Παιδική ηλικία, φτώχεια και οι επιπτώσεις στα παιδιά: κοινωνικοϊστορικές και σύγχρονες διαστάσεις

Abstract

The poverty and childhood are two dynamic concepts that are transformed under the influence of social and economic factors, interrelate and interact with each other on multiple levels, making childhood an indispensable condition for the inter temporal development and the appearance of the phenomenon of poverty. This thesis investigates causal factors, historical development and reproduction mechanisms of the conceptual correlation of the two terms and the social dimensions they take. For this reason, the dimensions of poverty in childhood are examined and also the impact of the poverty for the children under the socio-historical configuration and its reflection in contemporary society. At the same time, the modern perception of the child as social actor introduces the child-centered approach in the examination of the phenomenon of poverty, adding new data into the traditional perception of the child as a conduit of deprivation’s intergenerational reproduction. In this aspect, the social perceptions, attitudes, conditions and dimensions for the childhood, poverty, social exclusion and poverty in childhood are studied, since the industrial revolution and up to date, in Europe and Greece. The child is considered as a social subject with past, present, and future, and therefore, the current living conditions and the effects of poverty on his life and its potential future are explored. Moreover, the child poverty in Greece and the impact of poverty and exclusion on children in key areas of their lives such as health, work, education and participation are examined. The use of statistical data from official sources as well as the secondary processing of these data, attempts to illustrate the living conditions of poor children in Greece and to generate a complete picture of the extent in which the crisis affects both poor and non-poor children

Η φτώχεια και η παιδική ηλικία είναι δύο έννοιες δυναμικές οι οποίες μετασχηματίζονται υπό την επίδραση των εκάστοτε κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων, συσχετίζονται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους σε πολλαπλά επίπεδα, καθιστώντας την παιδική ηλικία απαραίτητο όρο στη διαχρονική εξέλιξη και εμφάνιση του φαινομένου της φτώχειας. Στη συγκεκριμένη εργασία μελετώνται οι αιτιακοί παράγοντες, η ιστορική εξέλιξη και οι μηχανισμοί αναπαραγωγής της εννοιολογικής συσχέτισης των δύο όρων και των κοινωνικών διαστάσεων που αυτοί προσλαμβάνουν. Για τον λόγο αυτό εξετάζονται οι διαστάσεις της φτώχειας στην παιδική ηλικία και οι επιπτώσεις της πρώτης στα παιδιά όπως διαμορφώθηκαν κοινωνικόϊστορικά και αποτυπώνονται στη σύγχρονη κοινωνία.. Παράλληλα, η σύγχρονη αντιμετώπιση του παιδιού ως δρών υποκειμένου, εισάγει την παιδοκεντρική προσέγγιση στην εξέταση του φαινομένου της φτώχειας, προσδίδοντας νέα δεδομένα στην παραδοσιακή αντίληψη του παιδιού ως το μέσο της διαγενεακής αναπαραγωγής της αποστέρησης. Υπό το πρίσμα αυτό, μελετώνται οι κοινωνικές αντιλήψεις, στάσεις, συνθήκες και διαστάσεις για την παιδική ηλικία, την φτώχεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την φτώχεια στην παιδική ηλικία, κυρίως από την βιομηχανική επανάσταση έως σήμερα, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Το παιδί νοείται ως κοινωνικό υποκείμενο με παρελθόν, παρόν και μέλλον και ως εκ τούτου διερευνώνται οι παροντικές συνθήκες διαβίωσης και οι επιδράσεις της φτώχειας στη ζωή του και προβάλλονται οι πιθανές επιπτώσεις αυτών για το μέλλον. Σε δεύτερο επίπεδο εξετάζεται η παιδική φτώχεια στην Ελλάδα και οι επιπτώσεις της φτώχειας και του αποκλεισμού στα παιδιά σε βασικούς τομείς της ζωής τους όπως υγεία, εργασία, εκπαίδευση και συμμετοχή. Με την αξιοποίηση στατιστικών δεδομένων από επίσημες πηγές αλλά και τη δευτερογενή επεξεργασία των στοιχείων αυτών, επιχειρείται να αποτυπωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των φτωχών παιδιών στην Ελλάδα και να παραχθεί ολοκληρωμένη εικόνα του βαθμού που η κρίση επιδρά στα φτωχά και μη φτωχά παιδιά