Η συμβολή της σχολικής ηγεσίας στη διαμόρφωση του σχολικού κλίματος και της λειτουργίας του συλλόγου διδασκόντων: η περίπτωση της μετασχηματιστικής και της συναλλακτικής ηγεσίας

Abstract

ABSTRACT For the present study we focus on how transformational and transactional leadership is affecting school climate and the function of teachers' board sessions and indirectly through these how it affects teachers’ job satisfaction. In this study it was crucial to know whether school climate and teachers' boards mediate the relationship between leadership and job satisfaction and also to know whether teachers’ opinions are different than principals’ opinions. A representative sample of teachers of primary education working in mainly in Dodecanese and Thessaly regions, Greece, completed an original questionnaire designed to measure their perceptions of leadership, school climate, teachers' boards and job satisfaction. Using serial mediation models, it was shown that transformational leadership had a stronger effect on increasing teachers' job satisfaction via school climate and teachers' boards, compared to transactional leadership. It was also found that school principals maintain significantly more positive perception about study's variables compared to teachers. These findings suggest the importance of further cultivating transformational leadership qualities, in a way that the gap between how teachers and how principals view school leadership will be narrowed. Also, the findings can be used in order to highlight approaches on how school leadership can improve the quality of school climate and the function of teachers' boards, parameters that are found to increase teachers' job satisfaction.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ H παρούσα μελέτη εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο το μετασχηματιστικό και το συναλλακτικό στυλ ηγεσίας επιδρούν στο σχολικό κλίμα και στη λειτουργία του συλλόγου διδασκόντων και έμμεσα, μέσω αυτών, στην εργασιακή ικανοποίηση. Έτσι η μελέτη διερευνά κατά πόσο το σχολικό κλίμα και ο σύλλογος διδασκόντων μπορούν να δρουν διαμεσολαβητικά στη σχέση μεταξύ σχολικής ηγεσίας και εργασιακής ικανοποίησης. Επιπλέον η μελέτη εστιάζει στο κατά πόσο οι απόψεις διαφοροποιούνται μεταξύ εκπαιδευτικών και διευθυντικών στελεχών για τα παραπάνω ζητήματα. Ένα δείγμα 681 εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης από τις περιφέρειες Δωδεκανήσου και Θεσσαλίας συμπλήρωσε ένα πρωτότυπο ερωτηματολόγιο που σχεδιάστηκε ειδικά για να μετρήσει τις αντιλήψεις των εκπαιδευτικών για την ηγεσία, το σχολικό κλίμα, τη λειτουργία του συλλόγου διδασκόντων και την εργασιακή ικανοποίηση. Χρησιμοποιώντας, μεταξύ άλλων, μοντέλα σειριακής διαμεσολάβησης, αποδείχθηκε ότι η μετασχηματιστική ηγεσία είχε ισχυρότερη επίδραση στην αύξηση της επαγγελματικής ικανοποίησης των εκπαιδευτικών μέσω του σχολικού κλίματος και του συλλόγου διδασκόντων, σε σύγκριση με τη συναλλακτική ηγεσία. Διαπιστώθηκε επίσης ότι οι διευθυντές/τριες σχολείων διατηρούν σημαντικά θετικότερη αντίληψη για όλες τις μεταβλητές της μελέτης σε σύγκριση με τους/τις εκπαιδευτικούς. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν τη σημασία της περαιτέρω καλλιέργειας των χαρακτηριστικών της μετασχηματιστικής ηγεσίας, με τρόπο ώστε να μειωθεί το χάσμα μεταξύ του τρόπου με τον οποίο οι εκπαιδευτικοί και οι διευθυντές/τριες αναγιγνώσκουν τη σχολική ηγεσία και την επίδρασή της σε σειρά σχολικών δεικτών. Τέλος, τα ευρήματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν προκειμένου να αναδειχθούν προσεγγίσεις σχετικά με το πώς η σχολική ηγεσία μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του σχολικού κλίματος και τη λειτουργία των συμβουλίων των εκπαιδευτικών, παράμετροι που διαπιστώθηκε ότι αυξάνουν την επαγγελματική ικανοποίηση των εκπαιδευτικών.