Μετασχηματιστική ηγεσία, επαγγελματική ικανοποίηση και οργανωσιακή αφοσίωση: η περίπτωση του διευθυντή σχολικής μονάδας πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης

Abstract

This study aims to investigate the correlations between the Job Satisfaction and the Organizational Commitment and the Transformational Leadership style of the School principals of primary schools in Greece. The research questionnaire includes four different parts. The first collects the demographic information of the sample, such as the age, the gender and the job experience. The second part of the questionnaire investigates the principals’ Job satisfaction and is based on Spector’s questionnaire (1985): Job Satisfaction Survey (JSS). The third part has been designed accordingly to Mowday, Steer & Porter’s (1979) questionnaire: Organizational Commitment Questionnaire (OCQ) and approaches the organizational commitment of the sample. At the fourth and final part of the questionnaire is investigated the transformational leadership style of the primary school principals. This part of the questionnaire is based on Leithwood, Jantzi & Steibach’s (1999) research tool: The Nature of Leadership. The sample of the research is 285 Primary school principals in Greece. According to the results, the school principals in Greece are not satisfied concerning the level of their salary as well as concerning the existing prospects for their professional development in the educational field. On the contrary, they have been found satisfied as concerns their job and their relationship with their colleagues. At the same time the sample of the study is committed to the organization and also adopts transformational leadership style. By the same token and in accordance with the results there is statistically important significance between the school principals, who have less than 10 year experience at this position and those with more than 10 year experience. More specifically, the experienced school principals have been found to adopt transformational leadership style more than the less experienced ones. The same group of the sample (experienced school principals) has also been found to bemore satisfied and more committed to the school. The results of the study reveal that the job satisfaction, as well as, the organizational commitment of the sample, is correlated with the Transformational Leadership style and especially with variables, which concernthe management of the human resources and the definition of the school goals and priorities.

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση της επαγγελματικής ικανοποίησης και της οργανωσιακής αφοσίωσης των Διευθυντών σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης σε συσχέτιση με το μετασχηματιστικό στυλ ηγεσίας που οι ίδιοι υιοθετούν. Στην έρευνα συμμετείχαν 285 Διευθυντές σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης από τις εκπαιδευτικές περιφέρειες της Ελλάδας. Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να συμπληρώσουν φόρμα ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου, το οποίο συνίσταται από 4 μέρη. Το πρώτο μέρος εμπεριέχει ερωτήσεις δημογραφικού ενδιαφέροντος, όπως η ηλικία, το φύλο, οι σπουδές, η εκπαιδευτική περιφέρεια που υπηρετεί ο κάθε Διευθυντής, τα χρόνια εκπαιδευτικής προϋπηρεσίας και τα χρόνια προϋπηρεσίας ως Διευθυντής σχολικής μονάδας. Το δεύτερο μέρος του ερωτηματολογίου εστιάζεται σε ερωτήσεις που διερευνούν την επαγγελματική ικανοποίηση, αξιοποιώντας το εργαλείο Job Satisfaction Survey του Spector (1985). Το τρίτο μέρος του ερωτηματολογίου διερευνά την οργανωσιακή αφοσίωση με την αξιοποίηση ερωτήσεων από το εργαλείο Organizational Commitment Questionnaire (OCQ) των Mowday, Steers & Porter (1979). Τέλος, το τέταρτο μέρος του ερωτηματολογίου εμπεριέχει ερωτήσεις που εστιάζονται στη διερεύνηση του είδους της ηγεσίας, σύμφωνα με το ερωτηματολόγιο. The nature of leadershipτων Leithwood, Jantzi & Steinbach (1999). Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι υπάρχει χαμηλό επίπεδο επαγγελματικής ικανοποίησης των Διευθυντών των σχολικών μονάδων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης αναφορικά με το επίπεδο του μισθού τους, τις προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης στον εκπαιδευτικό κλάδο και τον φόρτο εργασίας. Αντίθετα, φάνηκε ότι το δείγμα είναι ικανοποιημένο σε σχέση με το αντικείμενο της εργασίας του καθώς και με ότι αφορά τη συνεργασία και την επικοινωνία με τους συναδέλφους του. Παράλληλα, προέκυψε μέτριο έως υψηλό επίπεδο της οργανωσιακής αφοσίωσης των Διευθυντών των σχολικών μονάδων, οι οποίοι υιοθετούν πρακτικές που ανήκουν στο μετασχηματιστικό είδος σχολικής ηγεσίας. Επιπλέον, βρέθηκαν σημαντικές στατιστικές διαφορές μεταξύ Διευθυντών που υπηρετούν σε αυτή τη θέση λιγότερο από 10 χρόνια και σε αυτούς που υπηρετούν ως Διευθυντές περισσότερο από 10 έτη αναφορικά και με τις τρεις υπό διερεύνηση μεταβλητές. Ειδικότερα, βρέθηκε ότι οι πιο έμπειροι Διευθυντές τείνουν να υιοθετούν σε μεγαλύτερο βαθμό πρακτικές που εντάσσονται στο μετασχηματιστικό είδος ηγεσίας, συγκριτικά με τους λιγότερο έμπειρους. Επίσης, οι ίδιοι παρουσιάζουν υψηλότερο επίπεδο επαγγελματικής ικανοποίησης - με εξαίρεση τις προοπτικές επαγγελματικής εξέλιξης - και οργανωσιακής αφοσίωσης. Τα συμπεράσματα της έρευνας αναδεικνύουν ότι η επαγγελματική ικανοποίηση και η οργανωσιακή αφοσίωση συσχετίζονται με παραμέτρους του μετασχηματιστικού στυλ ηγεσίας και ειδικότερα με αυτές που αναφέρονται στην αξιοποίηση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και την ανάπτυξη τη ςεκπαιδευτικής στοχοθεσίας και των εκπαιδευτικών προτεραιοτήτων του σχολικού οργανισμού.