Εκπαίδευση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια και ο ρόλος της στη συμμόρφωση τους στη θεραπεία και στην ποιότητα ζωής

Abstract

Background/Introduction: Despite published guidelines emphasizing the importance of education in management of Heart Failure (HF), the most effective method of educating remains unknown. Purpose: The purpose of this study was to test the efficacy of Constructivist Teaching Method (CTM) on the patients with HF. Methods: This is a single-center, randomized controlled trial. Patients in the intervention group were educated using the CTM in five phases: orientation, elicitation, restructuring, application and review. For the study outcome measures of five questionnaires were used: Atlanta Heart Failure Knowledge Test (AHFKT), Minnesota Living with Heart Failure (MLHFQ), Self-Efficacy for Appropriate Medication Use Scale (SEAMS), European Heart Failure Self-care Behaviour Scale (EHFScBS-9), Duke Activity Status Index (DASI). Results: A total of 122 adults (83.6% male, mean age ±SD 67.1±12.3 years) were enrolled in the study; 61 in the intervention group and 61 in the control group. The two groups were similar in terms of age, educational level and disease status. Concerning knowledge as measured with Atlanta-HF-Knowledge-Test there was a significant improvement in both control and intervention group but the degree of improvement was greater in the intervention group (p<0.001). Minnesota dimensions for quality of life were also significantly improved in both study groups but at 6 months the intervention group reached better levels at both physical and emotional subscales (p<0.001). Furthermore, adherence to treatment and dimensions of Adhering to recommendations, Fluid and sodium management, Physical activity and recognition of deteriorating symptoms were improved in both groups but the degree of change was greater in the intervention group as indicated from the results of repeated measurements ANOVA (p<0.001). The Duke Activity Status Index (DASI) was improved only in the intervention group (p<0.001) and no significant change was found in the control group (p=0.455). Significantly lower proportion of readmission at hospital at one month (8.2% vs.24.6%, p=0.014) and six months (3.3% vs.19.7%, p=0.005) were found for the intervention group. Conclusions: These data support the use of an intervention with CTM to improved clinical outcomes. This study will be an important step in creating an evidence base for the relative benefits of different educational strategies for management of HF.

Εισαγωγή: Η µείωση των επανεισαγωγών στο νοσοκοµείο είναι δυνατή µε την έγκαιρη διάγνωση της κλινικής επιδείνωσης των ασθενών, µέσω της εκπαίδευσής τους. Σκοπός: Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του εποικοδομητικού μοντέλου εκπαίδευσης σε ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια, όσον αφορά τις γνώσεις για τη νόσο, την ποιότητα ζωής, τις επανεισαγωγές και την αυτοφροντίδα τους, 3 και 6 μήνες μετά την παρέμβαση. Υλικό & Μέθοδος: Τυχαιοποιήθηκαν 122 ασθενείς (61 στην ομάδα ελέγχου και 61 στην ομάδα παρέμβασης) με μέση ηλικία 67,1 έτη (SD=12,3), σε Ιατρείο Καρδιακής Ανεπάρκειας Γενικού Νοσοκομείου της Αθήνας. Έγινε εκπαιδευτική παρέμβαση μέσω του εποικοδομητικού μοντέλου. Χρησιμοποιήθηκαν τα ερωτηματολόγια: ΄΄Atlanta Ηeart Failure Knowledge Test΄΄, ΄΄Minnesota Living with Heart Failure΄΄, και ΄΄The European Heart Failure Self-care Behaviour Scale΄΄. Η ανάλυση διασποράς για επαναλαμβανόμενες μετρήσεις (ANOVA) χρησιμοποιήθηκε προκειμένου να ελεγχθούν διαφορές στις μετρήσεις μεταξύ των δύο ομάδων. Στατιστική σημαντικότητα p≤0.05 Χρήση SPSS 22.0. Αποτελέσματα: Οι δυο ομάδες ήταν παρόμοιες στο φύλο, στην ηλικία, στο επίπεδο εκπαίδευσης και στην βαρύτητα της νόσου (p>0,05). Αναφορικά με το επίπεδο γνώσεων όπως αυτό μετρήθηκε με το Atlanta-HF-Knowledge-Test υπήρξε σημαντική βελτίωση στους 3 και 6 μήνες και στις δυο ομάδες της μελέτης, ωστόσο ο βαθμός βελτίωσης ήταν σημαντικά υψηλότερος στην ομάδα της παρέμβασης (p<0,001). Σχετικά με την ποιότητα ζωής όπως αυτή μετρήθηκε με τη διάσταση φυσικής και συναισθηματικής υγείας του ερωτηματολογίου Minnesota υπήρξε σημαντική βελτίωση στους 3 και 6 μήνες και στις δυο ομάδες της μελέτης με την ομάδα της παρέμβασης όμως να εμφανίζει σαφή υπεροχή στους 6 μήνες σύμφωνα με τα μοντέλα επαναλαμβανόμενων μετρήσεων (p<0,001). Οι διαστάσεις Συμμόρφωση στην αγωγή, Adhering to recommendations, Fluid and sodium management, Physical activity and recognition of deteriorating symptoms είχαν σημαντική βελτίωση και στις δυο ομάδες της μελέτης κατά τη διάρκεια παρακολούθησης, αλλά ο βαθμός βελτίωσης ήταν υψηλότερος στην ομάδα παρέμβασης, υποδεικνύοντας καλύτερη βαθμολογία για την ομάδα αυτή στο τέλος της μελέτης (p<0,001). Σχετικά με την Κλίμακα λειτουργικής ικανότητας (DASI) είχε σημαντική βελτίωση μόνο στην ομάδα παρέμβασης (p<0,001), ενώ στην ομάδα ελέγχου δεν υπήρξε σημαντική μεταβολή (p=0.455). Στους 6 μήνες παρακολούθησης απεβίωσαν δυο ασθενείς, ένας στην ομάδα ελέγχου και ένας στην ομάδα παρέμβασης. Σημαντικά μικρότερα ποσοστά επανεισαγωγής στον ένα μήνα (8,2% έναντι 23%, p=0,025), και στους 6 μήνες (3,3% έναντι 19,7%, p=0,005) είχε η ομάδα παρέμβασης συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου. Συμπεράσμα: Η εκπαίδευση μέσω του επικοδομητικού μοντέλου βελτιώνει τις γνώσεις, την αυτοφροντίδα, την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια ενώ ελαττώνει σημαντικά τις επανεισαγωγές στο νοσοκομείο λόγω απορρύθμισης.