαρακτήρα του σχολείου με διαπολιτισμικές αξίες. Αυτές οι συνεισφορές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την πληροφόρηση εκπαιδευτικών, διευθυντών σχολείων, ερευνητών και πολιτικών αξιωματούχων.