Νευροψυχολογική διερεύνηση της μνήμης ονομάτων - προσώπων σε φυσιολογικό πληθυσμό και ασθενείς με νευροεκφυλιστικά νοσήματα

Abstract

The present doctoral thesis examined the associative memory of faces-names in normal aging population and patients with neurodegenerative diseases. The construct, convergent and divergent validity and test-retest reliability of GR-FNAME12 in a sample of 216 cognitively normal elderly individuals were confirmed. It was found that the Greek version of the FNAME12 had adequate psychometric properties and could be administered to Greek-speaking individuals for clinical and research purposes. Furthermore, the aim of the present doctoral thesis was to compare the performance on GR-FNAME12 between normal individuals, individuals with subjective memory complaints and individuals with a diagnosis of aMCI. GR-FNAME12 was found to differentiate performance between the subgroups of preclinical AD period and the normal individuals. It appeared to have adequate diagnostic accuracy with satisfactory sensitivity and specificity values making it a reliable clinical tool. Moreover, we examined the performance of patients with Parkinson’s disease (PD) with different cognitive profiles on GR-FNAME12. The results revealed that the group with executive and additional visuospatial deficits demonstrated significantly lower scores on FNAME. This finding indicates the possible clinical utility of FNAME for screening patients with PD with distinct cognitive profiles. Finally, our results support that the delayed free recall appears to be more severely affected in the cross visual-verbal and visual memory modalities than in verbal-memory modalities in the early phase of PD progression. In summary, the findings of this doctoral thesis enrich the existing literature and could have important application in public health for the prevention and diagnosis of memory deficits in the early stage of neurodegenerative diseases on the Greek population.

Στην παρούσα διδακτορική διατριβή διερευνήθηκε η ικανότητα συνδυαστικής μνήμης προσώπων-ονομάτων σε φυσιολογικό πληθυσμό και ασθενείς με νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Αρχικά, σταθμίστηκε και επιβεβαιώθηκε η εγκυρότητα και η αξιοπιστία της ελληνικής έκδοσης της δοκιμασίας συνδυαστικής μνήμης προσώπων-ονομάτων (GR-FNAME12) σε πληθυσμό 216 νοητικά υγιών συμμετεχόντων ηλικίας 60 έως 85 ετών. Βρέθηκε ότι η GR-FNAME12 εμφανίζει επαρκή δομική, συγκλίνουσα και αποκλίνουσα εγκυρότητα, καθώς και ικανοποιητικό συντελεστή αξιοπιστίας δοκιμής-επανεξέτασης παρουσιάζοντας επαρκείς ψυχομετρικές ιδιότητες ως μια έγκυρη και αξιόπιστη δοκιμασία αξιολόγησης των ικανοτήτων συνδυαστικής μνήμης σε ελληνικό πληθυσμό. Επιπρόσθετα, εξετάστηκαν για πρώτη φορά με τη δοκιμασία GR-FNAME12 οι μνημονικές επιδόσεις τριών διαφορετικών ομάδων: νοητικά υγιή άτομα, άτομα με υποκειμενικές αιτιάσεις διαταραχών μνήμης και άτομα με διάγνωση aMCI. Η συγκεκριμένη δοκιμασία βρέθηκε να διαχωρίζει τις επιδόσεις ανάμεσα στις κλινικές υποομάδες της προκλινικής περιόδου (υποκειμενικές αιτιάσεις), των αρχικών σταδίων της AD (aMCI) και των νοητικά υγιών ατόμων. Φάνηκε πως παρουσιάζει επαρκή διαγνωστική ακρίβεια με ικανοποιητικές τιμές ευαισθησίας και ειδικότητας καθιστώντας την ένα αξιόπιστο κλινικό εργαλείο. Ακόμη, τα αποτελέσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής υποστηρίζουν ότι η GR-FNAME12 συνιστά ένα χρήσιμο κλινικό νευροψυχολογικό εργαλείο για τον νοητικό έλεγχο ασθενών με νόσο του Parkinson. Η GR-FNAME12 φαίνεται να διαφοροποιεί επαρκώς διακριτούς νοητικούς φαινότυπους της PD. Ασθενείς με ήπια νοητική εξασθένηση επιτελικού και οπτικοχωρικού τύπου έχουν σημαντικά χαμηλότερες επιδόσεις σε σύγκριση με τα υπόλοιπα νοητικά προφίλ. Τέλος, τα ευρήματα της έρευνας έδειξαν πως μη ανοϊκοί PD ασθενείς στα αρχικά στάδια της νόσου παρουσιάζουν σημαντικά χαμηλότερες επιδόσεις σε οπτικά και συνδυαστικά οπτικολεκτικά μνημονικά έργα ελεύθερης ανάκλησης, ενώ αντίθετα, ανακτούν αποτελεσματικότερα πρόσφατο υλικό από το σύστημα της λεκτικής μνήμης. Συνοψίζοντας, τα ευρήματα της παρούσας διατριβής διευρύνουν την υπάρχουσα σχετική βιβλιογραφία και θα μπορούσαν να έχουν σημαντική εφαρμογή στη δημόσια υγεία με σκοπό την πρόληψη και τη διάγνωση μνημονικών ελλειμμάτων στο αρχικό στάδιο νευροεκφυλιστικών νοσημάτων στον ελληνικό πληθυσμό.