Η κατάκτηση της μορφολογίας του επιθέτου στη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης ή ξένης γλώσσας

Abstract

The aim of this dissertation is to present the adjective in Modern Greek which is taught to adult learners of other languages. The presentation of the adjective is done based on its morphology. The goal is a double one; on the one hand, through Research A what is sought is the presentation of the static illustration of the adjective in written productions of beginner, intermediate and advanced learners of Greek. On the other hand, through Research B, emphasis is being given on the dynamic illustration of the adjective and its development in the learners’ interlanguage; learners who belong to all the levels of Greek language knowledge. The theoretical approach of the dissertation is based on Interlanguage Theory, Error Analysis, Learner Corpus and Corpus-based Error Analysis. The linguistic product is presented, i.e. the knowledge that the learners have acquired, the acquisition of the adjective and the effect of its teaching on its acquisition. Focus on Form and Processing Instruction have been adopted in order to study the adjective. Initially, the presentation of the adjective in the Teaching Curricula and in the coursebooks of Modern Greek at C2 level is necessary. The present study sets the adjective on a new foundation, as it is not categorised according to its grammatical gender but rather according to the morphology of the grammatical cases, as is being done in the Grammar of Modern Greek, Modular – Communicative, by Klairi and Babiniotis (2004). Quantitative Research has been planned and conducted for the purpose of this dissertation.The collection of research data that comprise the static illustration of the adjective is achieved through the completion of Greek language knowledge tests and more specifically through the recording of the linguistic material that can be found in two types of exercises, a controlled and an uncontrolled one. The sample consists of 198 Greek learners of other languages, whose profile includes their level of Greek language knowledge, their gender, country of origin, student ID number and their grades. The collection of the research data related to the dynamic illustration of the adjective is achieved in two stages. Prior to these stages, questionnaires related to the students’ profile, age, foreign languages, education, level of Greek language knowledge, duration of stay in Greece, motives for learning and their relationship with Greece, are collected. The sample consists of 99 learners of other languages. During the first stage, the learners complete tests that consist of two types of exercises, a directed and an undirected one. Three weeks later the second stage takes place with three three-hour teaching sessions and the completion of the same tests by the same 99 learners with the view to observing and recording the development of the learners’ acquisition of the phenomenon being researched. It is proven - thus confirming findings of previous researches - that in both the controlled and the uncontrolled exercise types most errors occur in the gender, then the number and finally the case of the adjective. Numerous errors occur in the form of the adjectives when they define nouns and when there is an accordance of the subject and the predicate. The biggest number of errors is observed in adjectives like μεγάλος -η -ο and the adjective πολύς. The adjectives like ασθενής -ής -ές, σταχτής -ιά –ύ follow, as do the adjectives ending in -ων -ουσα -ον, -ης -α -ικο, -εις -εισα -εν, -ων -ων -ον and the inconjugable adjectives. A declining course in all the types of errors per level of acquisition arises from the statistical analysis of the data of Research A. A declining course in all the erroneous types per level of acquisition is again evident from the statistical analysis of the data of Research B, and what is more, based on the linguistic material gathered in the two stages, there is an improved learner performance concerning the morphology of the adjective in total and per level. The T-Test and the statistical Chi-Square Test are used to measure the statistically significant differences among the learners’ performance in the two types of exercises per sample pairs.

Η διατριβή έχει ως στόχο την απεικόνιση του επιθέτου της Νέας Ελληνικής που διδάσκεται σε αλλόγλωσσους ενήλικες μαθητές. Η παρουσίαση του επιθέτου πραγματοποιείται με γνώμονα τα μορφολογικά του χαρακτηριστικά. Η στοχοθεσία είναι διπλή. Από τη μία πλευρά, με την Έρευνα Α, επιδιώκεται να παρουσιαστεί η στατική αποτύπωση της εικόνας του επιθέτου σε γραπτές παραγωγές αρχάριων, μέσων και προχωρημένων διδασκομένων της Ελληνικής. Από την άλλη πλευρά, με την Έρευνα Β, υπογραμμίζεται η δυναμική του εικόνα και η εξέλιξή του στη διαγλώσσα των εκπαιδευομένων, οι οποίοι ανήκουν σε όλα τα επίπεδα ελληνομάθειας. Η θεωρητική προσέγγιση της διατριβής στηρίζεται στη Θεωρία της Διαγλώσσας, την Ανάλυση Λαθών, το Σώμα Κειμένων Μαθητικού Λόγου και την Ποσοτική και Στατιστική Ανάλυση Λαθών. Αποτυπώνεται το γλωσσικό εξαγόμενο, η γνώση που έχουν κατακτήσει οι μαθητές, η εκμάθηση του επιθέτου και η επίδραση που έχει η διδασκαλία στην εκμάθησή του. Για τη μελέτη του υιοθετούνται στοχευμένες διδακτικές παρεμβάσεις, η Εστίαση στον Τύπο και η Διεργαστική Διδασκαλία. Αρχικά, κρίνεται απαραίτητη η παρουσίαση του επιθέτου στα Αναλυτικά Προγράμματα διδασκαλίας και στα εγχειρίδια της Ελληνικής ως Γ2. Η ανά χείρας μελέτη θέτει σε νέα βάση το επίθετο, αφού δεν κατηγοριοποιείται σύμφωνα με το γραμματικό γένος, αλλά με κριτήριο τη μορφολογία των πτώσεων, κατά το πρότυπο της Γραμματικής της Νέας Ελληνικής, Δομολειτουργικής – Επικοινωνιακής, των Κλαίρη & Μπαμπινιώτη (2004). Για τους ερευνητικούς σκοπούς της διδακτορικής διατριβής σχεδιάζεται και πραγματοποιείται ποσοτική έρευνα. Η συλλογή των ερευνητικών δεδομένων, που συνθέτουν τη στατική εικόνα του επιθέτου, προκύπτει μέσω της συμπλήρωσης των τεστ ελληνομάθειας και πιο συγκεκριμένα από την καταγραφή του γλωσσικού υλικού που υπάρχει σε δύο τύπους ασκήσεων, έναν ελεγχόμενο και έναν μη ελεγχόμενο. Το δείγμα αποτελούν 198 αλλόγλωσσοι μαθητές, το προφίλ των οποίων περιλαμβάνει το επίπεδο ελληνομάθειας, το φύλο, τη χώρα προέλευσης, τον αριθμό μητρώου και τη βαθμολογία τους. Η συγκέντρωση των ερευνητικών δεδομένων, που συνιστούν τη δυναμική εικόνα του επιθέτου, επιτυγχάνεται σε δύο φάσεις. Πριν από αυτές συλλέγονται ερωτηματολόγια που σχετίζονται με το προφίλ των μαθητών, που περιέχει την ηλικία, τις γλώσσες που ξέρουν, την εκπαίδευσή τους, τη γνώση των Ελληνικών, τη διάρκεια παραμονής στην Ελλάδα, το κίνητρο εκμάθησης και τη σχέση τους με την Ελλάδα. Το δείγμα αποτελούν 99 ξενόγλωσσοι διδασκόμενοι. Στην πρώτη φάση συμπληρώνονται τεστ που περιλαμβάνουν δύο τύπους ασκήσεων, έναν κατευθυνόμενο και έναν μη κατευθυνόμενο. Τρεις εβδομάδες μετά, ακολουθεί η δεύτερη φάση με τρεις τρίωρες διδακτικές παρεμβάσεις και τη συμπλήρωση των ίδιων τεστ από τους ίδιους 99 μαθητές, με σκοπό την παρατήρηση και καταγραφή της εξέλιξης της επίδοσης των διδασκομένων στην κατάκτηση του υπό έρευνα φαινομένου. Αποδεικνύεται, επιβεβαιώνοντας και ευρήματα προηγούμενων ερευνών, πως και στον κατευθυνόμενο και στον μη κατευθυνόμενο τύπο άσκησης, τα περισσότερα λάθη παρατηρούνται στο γένος, μετά στον αριθμό και τέλος, στην πτώση. Πολλά είναι τα λάθη στους τύπους των επιθέτων όταν προσδιορίζουν το ουσιαστικό και όταν υπάρχει συμφωνία του υποκειμένου με το κατηγορούμενο. Τα πιο πολλά λάθη επισημειώνονται στα επίθετα τύπου μεγάλος -η -ο και στο επίθετο πολύς. Ακολουθούν τα λόγια επίθετα τύπου ασθενής -ής -ές, τα επίθετα τύπου σταχτής -ιά -ύ, τα επίθετα σε -ων -ουσα -ον, σε -ης -α -ικο, σε -εις -εισα -εν, σε -ων -ων -ον και στα άκλιτα επίθετα. Από τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων της Έρευνας Α, προκύπτει μια φθίνουσα πορεία, σχεδόν, σε όλους τους τύπους λαθών, ανά επίπεδο κατάκτησης. Από τη στατιστική επεξεργασία των δεδομένων της Έρευνας Β παρουσιάζεται, ξανά, μια φθίνουσα πορεία σε όλους τους λανθασμένους τύπους, ανά επίπεδο κατάκτησης και μάλιστα αναδεικνύεται, μεταξύ του γλωσσικού υλικού της πρώτης και της δεύτερης φάσης, η σαφώς βελτιωμένη εικόνα της απόδοσης των μαθητών στις μορφολογικές δέσμες του επιθέτου συνολικά αλλά και ανά επίπεδο. Για τον έλεγχο στατιστικά σημαντικών διαφορών στις επιδόσεις των δύο τύπων ασκήσεων χρησιμοποιείται ο έλεγχος T-Test για ζεύγη δειγμάτων και το στατιστικό τεστ Chi-Square Test.