Ανάπτυξη μεθοδολογίας για την αξιολόγηση εκπαιδευτικών οργανισμών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

The main purpose of the present thesis is to explore the intention of Primary Education actors (directors, teachers) toward the application of evaluation methodology in Primary Education Organizations (public primary schools). Research endeavor proceeds through reviewing the literature and investigating the quality criteria of the Malcolm Baldrige model. Research reported herein proposes an assessment method for school units in order to improve educational processes and its operation in general. Nowadays evaluation is a main characteristic. Exploring international trends, particularly in the European Union, leads to the conclusion that evaluation is increasingly linked to the education's quality. The basis was the Malcolm Baldrige questionnaire, which was implemented in a limited form (only teachers, directors). The complete form of the MBNQA is to be applied to schools for a long time and to involve all groups related to the educational process. It took a good deal of time to translate into the Greek language, to be modified to adapt to the Greek data of primary education, to give instructions for completion and comments corresponding to each percentage for each factor. Some factor questions were removed -Confirmatory Factor Analysis- after a pilot-pre-trial research. A five-step scale Likert was used (1 higher and 5 lower). Moreover, the PROMETHEE Multiple Criteria Analysis Method was used and this research also studied the school units' type (urban, rural, island).264 questionnaires were gathered by 20 primary schools' teachers and directors (prefecture of Larissa, prefecture of Karditsa, prefecture of Chania, prefecture of Attiki, prefecture of Pieria, prefecture of Viotia, prefecture of Evia, prefecture of Cyclades, prefecture of Dodekanissos) who responded depending on their experience by performing self-evaluation of the school unit where they work. This research's results are of particular interest in the primary schools' evaluation and in the direction of promoting quality in education, because of the conclusions they led, following comparisons between directors' and teachers' views, permanent teachers with alternates and school district comparisons by region (urban, rural, island).Based on the three basic principles of the Total Quality Management in the education's field: 1)Focus on society's needs, 2)Educational processes' and services' continuous improvement, 3)Human resources' active participation, the MBNQA in order to be able to be applied as a self-assessment methodology in public primary schools needs to form a specific framework within the school unit, which is proposed in this research.We conclude, that the MBNQA is difficult to implement but may be a proposal to apply for Greek primary education institutions' self-evaluation, to know the school's strengths and weaknesses. This model can be applied with appropriate adaptations (depending on each primary school's data). Besides, any implementation plan of any quality model in an educational context should be adapted to the system's particular environment.

Βασικός στόχος της παρούσας διατριβής αποτελεί η διερεύνηση αντιλήψεων εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (διευθυντών και δασκάλων δημοτικών σχολείων) για την εφαρμογή μεθοδολογίας αξιολόγησης σε εκπαιδευτικούς οργανισμούς Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (δημόσια δημοτικά σχολεία), μέσα από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση και τη διερεύνηση των κριτηρίων ποιότητας του μοντέλου Malcolm Baldrige. Έτσι, μελετάται η ποιότητα των δημοτικών σχολείων και γίνεται μία πρόταση μεθόδου αξιολόγησης της σχολικής μονάδας για να βελτιωθούν οι εκπαιδευτικές της διαδικασίες και η λειτουργία της γενικότερα. Χαρακτηριστικό στοιχείο της σημερινής κοινωνίας αποτελεί η αξιολόγηση. Η διερεύνηση των διεθνών τάσεων, ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δείχνει πως εφαρμόζεται η αξιολόγηση στα εκπαιδευτικά συστήματα άλλων χωρών και οδηγεί στο συμπέρασμα ότι σχετίζεται όλο και περισσότερο με την ποιότητα στην εκπαίδευση.Χρησιμοποιήθηκε ως βασικό εργαλείο το ερωτηματολόγιο Malcolm Baldrige, που εφαρμόστηκε σε περιορισμένη μορφή (μόνο δάσκαλοι, διευθυντές). Η ολοκληρωμένη μορφή του μοντέλου Malcolm Baldrige είναι να εφαρμοστεί σε σχολικές μονάδες για αρκετό χρονικό διάστημα και να συμμετάσχουν όλες οι ομάδες που σχετίζονται με την εκπαιδευτική διαδικασία. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα, να προσαρμοστεί στα ελληνικά δεδομένα της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, να δοθούν οδηγίες συμπλήρωσης και να σημειωθούν σχόλια που αντιστοιχούν σε κάθε ποσοστό για καθέναν από τους εφτά παράγοντες του μοντέλου. Κάποιες ερωτήσεις παραγόντων αφαιρέθηκαν βάσει της Επιβεβαιωτικής Παραγοντικής Ανάλυσης, κατόπιν πιλοτικής εφαρμογής-προελέγχου που πραγματοποιήθηκε. Χρησιμοποιήθηκε πενταβάθμια κλίμακα τύπου Likert (1 η υψηλότερη τιμή, 5 η χαμηλότερη). Ακόμη, χρησιμοποιήθηκε η πολυκριτήρια μέθοδος ανάλυσης αποφάσεων PROMETHEE και μελετήθηκε ο τύπος των σχολικών μονάδων (αστικά, αγροτικά, νησιωτικά). Συγκεντρώθηκαν 264 ερωτηματολόγια δασκάλων-διευθυντών 20 δημοτικών σχολείων των νομών Λάρισας, Καρδίτσας, Χανίων, Αττικής, Πιερίας, Βοιωτίας, Εύβοιας, Κυκλάδων και Δωδεκανήσου, οι οποίοι απάντησαν στις ερωτήσεις ανάλογα με την εμπειρία τους και πραγματοποιώντας αυτο-αξιολόγηση του σχολείου όπου εργάζονται. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα αποτελέσματα της έρευνας ως προς την αξιολόγηση των δημοτικών σχολείων και την κατεύθυνση προώθησης της ποιότητας στην εκπαίδευση, λόγω των συμπερασμάτων στα οποία οδήγησαν, κατόπιν συγκρίσεων των απόψεων διευθυντών-δασκάλων, μόνιμων δασκάλων-αναπληρωτών και των συγκρίσεων σχολικών μονάδων ανά περιοχή (αστικά, αγροτικά, νησιωτικά).Βάσει των τριών βασικών αρχών της Διοίκησης Ολικής Ποιότητας στην εκπαίδευση: 1)Εστίαση στις ανάγκες της κοινωνίας, 2)Διαρκής βελτίωση των εκπαιδευτικών διαδικασιών και υπηρεσιών, 3)Ενεργός συμμετοχή του ανθρώπινου δυναμικού, το μοντέλο Malcolm Baldrige για να εφαρμοστεί ως μεθοδολογία αξιολόγησης (αυτο-αξιολόγησης) στα δημόσια δημοτικά σχολεία χρειάζεται τη διαμόρφωση ενός συγκεκριμένου πλαισίου στη σχολική μονάδα, που προτείνεται στην παρούσα έρευνα. Καταλήγουμε, ότι το μοντέλο Malcolm Baldrige είναι δύσκολο να εφαρμοστεί μα μπορεί να αποτελέσει πρόταση εφαρμογής για την αυτο-αξιολόγηση ελληνικών εκπαιδευτικών οργανισμών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για να γνωρίζουν τα σχολεία τα δυνατά και αδύνατα σημεία τους. Το μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί με ανάλογες προσαρμογές, ανάλογα, δηλαδή, με τα δεδομένα κάθε δημοτικού σχολείου. Άλλωστε, οποιοδήποτε σχέδιο εφαρμογής οποιουδήποτε μοντέλου ποιότητας σε εκπαιδευτικό πλαίσιο πρέπει να προσαρμόζεται στο ιδιαίτερο περιβάλλον του εκάστοτε συστήματος.