Η όψη στην Ελληνική ως Γ1/Γ2: πειραματική διερεύνηση και εφαρμογές για τη διδακτική πρακτική

Abstract

The current thesis aims to investigate the representations and the mechanisms employed by different groups of Greek speakers during the processing of the Greek perfective aspect. Research hypotheses were articulated in the light of inflectional processing models and, more specifically, the connectionist single mechanism models (Rumelhart & McClelland 1986), the decomposition single mechanism models (Yang 2002, Stockall & Marantz 2006) and the dual mechanism models (Clahsen 2006). The study employed a cross modal priming task with lexical decision and an elicited production task with verbs and pseudoverbs. Participants were 51 adult native speakers of Greek, 20–26 years old, 54 monolingual Greek children and 27 successive bilingual children (L1 Turkish), 9–12 years old. Participants were tested in the following three experimental conditions: (a) the S condition consisting of verbs with the perfective affix /-s/ that lack stem alternation, e.g. é-trek-s-a, (b) the STEM_ALT condition consisting of verbs with non-predictable stem alternation which lack the suffix /-s/, e.g. zést-an-a, and (c) the STEM_ALT_S condition consisting of verbs with non-predictable stem alternation and the suffix /-s/, e.g. é-pek-s-a. The adult data showed decomposition effects for all perfective forms, yielding support to decomposition models. L1 children did not differ fundamentally from adults in the S and STEM_ALT_S conditions, while they showed reduced sensitivity to the morphological constituency of verbs belonging to the STEM_ALT condition. Finally, L2 children showed similar representations as the L1 children in the S condition, while they differed from their monolingual peers in the stem alternation conditions, which seem to depend more on the developing Lexicon. In the applied part of the dissertation the experimental findings were implemented in the design of teaching practices and tasks towards the direction of enhancing L1 and L2 children’s awareness of the perfective morphology in Greek.

Η παρούσα διατριβή διερευνά τις αναπαραστάσεις και τους μηχανισμούς που υιοθετούν διαφορετικές ομάδες ομιλητών της Ελληνικής κατά την επεξεργασία των διαφορετικών συνθηκών πραγμάτωσης της συνοπτικής μορφολογίας της όψης. Οι ερευνητικές υποθέσεις εξετάστηκαν υπό το πρίσμα μοντέλων επεξεργασίας της κλιτικής μορφολογίας και συγκεκριμένα των συνδετιστικών μοντέλων απλού μηχανισμού (Rumelhart & McClelland 1986), των μοντέλων αποδόμησης απλού μηχανισμού (Yang 2002, Stockall & Marantz 2006) και των μοντέλων διπλού μηχανισμού (Clahsen 2006). Η ερευνητική μελέτη διεξήχθη με τη χορήγηση δύο πειραματικών δοκιμασιών, ενός πειραματικού έργου διατροπικής προέγερσης με λεξική απόφαση και ενός πειραματικού έργου εκμαίευσης της συνοπτικής όψης με ρήματα και ψευδορήματα. Στα πειραματικά έργα συμμετείχαν 51 ενήλικες φυσικοί ομιλητές της Ελληνικής, ηλικίας 20–26 ετών, 54 μονόγλωσσα παιδιά φυσικοί ομιλητές της Ελληνικής και 27 διαδοχικά δίγλωσσα παιδιά (Γ1 Τουρκική), ηλικίας 9–12 ετών. Τις πειραματικές συνθήκες αποτέλεσαν: (α) η συνθήκη S που περιλαμβάνει ρήματα με τον δείκτη /-s/ και φωνολογικά προβλέψιμες εναλλαγές, π.χ. é-trek-s-a, (β) η συνθήκη ΕΝΛΓ_ΘΕΜ που περιλαμβάνει ρήματα χωρίς τον δείκτη /-s/ και μη προβλέψιμες φωνολογικά εναλλαγές, π.χ. zést-an-a, και (γ) η συνθήκη ΕΝΛΓ_ΘΕΜ_S που περιλαμβάνει ρήματα με τον δείκτη /-s/ και μη προβλέψιμες φωνολογικά εναλλαγές, π.χ. é-pek-s-a. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων κατέδειξε για τους ενήλικες την αποδόμηση των συνοπτικών θεμάτων στα μορφολογικά τους συστατικά συνηγορώντας υπέρ των μοντέλων αποδόμησης. Tα μονόγλωσσα παιδιά δεν διαφοροποιήθηκαν ποιοτικά από τους ενήλικες στις συνθήκες S και ΕΝΛΓ_ΘΕΜ_S, ενώ έδειξαν μειωμένη ευαισθησία στη μορφολογική σύσταση των ρημάτων της συνθήκης ΕΝΛΓ_ΘΕΜ. Τέλος, τα διαδοχικά δίγλωσσα παιδιά φάνηκε να υιοθετούν κοινές αναπαραστάσεις με τα μονόγλωσσα παιδιά στη συνθήκη S, ενώ διαφοροποιήθηκαν στις συνθήκες εναλλαγής θέματος, οι οποίες φαίνεται να εξαρτώνται περισσότερο από το αναπτυσσόμενο Λεξικό. Στο εφαρμοσμένο μέρος της διατριβής τα πειραματικά ευρήματα αξιοποιήθηκαν σε ζητήματα και πρακτικές διδασκαλίας που αφορούν τη μορφολογική κωδικοποίηση της όψης προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης της επίγνωσης των μαθητών/-τριών στη μορφολογία του ρήματος και συγκεκριμένα της όψης.