Αντιλήψεις παιδιών νηπιακής - πρώτης σχολικής ηλικίας και αντιλήψεις των γονέων τους για τη γονεϊκή συμπεριφορά: μια συστημική οπτική

Abstract

The present research dissertation explores the perceptions of preschool-1st school age children and the perceptions of their parents about the parental behavior, in Greece. The sample of this study consists of 1000 families of preschool-1st school age children, from 4 to 8 years old. In more detail, 468 boys, 532 girls, 984 fathers and 994 mothers took part in this study. The geographical areas of Greece that are included in the sample are Epirus, Sterea Hellas, Macedonia, Thessaly, the Peloponnese, the Ionian Islands and Thrace. The instruments that were used for the purpose of the present study are the following: 1) the Early Childhood Parental Acceptance-Rejection Questionnaire for the mother and the father respectively, that was completed by the child, 2) the Parental Acceptance-Rejection Questionnaire, PARENT/CONTROL that was completed by the mother and the father respectively, and 3) the Parent’s Evaluation of Child’s Conduct, that was completed by the mother and the father respectively. The results of the study showed that the perceptions of children and parents about the parental behavior are positive. Βoys experience more rejection from both parents than girls. Boys and girls experience more acceptance from their mothers than their fathers. The children that are characterized by their parents with more negative behavior, have more negative perceptions about their parents’ behavior towards them than the children who are characterized by their parents with less negative behavior. Μothers perceive themselves expressing more acceptance towards their children than fathers do. There were no statistically significant differences between fathers and mothers regarding the levels of how much they characterize their children’s behavior as negative. Μothers perceive themselves expressing more acceptance towards boys and girls than fathers do. The higher the father’s educational level the higher the acceptance the children experience from him, while the levels of acceptance that the children experience from their mother are not related to her educational level. Children experience more acceptance from their fathers in nuclear and extended families, while the levels of acceptance and rejection that they experience from their mothers are not related to the family type. Paternal and maternal acceptance and rejection perceived by the child are not related neither to the number of the child’s siblings nor to his/her birth order within the family. Parents’ perceptions about their behavior towards their children are more positive than children’s perceptions about their parents’ behavior towards them.

Η παρούσα ερευνητική διατριβή διερευνά τις αντιλήψεων παιδιών νηπιακής - πρώτης σχολικής ηλικίας και τις αντιλήψεις των γονέων τους, σε πανελλαδικό επίπεδο, για τη γονεϊκή συμπεριφορά. Το δείγμα της παρούσας ερευνητικής μελέτης αποτελείται από 1000 οικογένειες παιδιών νηπιακής και πρώτης σχολικής ηλικίας, από 4 έως 8 ετών. Αναλυτικότερα, στην έρευνα συμμετείχαν 468 αγόρια και 532 κορίτσια, 984 πατέρες και 994 μητέρες. Οι γεωγραφικές περιοχές που περιλαμβάνονται στο δείγμα είναι η Ήπειρος, η Στερεά Ελλάδα, η Μακεδονία, η Θεσσαλία, η Πελοπόννησος, τα νησιά του Ιονίου και η Θράκη. Τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν για τη διεξαγωγή της παρούσας ερευνητικής μελέτης είναι τα εξής : 1) το Ερωτηματολόγιο Προσχολικής και Πρώτης Σχολικής Ηλικίας για τη Γονεϊκή Αποδοχή-Απόρριψη (Early Childhood Parental Acceptance-Rejection Questionnaire) για τη μητέρα και τον πατέρα αντίστοιχα, το οποίο συμπλήρωσε το παιδί, 2) το Ερωτηματολόγιο για τη Γονεϊκή Αποδοχή-Απόρριψη (Parental Acceptance-Rejection Questionnaire, PARENT/CONTROL), που συμπλήρωσε η μητέρα και ο πατέρας αντίστοιχα, και 3) το Ερωτηματολόγιο της Γονεϊκής Εκτίμησης για τη Συμπεριφορά του παιδιού (Parent’s Evaluation of Child’s Conduct), το οποίο συμπλήρωσε η μητέρα και ο πατέρας αντίστοιχα. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι αντιλήψεις τόσο των παιδιών όσο και των γονέων για τη γονεϊκή συμπεριφορά είναι θετικές. Τα αγόρια βιώνουν περισσότερη απόρριψη και από τους δυο γονείς σε σύγκριση με τα κορίτσια. Τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια βιώνουν περισσότερη αποδοχή από τις μητέρες τους σε σύγκριση με τους πατέρες τους. Τα παιδιά που χαρακτηρίζονται από τους γονείς τους με περισσότερο αρνητική συμπεριφορά, έχουν πιο αρνητικές αντιλήψεις για τη συμπεριφορά των γονέων προς εκείνα, σε σύγκριση με τα παιδιά που χαρακτηρίζονται από τους γονείς τους με λιγότερο αρνητική συμπεριφορά. Οι μητέρες αντιλαμβάνονται ότι εκφράζουν περισσότερη αποδοχή προς τα παιδιά τους απ’ ό,τι οι πατέρες. Δεν υπήρξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς το φύλο των γονιών σχετικά με τα επίπεδα χαρακτηρισμού της συμπεριφοράς των παιδιών τους ως αρνητικής. Οι μητέρες αντιλαμβάνονται ότι εκφράζουν περισσότερη αποδοχή τόσο προς τα αγόρια όσο και προς τα κορίτσια απ’ ό,τι οι πατέρες. Όσο υψηλότερο είναι το μορφωτικό επίπεδο του πατέρα τόσο υψηλότερη είναι η αποδοχή που βιώνουν τα παιδιά από εκείνον, ενώ τα επίπεδα της αντιληπτής από τα παιδιά μητρικής αποδοχής δεν επηρεάζονται από το μορφωτικό επίπεδο της μητέρας. Τα παιδιά βιώνουν υψηλότερα επίπεδα αποδοχής από τους πατέρες τους στις πυρηνικές και εκτεταμένες οικογένειες, ενώ τα επίπεδα της αντιληπτής από τα παιδιά μητρικής συμπεριφοράς προς αυτά δεν σχετίζονται με το σχήμα οικογένειας. Η αντιληπτή από το παιδί τόσο πατρική όσο και μητρική αποδοχή και απόρριψη δεν σχετίζονται με τον αριθμό των αδερφών του μέσα στην οικογένεια, ούτε με τη σειρά γέννησής του μέσα σ’ αυτή. Οι αντιλήψεις των γονέων για τη συμπεριφορά τους απέναντι στα παιδιά τους είναι πιο θετικές από τις αντιλήψεις των παιδιών για τη συμπεριφορά των γονιών τους προς εκείνα.