Rekcija glagola u grčkom i srpskom jeziku: grčko-srpski rečnik glagolske rekcije

Abstract

The study “VERB RECTION IN GREEK AND SERBIAN LANGUAGE“ with grammatical dictionary arose from the need to be compared the verb valency in these languages and then to be presented in the first of such kind of rection dictionary. We consider that the complilation of a verbal rection dictionary seems to be very important for languages that are inflectional, id est they have developed declination and complicated paradigmatic relations, because it wiil be of great help to foreigners at language acquisition. Exactly this lexicographical and grammatical processing ofthe rection relations in verbal phrases wiil enable the foreigner to overcome better the valid syntactic and lexico- semantic rules of the language he learns. Likewise a native speaker must be fully aware of the morphosyntactic rules concerning the word association at his own language, more precisely of the current rection at his mother tongue. Since the rection of Greek and Serbian verbs is an unsufficiently investigated area and there is a lack of contrastive studies about these two languages, the research ventures with such thematic and methodological orientation are indispensable. We should add that many results of previous researches could not be widely accepted, because they are not published in separated books or specific manuals, but only in periodical publications. Therefore, such an analysis from the confrontational aspect is a contribution to study of the rection in both languages, namely a detailed consideration of the rection features that the verbal words present in Modern Greek and Serbian language. There are exposed morphosyntactic rules concerning the verb association , not only with nominal case complements, but also with other types of complements. The analysis and the classification of rection models have been done on the basis of corpus composed of examples with more than 650 Greek verbs, for which are given appropriate equivalents in Serbian language. This work consists of five major autonomous wholes. In the first chapter (Introductory considerations) is provided the basic framework of this study with the subject, objectives, interpretation of theoretical and methodological approach and the description of the corpus (rection dictionaries and manuals of Modern Greek and Serbian language).In the second chapter (Review of the Literature) is given a review of the relevant literature related to the verbal gender and diathesis, the predicate valency of the confronted languages, the verbal rection, as well as other grammatical studies about the association of verbs with their complements. There are presented the generally accepted conclusions about the polyhedral phenomenon of rection and complements.The third chapter (Comparative analysis of rection of Greek and Serbian verbs) deals with the parallel expression and meaning of complements in both languages, gives the rection models are given and carries their analysis out. In addition the analytic classification of verbs is conducted in accordance with their semantic potential; at the end there are a presentation of observed tendencies related to the use of complements and a pointing to the didactic and nethodological aspects of this work. In the fourth chapter (Concluding remarks) are performed the conclusions based on the research results, the set principles and the theoretical notions of the systematic formalization reflecting the syntactic relations, but also the within sentence constituents. A separated whole in this work, that is the fifth chapter (titled Rection dictionary) constitutes the lexical processing of rection in Greek and Serbian language. First of all the structure of the processed verbal lemmas is roughly illustrated and then we determine the most frequent meanings and give the equivalent examples in Serbian, the literal and descriptive translations of verbal lexemes in the proper context. This is the first of such kind of dictionary for Greek language.

Δεδομένου ότι τα βασικά χαρακτηριστικά σύνταξης των ρημάτων της Ελληνικής και Σερβικής αποτελούν παντελώς ανεξερεύνητο θέμα, καθώς οι ως τώρα εργασίες παρά την αδιαμφισβήτητη ποιότητά τους και την ουσιώδη συνεισφορά τους στη διασαφήνιση συναφών συντακτικών στοιχείων δε συντίθενται στα πλαίσια της συγκριτικής γλωσσολογίας εξάγουμε το συμπέρασμα ότι δεν υφίσταται ολοκληρωμένη ερευνητική προσπάθεια με τέτοιο θεματικό προσανατολισμό. Λαμβάνοντας υπόψιν τις προαναφερθείσες παραμέτρους και αξιοποιώντας τις θεμελιώδεις αρχές της συγκριτικής γλωσσολογίας η εργασία τείνει προς την ενδελεχή εξέταση των συντακτικών χαρακτηριστικών των ελληνικών και σερβικών ρημάτων, αλλά και την παρουσίαση των μορφοσυντακτικών κανόνων στους οποίους αντανακλάται η σύνδεσή τους με ονοματικές δομές. Για την αποτελεσματική υλοποίηση της εν λόγω μελέτης οι περιγραφές και η ταξινόμηση των μοντέλων σύνταξης απεικονίζονται με 653 ρήματα από το βιβλίο του καθηγητή κυρίου Γεωργίου Μπαμπινιώτη «Ελληνική γλώσσα, Εγχειρίδιο Διδασκαλίας της Ελληνικής ως Δεύτερης (Ξένης) Γλώσσας». Ανάμεσα στις μεγάλες, αυτόνομες ενότητες από τις οποίες συνίσταται αυτή η ερευνητική μελέτη αρχικά παρατηρούμε το εισαγωγικό τμήμα: οριοθετούνται τα βασικά πλαίσια επεξήγησης του ζητήματος, διατύπωσης των ειδικών στόχων, της εφαρμοσμένης μεθοδολογικής προσέγγισης, αλλά και τα σημαντικά χαρακτηριστικά του χρησιμοποιημένου κειμενικού σώματος. Εκτός αυτού παραθέτει το υλικό συστηματοποιημένο και εναρμονισμένο με την αρχή της σχετικότητας προς το επιλεχθέν θέμα της διδακτορικής διατριβής, αλλά και εξαχθέν από σύγχρονα περιγραφικά μονόγλωσσα λεξικά της Ελληνικής και της Σερβικής, από σώματα λογοτεχνικών κειμένων, αλλά και επικαιροποιημένων ηλεκτρονικών ιστοσελίδων. Στο πρώτο κεφάλαιο (Θεωρητικές βάσεις και αρχικές παρατηρήσεις) γίνεται λόγος στις θεμελιώδεις έννοιες της συγκριτικής γλωσσολογίας μέσα από το πρίσμα των λεξικογραφικών αρχών και στην εποικοδομητική τους ενσωμάτωση στα συγκριτικά συντακτικά λεξικά της σύγχρονης σερβικής και των άλλων ευρωπαϊκών γλωσσών. Το δεύτερο κεφάλαιο (Σύνταξη – Θεωρία Σθένους) είναι αφιερωμένο στη λεπτομερή θεωρητική προσέγγιση στη σύνταξη και στα πλαίσια της θεωρίας του ρηματικού σθένους βάσει της γλωσσολογικής βιβλιογραφίας, αλλά και στα δομικά ενδοπροτασιακά χαρακτηριστικά. Έτσι θα παρατεθούν οι βασικές αρχές και τα κοινώς αποδεκτά συμπεράσματα διακεκριμένων συντακτικολόγων σχετικά με αυτό το πολυεδρικό φαινόμενο. Επιπρόσθετα θα αναλυθούν τα μοντέλα σύνταξης των ρημάτων στην Ελληνική και στη Σερβική γλώσσα. Υπό αυτήν την έννοια η επιστημονική μελέτη των γλωσσών που υπόκεινται στη συγκριτική μελέτη προϋποθέτει την εκ βάθους εξέταση της δομής της πρότασης, η οποία εδράζεται στην ικανότητα του κατηγορήματος να συνδέεται με σχετικές ενδοπροτασιακές παραμέτρους. Στο τρίτο κεφάλαιο (Η σύνταξη και η θεωρία του ρηματικού σθένους στην ευρωπαϊκή λεξικογραφία) εξετάζονται οι πιο χαρακτηριστικές λεξικογραφικές απόπειρες Ευρωπαίων ερευνητών που συστηματικά ασχολήθηκαν με αυτά τα συντακτικά φαινόμενα. Ξεχωριστή ενότητα στην εργασία με την εφαρμογή των τεθεισών αρχών και των θεωρητικών παρατηρήσεων των συνυφασμένων με τη συστηματική έρευνα, τη διατύπωση των συντακτικών σχέσεων, αλλά και των ενδοπροτασιακών συνιστωσών αποτελεί η λεξικογραφική επεξεργασία της σύνταξης των ρημάτων της Ελληνικής και της Σερβικής, δηλαδή το τέταρτο κεφάλαιο (Ελληνοσερβικό λεξικό της σύνταξης των ρημάτων). Το πέμπτο κεφάλαιο (Καταληκτικές παρατηρήσεις) παραθέτει συνοπτικά τα τελικά αποτελέσματα της εν λόγω έρευνας.