Εφαρμογή προγράμματος παρέμβασης για την ενίσχυση της θετικής πεποίθησης για το στρες υπό το πρίσμα της Θεραπείας Αποδοχής και Δέσμευσης

Abstract

The purpose of this dissertation was to design, implement and evaluate an intervention program to change the stress mindset and stress response under the scope of Positive Psychology and Acceptance and Commitment Therapy (ACT). To achieve this goal, three studies were conducted. The first study aimed to evaluate the psychometric properties of the Stress Mindset Measure (SMM) (Crum et al., 2013) in the Greek context. The second study aimed to develop a pilot internet-delivered intervention called "ReStress Mindset" that combines the principles of the Stress Mindset Training Program (SMTP; Crum et al., 2011, 2013) with ACT (Hayes et al., 2011), and examine its effectiveness on stress mindset and stress response in a group context of university students. Finally, based on the results of the pilot study, the third study aimed to evaluate the "ReStress Mindset" intervention program in order to demonstrate the stability of the results over long periods of time. Overall, the findings of this dissertation showed that the Greek version of the Stress Mindset Measure (SMM) has satisfactory reliability and validity indexces. Also having a positive stress mindset found to be positively correlated to positive wellbeing indices as well as positive ways of perceiving and coping with stress. Furthermore, the review of the literature resulted to the pilot implementation of the "ReStress Mindset" program in the midst of the COVID-19 pandemic and the results showed that the intervention led participants to an increase of “stress-is-enhancing” mindset and life satisfaction, as well as a decrease in “stress-is-debilitating mindset”. Finally, the evaluation of the program showed that the "ReStress Mindset" intervention resulted in a statistically significant increase in "stress-is-enhancing" mindset (SIEM), life satisfaction, and self-efficacy against stress, as well as a statistically significant decrease in "stress-is-debilitating" mindset (SIDM), with these effects lasting three months after the program's completion. The dissertation findings were discussed in terms of their contribution to the advancement of scientific theory and research, clinical psychology practice, counseling, and education. Furthermore, the dissertation's theoretical and methodological limitations were discussed, and recommendations for future research were made. In conclusion, this dissertation showed that is attainable to intervene in order to cultivate and maintain a positive stress mindset, as well as increase life satisfaction and self-efficacy against stress, even in the midst COVID-19 pandemic or any other crisis.

Σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η σχεδίαση, υλοποίηση και αξιολόγηση ενός προγράμματος παρέμβασης για την αναθεώρηση της πεποίθησης για το στρες υπό το πρίσμα της Θετικής Ψυχολογίας και της Θεραπείας Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT). Για να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, πραγματοποιήθηκαν τρείς μελέτες. Η πρώτη είχε ως στόχο τη στάθμιση στο ελληνικό γλωσσικό πολιτισμικό πλαίσιο ενός ψυχομετρικού εργαλείου που μετρά την πεποίθηση για το στρες (Crum et al., 2013). Η δεύτερη μελέτη είχε ως στόχο αφενός τη σχεδίαση ενός διαδικτυακού προγράμματος παρέμβασης για την αλλαγή της πεποίθησης για το στρες και αφετέρου την πιλοτική εφαρμογή του σε ομαδικό πλαίσιο. Τέλος, με βάση τα αποτελέσματα της πιλοτικής έρευνας, η τρίτη μελέτη αφορούσε την αξιολόγηση του προγράμματος παρέμβασης προκειμένου να αποδειχθεί η σταθερότητα των αποτελεσμάτων για μεγάλα χρονικά διαστήματα.Συνολικά, τα ευρήματα της παρούσας διατριβής έδειξαν ότι η ελληνική έκδοση του Ερωτηματολογίου Πεποίθησης για το Στρες (Stress Mindset Measure-SMM) παρουσιάζει ικανοποιητικούς δείκτες αξιοπιστίας και εγκυρότητας, ενώ επίσης εντοπίστηκαν σημαντικές συσχετίσεις της θετικής πεποίθησης για το στρες με την ψυχική ευημερία, την ψυχική ανθεκτικότητα, τα θετικά συναισθήματα, καθώς και θετικούς τρόπους αντίληψης και απόκρισης στο στρες. Επιπλέον, η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, οδήγησε στην πιλοτική εφαρμογή ενός προγράμματος παρέμβασης υπό το πρίσμα της Θετικής Ψυχολογίας και της Θεραπείας Αποδοχής και Δέσμευσης (ACT), με σκοπό την αλλαγή της πεποίθησης για το στρες εν μέσω της πανδημίας COVID-19. Τα αποτελέσματα έδειξαν μια σημαντική μετατόπιση προς τη θετική πλευρά του φάσματος των πεποιθήσεων για το στρες, καθώς και ενίσχυση της ικανοποίησης από τη ζωή, ενώ αντίστοιχα η αρνητική πεποίθηση για το στρες αποδυναμώθηκε. Τέλος η αξιολόγηση του προγράμματος έδειξε ότι παρέμβαση «ReStress Mindset» οδήγησε σε στατιστικά σημαντική αύξηση της θετικής πεποίθησης για το στρες, της ικανοποίησης από τη ζωή και της αυτό-αποτελεσματικότητας έναντι του στρες, καθώς και σε στατιστικά σημαντική μείωση της αρνητικής πεποίθησης για το στρες, με τα αποτελέσματα αυτά να διαρκούν τρεις μήνες μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος. Τα ευρήματα της διατριβής συζητήθηκαν ως προς τη συνεισφορά τους στην προαγωγή της επιστημονικής θεωρίας και έρευνας, στην κλινική πράξη, τη συμβουλευτική και την εκπαίδευση. Επιπλέον, συζητήθηκαν οι θεωρητικοί και μεθοδολογικοί περιορισμοί της διατριβής και διατυπώθηκαν προτάσεις για μελλοντικές έρευνες. Συμπερασματικά, η διατριβή αυτή κατέδειξε ότι είναι δυνατή η εφαρμογή παρέμβασης για την καλλιέργεια και τη διατήρηση μιας θετικής πεποίθησης για το στρες, καθώς επίσης την ενίσχυση της ικανοποίησης από τη ζωή και την αυτο-αποτελεσματικότητα έναντι του στρες, ακόμα και κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID-19 ή εν μέσω οποιασδήποτε άλλης κρίσης.