Δημιουργικότητα, συναισθηματική έκφραση και χορός: ένα πρόγραμμα για την καλλιέργεια της δημιουργικότητας και της συναισθηματικής έκφρασης σε μαθητές γυμνασίου

Abstract

In contemporary curriculum of physical education, creative ability and emotional expression skills are considered as the most significant and effective elements of creative learning and innovative teaching. The aim of the present study was to examine the effect of a creative dance program on students’ creativity and emotional expression attending typical and art junior high schools. Further research objectives were the investigation of gender and school grade effects on creativity and emotional expression before and after the intervention. The study sample consisted of 409 high school students (136 from art schools and 273 from typical schools) and the pre and post-intervention measures were: a) the Wallach & Kogan Creativity Test (WKCT· Wallach & Kogan, 1965) for the measurement of creativity and b) the Emotional Expressivity Scale (EES· Kring, Smith & Neal, 1994) for the measurement of emotional expressivity. The design and implementation of an 8-week intervention program was based on the European creativity program “Daidalos” (Paraskevopoulos & Paraskevopoulou, 2009). The results showed that the program has a beneficial effect on the development of students’ creativity, although the effectiveness of the program on students’ emotional expression did not reach statistical significance. As far as the gender and the school grade are concerned, the program seemed to reflect on creativity in an equal way for both genders and for all three school grades, although it did not seem to have similar results to emotional expression. Finally, independently of the program, sex differences in the indexes of students’ creativity and emotional expression were found, with girls outperforming boys in both indexes, although all the three school grades presented similar levels of creative and emotional abilities. The findings of this research concur to an effective design and implementation of intervention programs that enhance creativity and emotional expression of high school students.

Στα σύγχρονα αναλυτικά προγράμματα φυσικής αγωγής, οι ικανότητες της δημιουργικότητας και της συναισθηματικής έκφρασης θεωρούνται σημαντικές για μια αποτελεσματική δημιουργική μάθηση και καινοτόμα διδασκαλία. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να διερευνήσει την επίδραση ενός προγράμματος δημιουργικού χορού στη δημιουργικότητα και στη συναισθηματική έκφραση μαθητών/τριών τυπικού και καλλιτεχνικού Γυμνασίου. Επιμέρους στόχοι της μελέτης ήταν να εξεταστεί ο ρόλος του φύλου και της τάξης φοίτησης στην ικανότητα δημιουργικής σκέψης και συναισθηματικής έκφρασης των εφήβων, τόσο πριν όσο και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος. Το δείγμα αποτέλεσαν 409 μαθητές/-ήτριες Γυμνασίου (136 από το καλλιτεχνικό και 273 από το τυπικό) και τα εργαλεία μέτρησης που χρησιμοποιήθηκαν πριν και μετά την παρέμβαση ήταν: α) το Wallach & Kogan Creativity Test (WKCT· Wallach & Kogan, 1965) για την αποτίμηση της δημιουργικότητας και β) το Emotional Expressivity Scale (EES· Kring, Smith & Neal, 1994) για την αποτίμηση της συναισθηματικής έκφρασης. Η εφαρμογή του προγράμματος διήρκησε 8 βδομάδες και ο σχεδιασμός του βασίστηκε στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Δαίδαλος» (Παρασκευόπουλος & Παρασκευοπούλου, 2009). Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το πρόγραμμα παρέμβασης επιδρά ευεργετικά στην ενίσχυση της δημιουργικότητας των μαθητών/τριών Γυμνασίου, ωστόσο η αποτελεσματικότητα του προγράμματος στην υποστήριξη της συναισθηματικής έκφρασης των μαθητών/τριών δεν έφτασε τα επίπεδα σημαντικότητας. Από την ανάλυση των δεδομένων αναφορικά με το φύλο και την τάξη φοίτησης, φάνηκε ότι το πρόγραμμα «γράφει» εξίσου καλά στην υποστήριξη της δημιουργικότητας τόσο στα δύο φύλα όσο και σε όλες τις τάξεις Γυμνασίου, ενώ δε φάνηκε να ισχύει το ίδιο και για τη συναισθηματική έκφραση. Τέλος, ανεξάρτητα από το πρόγραμμα, τα κορίτσια του δείγματος φάνηκε να υπερέχουν στο δείκτη δημιουργικότητας και συναισθηματικής έκφρασης έναντι των συνομηλίκων αγοριών, ωστόσο τόσο η Α΄ όσο και η Β΄ και Γ΄ τάξη Γυμνασίου επέδειξαν παρόμοια επίπεδα δημιουργικών και συναισθηματικών ικανοτήτων. Τα πορίσματα της παρούσας μελέτης συμβάλλουν υποστηρικτικά στον καλύτερο σχεδιασμό και στην εφαρμογή παρεμβατικών προγραμμάτων ενίσχυσης της δημιουργικότητας και της συναισθηματικής έκφρασης μαθητών/τριών Γυμνασίου.