Δημιουργία, εφαρμογή και αξιολόγηση προγράμματος κοινωνικών δεξιοτήτων στο μάθημα της φυσικής αγωγής

Abstract

Acquiring and managing social skills is important to succeed in life. Physical education (PE) can increase students' social skills if its content is especially designed for this goal. The aim of the present study was the development, application and evaluation of a social skills program in PE. In order to achieve the afore mentioned aim, the following steps were followed: a) theoretical and empirical data were studied; b) an assessment of education-involved people's views confirmed the need for teaching social skills; c) a design of a cooperative learning program has taken place and the goaled social skills were defined; d) thirteen interventional lesson plans were created; e) the physical education teachers applying this program were trained; f) social skills assessment scales were developed; g) the initial students' evaluation took place; h) the intervention program was applied; i) the final students' quantitative and qualitative evaluation was carried out. Results showed that students enhanced their cooperative skills and their empathy. Moreover, they reduced their quick temperedness and the disruptive behavior in class. Likewise, they increased their preference towards team work decreasing their discomfort in teamwork and preference towards individual work. Furthermore, students stated the enforcement of their intrinsic motivation and the transition of their acquired skills in the school environment. Overall, the results indicate that the students' social skills development through physical education does not happen spontaneously but only through effective programs based on strong theory principles. The intervention program of this study is a simple and theoretically based cooperative learning program that can be conveniently applied by physical education teachers who believe that students not only have kinetic needs but emotional and social as well.

Μεταξύ των δεξιοτήτων ζωής, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η απόκτηση και η ικανότητα χρήσης κοινωνικών δεξιοτήτων. Το μάθημα της φυσικής αγωγής στο σχολείο, μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο ανάπτυξης των κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών, μόνο αν τα περιεχόμενά του είναι ειδικά σχεδιασμένα γι’ αυτό το στόχο. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν ο σχεδιασμός ενός προγράμματος που είχε στόχο την ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών και μαθητριών στο μάθημα της φυσικής αγωγής και η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητάς του μετά την εφαρμογή του. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων ακολουθήθηκε η εξής διαδικασία: (α) μελετήθηκαν τα σχετικά θεωρητικά και ερευνητικά δεδομένα, (β) εξετάσθηκε η ανάγκη για διδασκαλία κοινωνικών δεξιοτήτων μέσω διεξαγωγής συνεντεύξεων, (γ) δημιουργήθηκε ένα πρόγραμμα συνεργατικής μάθησης και ορίστηκαν οι κοινωνικές δεξιότητες-στόχοι, (δ) σχεδιάσθηκαν τα 13 μαθήματα του παρεμβατικού προγράμματος, (ε) εκπαιδεύτηκαν οι καθηγήτριες φυσικής αγωγής που θα εφήρμοζαν το πρόγραμμα, (στ) δημιουργήθηκαν τα ειδικά για το σκοπό της έρευνας εργαλεία αξιολόγησης , (ζ) έγινε η αρχική αξιολόγηση των μαθητών με τη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων, (η) εφαρμόστηκε το παρεμβατικό πρόγραμμα και (θ) έγινε η τελική αξιολόγηση του προγράμματος με ποσοτικές και ποιοτικές μετρήσεις. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, τα παιδιά βελτίωσαν τις συνεργατικές τους δεξιότητες και το ενδιαφέρον τους για τα συναισθήματα των συμμαθητών τους και μείωσαν την οξυθυμία τους και την πρόκληση αναστάτωσης στην τάξη. Παράλληλα, αύξησαν την προτίμησή τους στη συνεργατική μάθηση, μείωσαν τη δυσκολία προσαρμογής τους σ’ αυτήν, και δήλωσαν αύξηση των κινήτρων τους και μεταφορά αυτών που έμαθαν στο χώρο του σχολείου. Το κύριο συμπέρασμα αυτής της μελέτης είναι ότι η ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων των μαθητών στο μάθημα της φυσικής αγωγής επιτυγχάνεται με προγράμματα που έχουν συγκεκριμένο θεωρητικό προσανατολισμό και καθορισμένους στόχους. Το πρόγραμμα της παρούσας μελέτης είναι ένα εύχρηστο, απλό, και θεωρητικά τεκμηριωμένο πρόγραμμα συνεργατικής μάθησης και αποτελεί σημαντικό εργαλείο στα χέρια του καθηγητή φυσικής αγωγής. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στο πλαίσιο της διαθεματικής προσέγγισης, στο ολοήμερο σχολείο, στην ευέλικτη ζώνη, στο μάθημα της ολυμπιακής παιδείας και σ’ όλους τους χώρους άθλησης όπου οι μαθητές αντιμετωπίζονται ως άτομα που έχουν συναισθηματικές και κοινωνικές ανάγκες.