Εφαρμοσιμότητα διαδικασιών διαπίστευσης στο ελληνικό σύστσημα υγείας

Abstract

This study examines health services accreditation and its ability to improve quality of care in the Greek health care system. The first section describes the place for health care quality in the Greek system. It first presents the basic principles of health system organization and then evaluates the choices available for the finance and the delivery of health services. It next gives an overview of the Greek health care system as well as a review of the specific choices taken for the finance and the delivery of services, with an emphasis on their impact on health care quality. The second section examines the nature of healthcare quality and analyzes the various methods of quality assessment and the results of the attempts to assess quality in various international settings. It then presents a review of the two basic theories of quality improvement - quality by inspection and total quality management - as well as a comparative appraisal between them. It subsequently examines the methodology and specific tools for quality improvement in the health care environment. Finally, it describes more complex mechanisms for quality improvement such as clinical measurement and clinical protocols. The last section of the first part examines the implementability of accreditation procedures in the Greek healthcare system. It starts with a thorough presentation of accreditation, and discusses its specific role in the quality spectrum as well as its prerequisites and the criteria and mechanisms used. Building on this theoretical foundation, it evaluates the aspects of accreditation that specifically relate to hospital care and attempts a first assessment of its implementability in the Greek system of secondary and tertiary care. The second part of this study presents the results of a clinical trial undertaken in the 3rd Department of Internal Medicine of the Athens Medical School. It first describes the clinical protocol of exemplary care for the treatment of lung cancer that was compiled with the cooperation of the attending clinicians. It then presents data from a retrospective study for the evaluation of the quality of care delivered in the department. Next, it describes the specific mechanisms for the improvement of healthcare quality that were implemented, such as the clinical measurement and the electronic support of clinical care and presents data about the incremental quality improvement detected. The appendices of this study assemble first all literature references related to the theories and methodology for quality improvement as well as the role and effectiveness of accreditation procedures. The next appendix presents detailed tables and graphs for the finance and delivery of services in Greek healthcare system. The subsequent appendix details specific tools for healthcare quality improvement in their operational form, derived from total quality management principles. The following appendix provides a short overview of the history of accreditation and a description of some of its specific tools. The last appendix presents tables and graphs from data collected from the study undertaken at the 3rd Department of Internal Medicine.

Η παρούσα εργασία εξετάζει τη διαπίστευση ως ένα μέσο βελτίωσης της ποιότητας παροχής περίθαλψης στο περιβάλλον του ελληνικού συστήματος υγείας. Στην πρώτη ενότητα του γενικού μέρους εξετάζεται η θέση της ποιότητας στο ελληνικό σύστημα υγείας. Ειδικότερα, παρατίθενται πρώτα κάποιες βασικές αρχές οργάνωσης των συστημάτων υγείας, δηλαδή οι διαφορετικές επιλογές που μπορούν να γίνουν σε σχέση με τη χρηματοδότηση και την παροχή των υπηρεσιών της υγείας. Στη συνέχεια ανασκοπείται ειδικά το ελληνικό σύστημα υγείας και εξετάζονται οι συγκεκριμένες επιλογές που έχουν γίνει κατά τη διάρκεια της ύπαρξής του σε σχέση με τη χρηματοδότηση και την παροχή των υπηρεσιών. Με βάση το υπόβαθρο αυτό σκιαγραφούνται τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των πολιτικών υγείας που επελέγησαν με έμφαση στην επίδραση που έχουν στον τομέα της ποιότητας. Στη δεύτερη ενότητα του γενικού τμήματος εξετάζεται αρχικά η φύση της ποιότητας στο σύστημα υγείας και αναλύονται οι δυνατότητες ποιοτικής αποτύπωσης καθώς και τα αποτελέσματα που έχουν προκύψει από τη μέτρηση της ποιότητας σε διάφορα συστήματα υγείας. Στη συνέχεια αναλύονται οι δύο βασικές θεωρίες ποιοτικής βελτίωσης με τη χρήση είτε της επιθεωρήσεως είτε της εργαλείων διαχείρισης ολικής ποιότητας και επιχειρείται μία συγκριτική τους αξιολόγηση. Κατόπιν εξετάζεται η μεθοδολογία της ποιοτικής βελτίωσης και παρουσιάζονται συγκεκριμένα εργαλεία για τη βελτίωση της ποιότητας σε άμεσα εφαρμόσιμη μορφή. Στο τελευταίο τμήμα της ενότητας αυτής παρουσιάζονται σύνθετοι μηχανισμοί ποιοτικής βελτίωσης, όπως η κλινική μέτρηση και τα πρωτόκολλα περίθαλψης. Στην τελευταία ενότητα του γενικού μέρους ανασκοπείται η εφαρμοσιμότητα της διαπίστευσης στο ελληνικό σύστημα υγείας. Έτσι, παρουσιάζεται πρώτα η διαπίστευση στην πλέον σύγχρονη μορφή της ως ένα ολοκληρωμένο ποιοτικό πρότυπο, επεξηγείται η ακριβής θέση της στο ποιοτικό φάσμα και εξετάζονται οι απαραίτητες προϋποθέσεις, τα κριτήρια και οι απαραίτητοι μηχανισμοί για την εφαρμογή της. Με βάση το θεωρητικό αυτό υπόβαθρο παρουσιάζονται στο τελευταίο τμήμα του γενικού μέρους οι όψεις της διαπίστευσης που σχετίζονται με τη αξιολόγηση της περίθαλψης στο νοσοκομειακό περιβάλλον και επιχειρείται μία πρώτη εκτίμηση της εφαρμοσιμότητάς της στο ελληνικό σύστημα υγείας. Στο ειδικό μέρος της παρούσης εργασίας παρουσιάζονται τα αποτελέσματα και οι μετρήσεις μιας κλινικής δοκιμής που διεξήχθη στη Γ' Παθολογική Κλινική του πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικότερα, παρουσιάζεται πρώτα το συνταχθέν πρωτόκολλο πρότυπης περίθαλψης του καρκίνου του πνεύμονα και τα δεδομένα από την αναδρομική μελέτη αποτύπωσης της παρεχόμενης περίθαλψης στην κλινική. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι μηχανισμοί ποιοτικής βελτίωσης που εφαρμόστηκαν, όπως θα προβλέπονταν σε ένα περιβάλλον διαπίστευσης και περιγράφονται τα αποτελέσματα της προοπτικής μελέτης ποιοτικής αξιολόγησης και η στατιστική τεκμηρίωση του επιπρόσθετου ποιοτικού οφέλους που προέκυψε. Στο τέλος της εργασίας αυτής παρατίθενται οι βιβλιογραφικές παραπομπές που χρησιμοποιήθηκαν και επιτρέπουν στον αναγνώστη μία ολοκληρωμένη ανασκόπηση τόσο των γενικών θεωριών και εφαρμογών βελτίωσης της υγειονομικής ποιότητας όσο και του θεσμού της διαπίστευσης ειδικότερα. Στα παραρτήματα παρατίθενται πρώτα αναλυτικοί πίνακες και διαγράμματα σχετικά με την παροχή και χρηματοδότηση των υπηρεσιών στο ελληνικό σύστημα υγείας. Στο επόμενο παράρτημα δίνονται εργαλεία και εφαρμογές ποιοτικής βελτίωσης όπως χρησιμοποιούνται σε περιβάλλοντα διαχείρισης ολικής ποιότητας. Στο τρίτο παράρτημα δίδεται μία ιστορική ανασκόπηση της διαπίστευσης και αναλυτικές περιγραφές για εξειδικευμένες εφαρμογές της. Στο τελευταίο παράρτημα παρατίθενται οι πίνακες και τα διαγράμματα από τη συγκεκριμένη μελέτη στη Γ' Παθολογική Κλινική.