Απόψεις των εκπαιδευτικών των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων (Π.Π.Σ) της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με την αξιολόγησή τους

Abstract

In the past few years, the issue of teachers’ assessment and evaluation of educational work is under heavy discussion in Greece. More specifically, the operation of M.E.S. initiated with Law 3966/2011 as well as the evaluation of teachers who were teaching in these schools. In 2012, teachers’ evaluation was carried out in M.E.S. for the first time in Greece, while a specific procedure was defined with axes, criteria and agents of evaluation. As one would expect, there were not prior studies that depicted teachers’ views regarding their evaluation during the past decades. An attempt was made to bridge this gap through the present research study, which was conducted for first time in Greece, a fact that indicates its originality. Thus, this study constitutes a scientific consignment for recording teachers’ views regarding the evaluation they received.The present study aimed at investigating secondary education teachers’ views, who served in M.E.S. regarding their evaluation. In order to collect the relevant data, a questionnaire was made based on the analysis of the institutional framework of these schools. This questionnaire was distributed to secondary education teachers of every discipline who served in M.E.S. in Greece. A total of 982 questionnaires were distributed by the researcher in all M.E.S. of Greece, but only 406 were completed by the teachers. Statistical processing and analysis of the empirical data of research were conducted through the use of SPSS 20.0 package (Statistical Package for Social Sciences). For the statistical processing of the data, the following methodological approaches were applied: a. detailed presentation of the descriptive statistical data, allocations and tables of frequency, average and standard deviation, which aimed to ascertain the level and degree of variance between the different variables, b. detailed investigation of interrelations between independent and dependent variables (through the use of statistical ratios criteria t-test and ANOVA). The point 0.05 was defined as the level of significance of the study in order to explore the adhesion between the qualitative characteristics of the population of the sample and the verification of the hypotheses of the study. Furthermore, a content analysis was conducted for the open-ended type of questions to the teachers of the sample. The findings of the study revealed that teachers’ primary aim of evaluation was considered their personal and professional progress, as well as the formulation of a school culture based on the philosophy or concept of the development of learning communities. The meaning of “learning communities” is connected with the construction of a new educational model (both individual and collective) and is voiced through concepts such as: teachers’ professional learning communities, schools’ and educators’ networks, qualification and abilities framework, performativity, teacher professional development. In addition, the analysis of teachers’ answers who participated in the present study, revealed that they put emphasis on the configuration of learning networks. They believe that this kind of networks will contribute to the configuration of a reflective school culture, limiting thus, their perception of the possession regime of school classes. In addition they desire to be more open to their colleagues.Among the four processes that were implemented for the teacher assessment (portfolio assessment, headmaster assessment, school counselor assessment, interview assessment), the teachers of the M.E.S. were satisfied by the use of portfolios and school counselor assessment, but they did not express the same satisfaction for the assessing process conducted by the headmaster and the interview committee. This arises from the fact that the educators of the sample consider portfolio an objective tool which records with great precision their typical qualifications, a fact which stems from their desire to increase their credit points in the total evaluation process. Non-satisfaction by the headmasters’ assessment and of the interview committee members arose due to the existence of hostility and affinity relations, given the lack of specific criteria and a meritocratic assessing framework, which according to the teachers leads to the lack of objectivity.

Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα έχει ξεκινήσει έντονη συζήτηση για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου. Ειδικότερα, με το Νόμο του 3966/2011 διαμορφώθηκαν τα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία και η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που θα θητεύσουν σε αυτά. Ορίστηκε συγκεκριμένη διαδικασία, με άξονες, κριτήρια και φορείς αξιολόγησης. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2012 εφαρμόστηκε η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών στα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία. Έρευνες που να αποτυπώνουν τις απόψεις των εκπαιδευτικών για την αξιολόγησή τους, όπως είναι αναμενόμενο, δεν υπήρχαν τις προηγούμενες δεκαετίες. Το κενό αυτό επιχειρήθηκε να καλυφθεί με τη συγκεκριμένη έρευνα, γεγονός που διαμορφώνει την πρωτοτυπία, η οποία αποτελεί επιστημονική παρακαταθήκη για την αποτύπωση των απόψεων των εκπαιδευτικών σε αξιολόγηση που έχουν λάβει. Η έρευνα αποσκοπεί στη διερεύνηση των αντιλήψεων των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που θητεύουν στα Π.Π.Σ. αναφορικά με την αξιολόγησή τους. Κατά την εκπόνησή της, διαμορφώθηκε το ερωτηματολόγιο βάσει της ανάλυσης του θεσμικού πλαισίου. Διανεμήθηκε σε όλο τον πληθυσμό των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Ελλάδος, όλων των ειδικοτήτων που θητεύουν στα Π.Π.Σ. Από το σύνολο των 982 ερωτηματολογίων που επιδόθηκαν με τη φυσική παρουσία της ερευνήτριας σε όλα τα Π.Π.Σ. της Ελλάδος συμπληρώθηκαν τα 406. Η στατιστική επεξεργασία και ανάλυση των εμπειρικών δεδομένων της έρευνας, πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πακέτο SPSS 20.0 (Statistical Package for Social Sciences). Στη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν οι ακόλουθες μεθοδολογικές προσεγγίσεις: α. Αναλυτική παρουσίαση των περιγραφικών στατιστικών στοιχείων, κατανομές και πίνακες συχνοτήτων, μέσων όρων, και τυπικών αποκλίσεων με σκοπό τη διαπίστωση του επιπέδου και του βαθμού διακύμανσης των διαφόρων μεταβλητών β. Αναλυτική διερεύνηση των συσχετίσεων, μεταξύ ανεξάρτητων και εξαρτημένων μεταβλητών (με χρήση στατιστικών δεικτών και κριτηρίων t-test και ANOVA. Ως επίπεδο σημαντικότητας της έρευνας ορίστηκε το 0,05 με σκοπό τη διαπίστωση της συνάφειας μεταξύ των ποιοτικών χαρακτηριστικών του πληθυσμού του δείγματος και τον έλεγχο των υποθέσεων της έρευνας. Επίσης, αξιοποιήθηκε και η Ανάλυση Περιεχομένου για τις ανοιχτού τύπου ερωτήσεις.Από τα ευρήματα της έρευνας διαφαίνεται ότι για τους εκπαιδευτικούς πρωταρχικό σκοπό της αξιολόγησης οφείλει να αποτελεί η προσωπική και επαγγελματική τους εξέλιξη, καθώς και η διαμόρφωση μιας σχολικής κουλτούρας εδραιωμένη στη φιλοσοφία της ανάπτυξης των κοινοτήτων μάθησης. Η έννοια της «κοινότητας μάθησης» συνδέεται με την κατασκευή ενός νέου εκπαιδευτικού μοντέλου (ατομικού και συλλογικού) και αρθρώνεται μέσα από έννοιες όπως: επαγγελματικές κοινότητες μάθησης εκπαιδευτικών, δίκτυα σχολείων και εκπαιδευτικών, πλαίσιο προσόντων και ικανοτήτων, επιτελεστικότητα, επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών. Παράλληλα, από την ανάλυση των απαντήσεων των εκπαιδευτικών που έλαβαν μέρος στην παρούσα έρευνα προκύπτει η διαπίστωση ότι δίνουν μεγάλη βαρύτητα στη διαμόρφωση δικτυωμένων κοινοτήτων μάθησης. Πιστεύουν ότι τέτοιου είδους κοινότητες θα συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας αναστοχαστικής σχολικής κουλτούρας και θα περιορίσουν την αντίληψη για το ιδιοκτησιακό καθεστώς που έχουν για τη σχολική τάξη. Επιθυμούν να είναι περισσότερο ανοιχτοί στους συναδέλφους τους.Μεταξύ των τεσσάρων διαδικασιών (αξιολόγηση με portfolio, αξιολόγηση από τον διευθυντή, αξιολόγηση από τον σχολικό σύμβουλο, αξιολόγηση με συνέντευξη) που εφαρμόστηκαν κατά την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, οι εκπαιδευτικοί των Π.Π.Σ., ενώ δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη χρήση του προσωπικού φακέλου (portfolio) και την αξιολόγηση από το σχολικό σύμβουλο, ωστόσο, δεν εκφράζουν την ίδια ικανοποίηση για τις διαδικασίες αξιολόγησης από τον διευθυντή και την επιτροπή συνέντευξης. Αυτό προκύπτει από το ότι οι εκπαιδευτικοί θεωρούν το portfolio ένα αντικειμενικό εργαλείο το οποίο καταγράφει με μεγάλη ακρίβεια τα τυπικά τους προσόντα, γεγονός το οποίο διαμορφώνει την επιθυμία τους για αύξηση της μοριοδότησής του στη συνολική διαδικασία. Η μη ικανοποίηση από την αξιολόγηση από τον διευθυντή και την επιτροπή συνέντευξης προκύπτει από τη δημιουργία σχέσεων εμπάθειας και συμπάθειας λόγω της έλλειψης συγκεκριμένων κριτηρίων και ενός αξιοκρατικού αξιολογητικού πλαισίου με αποτέλεσμα την έλλειψη αντικειμενικότητας.