Η διαφοροποιημένη διδασκαλία στα γλωσσικά μαθήματα του γυμνασίου: από τη θεωρία στη πράξη

Abstract

The subject-matter of this research study is: "Differentiated instruction in the language courses at Junior High School level: From theory to practice". Differentiated instruction is considered to be an effective approach to address the heterogeneity of the student population in modern classrooms. The purpose of this research is to highlight the key factors, which affect the teachers' intention to apply the principles of differentiated instruction in the language courses (Ancient - Modern Greek and Foreign Languages) at High School level. For the realization of the aim and the specific objectives of the research, a valid and reliable questionnaire was developed and administered to a sample of 315 language teachers at public and private schools, in order to estimate their beliefs, attitudes and intentions on the prospect of implementing differentiated instruction in the future. For the development of the questionnaire, we followed the model proposed by the Theory of Planned Behavior. At the same time, it was considered appropriate to study the existing pedagogical framework for the language courses, in order to determine whether it supports/facilitates the implementation of differentiated teaching practices. Both quantitative and qualitative data have been collected. The results show that the extended model of the Theory of Planned Behavior can predict teachers’ intention to implement differentiated instruction in the future. The basic factors (attitude, subjective norms and perceived behavioral control) predicted a substantial amount of the variance in intention (R2=,494), which increased considerably (R2=,574) when three more independent variables (age, previous relevant behavior and frequency of previous behavior) were added to the model of hierarchical regression. From the qualitative content analysis, very important data have been gathered concerning the teachers’ perceptions of the concept and the practice of differentiated instruction. Finally, the study of the pedagogical framework, which determines language instruction, has offered valuable information concerning the amount of support it offers to the prospective implementation of such a promising teaching approach.

Το θέμα της παρούσας ερευνητικής μελέτης, η οποία διεξήχθη στο πλαίσιο εκπόνησης διδακτορικής διατριβής, είναι: «Η διαφοροποιημένη διδασκαλία στα γλωσσικά μαθήματα του Γυμνασίου: Από τη θεωρία στην πράξη».Η διαφοροποιημένη παιδαγωγική προβάλλεται ως μια αποτελεσματική προσέγγιση της ετερογένειας του μαθητικού πληθυσμού στις σύγχρονες σχολικές τάξεις. Αντικείμενο της παρούσας ερευνητικής εργασίας είναι η ανάδειξη των καθοριστικών παραγόντων που επηρεάζουν την πρόθεση των εκπαιδευτικών να εφαρμόσουν τις αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας στα γλωσσικά μαθήματα (Αρχαία-Νέα Ελληνική και Ξένη Γλώσσα) του Γυμνασίου. Για την πραγμάτωση του σκοπού και των επιμέρους στόχων της ερευνητικής εργασίας, επιχειρήθηκε η ανάπτυξη ενός έγκυρου και αξιόπιστου ερωτηματολογίου, το οποίο δόθηκε προς συμπλήρωση σε 315 εκπαιδευτικούς (φιλολόγους και ξένων γλωσσών) δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων, προκειμένου να διερευνηθούν οι πεποιθήσεις, οι στάσεις και οι προθέσεις τους σχετικά με την προοπτική αξιοποίησης της υπόψη παιδαγωγικής/διδακτικής προσέγγισης στο μέλλον. Για την ανάπτυξη του ερωτηματολογίου ακολουθήσαμε το μοντέλο που εισηγείται η Θεωρία της Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς. Παράλληλα, κρίθηκε σκόπιμο να μελετηθεί το υφιστάμενο παιδαγωγικό πλαίσιο για τα γλωσσικά μαθήματα, προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσον αυτό υποστηρίζει/διευκολύνει την εφαρμογή διαφοροποιημένων διδακτικών πρακτικών. Συγκεντρώθηκαν τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά δεδομένα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι το διευρυμένο μοντέλο της Θεωρίας της Σχεδιασμένης Συμπεριφοράς μπορεί να προβλέψει, σε ικανοποιητικό βαθμό, την πρόθεση των εκπαιδευτικών να εφαρμόσουν τη διαφοροποιημένη διδασκαλία στο μέλλον. Οι βασικές συνιστώσες του μοντέλου (στάση, υποκειμενικά πρότυπα και αντιληπτός έλεγχος συμπεριφοράς) προέβλεψαν ένα σημαντικό ποσοστό της διακύμανσης της πρόθεσης (R2 =,494), που αυξήθηκε περαιτέρω (R2 =,574) όταν άλλες τρεις ανεξάρτητες μεταβλητές (ηλικία, προηγούμενη σχετική συμπεριφορά, συχνότητα εκδήλωσής της) προστέθηκαν στο μοντέλο της ιεραρχικής παλινδρόμησης. Από την ανάλυση περιεχομένου των ποιοτικών δεδομένων, συγκεντρώθηκαν πολύ σημαντικά στοιχεία σχετικά με τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για την έννοια και την πρακτική εφαρμογή της διαφοροποιημένης διδασκαλίας. Τέλος, η μελέτη του παιδαγωγικού πλαισίου, που προσανατολίζει τη γλωσσική διδασκαλία, προσέφερε πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με τον βαθμό, στον οποίο αυτό υποστηρίζει την προοπτική υλοποίησης μιας πολλά υποσχόμενης διδακτικής προσέγγισης.