Φιλοδοξίες και προσδοκίες μαθητών και γονέων για σπουδές και επαγγέλματα στις Κυκλάδες: διαμορφωτικοί τους παράγοντες

Abstract

Με την παρούσα εργασία διερευνώνται οι εκπαιδευτικές και επαγγελματικές φιλοδοξίες των μαθητών σε σχέση με τις αντίστοιχες προσδοκίες τους και ο τρόπος που αυτές οι μεταβλητές συνδέονται με τις φιλοδοξίες και προσδοκίες που εκφράζουν οι γονείς για τους μαθητές. Παράλληλα εξετάζεται ο ρόλος σημαντικών ατομικών, οικογενειακών και κοινωνικών παραγόντων στη διαμόρφωση των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών φιλοδοξιών των μαθητών και των γονέων σε συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, τα νησιά του Νομού Κυκλάδων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο ρόλο των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών δυνατοτήτων και προοπτικών κάθε νησιού και στον τρόπο που οι μαθητές και οι γονείς αντιλαμβάνονται αυτές τις συνθήκες σε σχέση με τις φιλοδοξίες και προσδοκίες για σπουδές και επάγγελμα. Ερωτηματολόγια χορηγήθηκαν από τον ίδιο τον ερευνητή σε τυχαίο δείγμα 1228 μαθητών Γ΄ γυμνασίου, Γ΄ λυκείου και Β΄ κύκλου ΤΕΕ, σε 650 γονείς των μαθητών του δείγματος και στους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς των τμημάτων στα οποία διενεργήθηκε η έρευνα. Η στατιστική ανάλυση τεκμηριώνει ότι οι έννοιες φιλοδοξία και προσδοκία έχουν σαφώς διαφορετικό εννοιολογικό περιεχόμενο και ότι υπάρχουν πλείστοι παράγοντες, οι οποίοι, συνυφαίνοντας ένα περίπλοκο πλέγμα σχέσεων και αλληλεπιδράσεων, διαμορφώνουν με ξεχωριστό τρόπο τις φιλοδοξίες και προσδοκίες. Διαπιστώνεται επίσης ότι πέρα από τα ατομικά και οικογενειακά χαρακτηριστικά, η επίδραση των οποίων άλλωστε έχει τεκμηριωθεί από πολλές μελέτες, οι εκπαιδευτικές και επαγγελματικές δυνατότητες και προοπτικές που παρέχονται στον τόπο κατοικίας και ο τρόπος που οι μαθητές και οι γονείς τις αντιλαμβάνονται συμβάλλουν στη διαμόρφωση των φιλοδοξιών και προσδοκιών για σπουδές και επάγγελμα. Προτείνεται η αξιοποίηση των πορισμάτων της έρευνας στο Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό και στη βελτίωση των εκπαιδευτικών και επαγγελματικών συνθηκών της συγκεκριμένης περιοχής.