Το πρόβλημα της αναγνώρισης της κακοποίησης παιδιού και προτάσεις αντεγκληματικής πολιτικής

Abstract

Purpose: The research design of the present pilot study aims to explore the effectiveness of the combined use of visual and verbal methods for intra-family child abuse and neglect disclosure, using thematic drawings and story writing from the child victims. Additionally, another goal is to explore and comprehend the special psycho-social needs of child victims, as expressed from the children themselves. Methodology: In the present study the research population consisted of 30 child victims of abuse and/or neglect, aged 7-13, who reside in private or public child protection services during the research process. Qualitative methodology and specifically thematic analysis of visual and verbal items has been used, for each drawing and story made, for the total amount of the 9 drawings and stories of each child. A parallel comparative study was conducted, consisted of 7 non abused-neglected children, aged 7-13, who completed the same series of instructions. Processing: From the processing of the visual and verbal material of the abused-neglected children group, 37 codes have emerged, that formed 12 categories, and finally comprised 3 themes. Accordingly, for the non abused-neglected children group, 22 codes have emerged, that formed 9 categories, and finally comprised 3 themes. The final analysis of the research material for the abused-neglected group structured the following themes: 1) The expression/ depiction of different forms of abuse and neglect, 2) The dominance of negative emotions and 3) The underdeveloped/ “poor” perception of the self and other family members and the countervailing function of significant others. The final analysis of the research material for the non abused-neglected group subsequently, structured the following themes: 1) The depiction of intra-family caring relationships, 2) The dominance of positive emotions and 3) The well-developed/ realistic perception of the self and other family members interacting with each other. Afterwards, themes have been interpreted in connection with research object and goals, for the final conclusions to be suggested. Conclusions: Concerning the expression of abusive experiences from the abused-neglected children group, different types of abuse were depicted, mainly neglect, physical abuse and emotional abuse. In contrast, the group of non abused-neglected children depicted positive intra-family condition. In addition, under-developed self and family member representations and the compensation function of relationship creation with other significant figures were represented from the abused-neglected group, opposite to the well developed representation of self and family members of the non abused-neglected group. Furthermore, negative feelings, loneliness and social isolation mostly characterized the abused-neglected group, as these were expressed through their visual and verbal narrations, contrary to the central position of positive feelings as these were expressed by the non abused-neglected children. Therefore, the psychosocial support of high risk families and the psychological support of child victims to restore the harm they suffered, are considered necessary.

Σκοπός: Η παρούσα έρευνα πιλότος σχεδιάστηκε με σκοπό τη διερεύνηση της αποτελεσματικότητας της συνδυαστικής χρήσης εικονικών και λεκτικών μεθόδων για την αποκάλυψη εμπειριών ενδοοικογενειακής κακοποίησης-παραμέλησης, μέσω δημιουργίας θεματικών ζωγραφικών έργων (thematic drawings) και ιστοριών από τα ίδια τα παιδιά θύματα. Ακόμη, έχει στόχο να διερευνήσει και να αποκωδικοποιήσει τις ιδιαίτερες ψυχοκοινωνικές ανάγκες των παιδιών θυμάτων, όπως αυτές εκφράζονται από τα ίδια τα παιδιά. Μεθοδολογία: Στην παρούσα μελέτη ο πληθυσμός της έρευνας αποτελείται από 30 παιδιά θύματα κακοποίησης ή/και παραμέλησης, 7-13 ετών, τα οποία διαμένουν κατά το χρόνο της έρευνας σε ιδιωτικούς ή δημόσιους χώρους παιδικής προστασίας. Χρησιμοποιήθηκε η ποιοτική μεθοδολογία, και συγκεκριμένα πραγματοποιήθηκε θεματική ανάλυση των εικονικών και λεκτικών στοιχείων κάθε ζωγραφιάς και ιστορίας που ζητήθηκε από τα παιδιά, για το σύνολο των 9 ζωγραφικών έργων και ιστοριών κάθε παιδιού. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκε συγκριτική μελέτη με ομάδα σύγκρισης στην οποία συμμετείχαν 7 παιδιά αντίστοιχου ηλικιακού εύρους χωρίς ιστορικό κακοποίησης-παραμέλησης, στα οποία έγινε χορήγηση της ίδιας σειράς οδηγιών. Επεξεργασία αφηγήσεων: Από την επεξεργασία του εικονικού και λεκτικού υλικού της ομάδας των κακοποιημένων-παραμελημένων παιδιών, αναδύθηκαν 37 κωδικοί, οι οποίοι δημιούργησαν 12 κατηγορίες, με βάση τις οποίες συγκροτήθηκαν 3 θέματα. Αντίστοιχα, για την ομάδα σύγκρισης αναδύθηκαν 22 κωδικοί, οι οποίοι δημιούργησαν 9 κατηγορίες, με βάση τις οποίες συγκροτήθηκαν 3 θέματα. Από την τελική ανάλυση του συνόλου του ερευνητικού υλικού προέκυψαν για την ομάδα των κακοποιημένων-παραμελημένων παιδιών τα παρακάτω θέματα: 1) Η έκφραση/ αποτύπωση διαφορετικών μορφών κακοποίησης και παραμέλησης, 2) Η επικράτηση/ κυριαρχία των αρνητικών συναισθημάτων και 3) Η ελλιπής/ "φτωχή" αντίληψη του εαυτού και των μελών της οικογένειας και η αντισταθμιστική λειτουργία των σημαντικών Άλλων. Τα θέματα που διαμορφώθηκαν ακολούθως για την ομάδα σύγκρισης ήταν: 1) Η αποτύπωση σχέσεων φροντίδας εντός της οικογένειας, 2) Η κυριαρχία/ επικράτηση των θετικών συναισθημάτων και 3) Η ολοκληρωμένη/ ρεαλιστική αντίληψη του εαυτού και των μελών της οικογένειας σε αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Έπειτα, πραγματοποιήθηκε ερμηνεία των θεμάτων σε συνάρτηση με το αντικείμενο και τους σκοπούς της έρευνας με στόχο τη διεξαγωγή των τελικών συμπερασμάτων. Συμπεράσματα: Αναφορικά με την έκφραση εμπειριών βίας από τον ερευνώμενο πληθυσμό, αποτυπώθηκαν διαφορετικές μορφές κακοποίησης-παραμέλησης, με κυριότερες αυτές της παραμέλησης, της σωματικής βίας και της συναισθηματικής κακοποίησης. Στον αντίποδα για την ομάδα σύγκρισης, αποτυπώθηκαν θετικές συνθήκες εντός της οικογένειας. Επίσης, παρουσιάστηκε μια ελλιπής, «φτωχή» αναπαράσταση του εαυτού και των μελών της οικογένειας για την ομάδα των κακοποιημένων-παραμελημένων παιδιών και η αντισταθμιστική λειτουργία των σημαντικών Άλλων, σε αντίθεση με την ολοκληρωμένη αναπαράσταση του εαυτού και των μελών της οικογένειας της ομάδας σύγκρισης. Ακόμη, προεξάρχοντας είναι ο ρόλος τον οποίο καταλαμβάνουν τα αρνητικά συναισθήματα και το αίσθημα μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης για την ομάδα των κακοποιημένων-παραμελημένων παιδιών, όπως αυτά εκφράστηκαν στις ενδοοικογενειακές τους εικονικές και λεκτικές αφηγήσεις, σε αντίθεση με τον κεντρικό ρόλο των θετικών συναισθημάτων όπως αυτά αποτυπώθηκαν στις αφηγήσεις της ομάδας σύγκρισης. Απαραίτητη ως εκ τούτου, κρίνεται η παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης των οικογενειών υψηλού κινδύνου και η ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού θύματος για την αποκατάσταση της βλάβης που υπέστη.