Φαρμακοκινητική και φαρμακοδυναμική μελέτη της μοξιφλοξασίνης στη λοιμώδη παρόξυνση της ΧΑΠ

Abstract

COPD is a worldwide disease that can be prevented and treated. It is the fourth leading cause of death worldwide and is projected to be the third by 2020. Patients with COPD are characterized by chronic morbidity and high mortality, that’s why is both a social issue and a public health challenge. Exacerbations have been found to worsen the clinical profil of the patient and accelerate the decline in respiratory function. The reduction of the incidence per year and adequate treatment is a primary goal for physicians. The choice of the appropriate antibiotic for exacerbation is of great importance as it relates to the restoration of respiratory function and the recurrence period after exacerbation. The efficacy of the drug to be administered is mainly determined by its pharmacokinetic properties and its penetration into the secretions of patients.In addition, in critically ill ICU patients, this choice is further complicated as the pathophysiological conditions fluctuate pharmacokinetics of the drugs. It is therefore important to know that the antibiotic administered achieves good serum concentrations and exudates of exacerbated patients whether treated in the ward or ICU. The purpose of this study was to evaluate the pharmacokinetic profile of moxifloxacin in plasma and secretions of COPD exacerbations, to determine its penetration in sputum and bronchial secretions, as well as to evaluate its pharmacodynamic against the main pathogens of mild and moderate COPD exacerbation.

Η ΧΑΠ σύμφωνα με τον παγκόσμιο ορισμό είναι ένα νόσημα που μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί. Αποτελεί την τέταρτη αιτία θανάτου παγκοσμίως και προβλέπεται να γίνει τρίτη μέχρι το 2020. Οι ασθενείς που πάσχουν από ΧΑΠ χαρακτηρίζονται από χρόνια νοσηρότητα και υψηλή θνητότητα, για τον λόγο αυτό και η διαχείρισή τους αποτελεί κοινωνικό ζήτημα αλλά και πρόκληση για την δημόσια υγεία. Οι παροξύνσεις έχει βρεθεί ότι επιβαρύνουν την κλινική εικόνα του ασθενή και επιταχύνουν την έκπτωση της αναπνευστικής λειτουργίας, για το λόγο αυτό και η μείωση της συχνότητάς τους ανά έτος αλλά και η επαρκής αντιμετώπισή τους αποτελεί πρωτεύοντα στόχο για τους θεράποντες ιατρούς. Η επιλογή του κατάλληλου αντιβιοτικού στην παρόξυνση είναι μεγάλης σπουδαιότητας, καθώς σχετίζεται με την αποκατάσταση της αναπνευστικής λειτουργίας και το χρονικό διάστημα υποτροπής μετά την παρόξυνση. Η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου που θα χορηγηθεί προσδιορίζεται κυρίως από τις φαρμακοκινητικές του ιδιότητες και την διεισδυτικότητά του στις εκκρίσεις των ασθενών. Επιπλέον, στους βαρέως πάσχοντες ασθενείς των ΜΕΘ, η επιλογή αυτή περιπλέκεται περαιτέρω, καθώς οι παθοφυσιολογικές συνθήκες που επικρατούν προκαλούν διακύμανση της φαρμακοκινητικής. Είναι σημαντικό λοιπόν να γνωρίζουμε ότι το αντιβιοτικό που χορηγείται πετυχαίνει καλές συγκεντρώσεις στον ορό και τις εκκρίσεις των ασθενών με παρόξυνση είτε νοσηλεύονται στο τμήμα είτε στην ΜΕΘ. Σκοπός αυτής της μελέτης είναι η εκτίμηση του φαρμακοκινητικού προφίλ της μοξιφλοξασίνης στο πλάσμα και τις εκκρίσεις των ασθενών με παρόξυνση ΧΑΠ, ο προσδιορισμός της διεισδυτικότητάς της στα πτύελα και τις βρογχικές εκκρίσεις, καθώς και η αποτίμηση της φαρμακοδυναμικής της επάρκειας στα συνήθη παθογόνα της ήπιας και μέτριας παρόξυνσης. Στην μελέτη συμπεριλήφθηκαν 22 ασθενείς, ισότιμα από το τμήμα και την ΜΕΘ, με παρόξυνση ήδη διαγνωσμένης ΧΑΠ. Σε όλους τους ασθενείς χορηγήθηκε μοξιφλοξασίνη 400mg άπαξ ημερησίως και ακολούθησε δειγματοληψία ορού και πτυέλων/ βρογχικών εκκρίσεων σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές σε σταθερή κατάσταση. Η μέγιστη συγκέντρωση φαρμάκου στο πλάσμα ήταν Cmax.pl =5.97 ± 0.97 mg/L και στα πτύελα Cmax.sp=4.51 ± 2.24 mg/L, ενώ η ελάχιστη συγκέντρωση ήταν Cmin.pl= 0.57 ± 0.26 mg/L στο πλάσμα και Cmin.sp= 0.34 ± 0.26 mg/L στις εκκρίσεις. H AUCpl βρέθηκε 45.11 ± 10.13 mg/L.hr και η αντίστοιχη στα πτύελα AUC.sp ήταν 40.02 ± 17.94 mg/L.hr. Η διεισδυτικότητα στα πτύελα και τις βρογχικές εκκρίσεις των ασθενών προσδιορίστηκε στα 0.90 ± 0.40, ενώ ο χρόνος ημίσειας ζωής στις 10.34 ± 4.68 hr. Από την σύγκριση των δύο ομάδων ασθενών προέκυψε ότι η μέγιστη συγκέντρωση φαρμάκου στις εκκρίσεις των διασωληνωμένων ασθενών ήταν χαμηλότερη σε σχέση με την αντίστοιχη των ασθενών του τμήματος με στατιστική σημαντικότητα. Οι λοιπές φαρμακοκινητικές παράμετροι που υπολογίστηκαν και στις δύο ομάδες ξεχωριστά δεν παρουσίασαν σημαντική απόκλιση μεταξύ τους. Ως προς την επίτευξη του φαρμακοδυναμικού στόχου, χρησιμοποιήθηκε ο λόγος AUC0-24/MIC και τοπικά μικροβιολογικά δεδομένα του Νοσοκομείου για την συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Βρέθηκε ότι η συνθήκη επάρκειας του αντιβιοτικού ικανοποιήθηκε τόσο για τον S. pneumoniae όσο και τον H. influenzae και την M. catarrhalis, καλύπτοντας επαρκώς τα συχνότερα αίτια της παρόξυνσης. Στον μικροβιακό πληθυσμό της μελέτης, ευαίσθητα ήταν όσα Gram-θετικά μικρόβια είχαν MIC<0.9 mg/L και Gram-αρνητικά με MIC<0.36 mg/L. Συμπερασματικά η μελέτη αποδεικνύει την άριστη φαρμακοκινητική συμπεριφορά της μοξιφλοξασίνης στην παρόξυνση της ΧΑΠ σε ασθενείς του τμήματος και της ΜΕΘ. Τόσο οι συγκεντρώσεις του φαρμάκου όσο και η διεισδυτικότητα στις εκκρίσεις είναι εξαιρετικές. Ως προς την φαρμακοδυναμική, η μοξιφλοξασίνη είναι επαρκής επιλογή για τα παθογόνα S. pneumoniae, H. influenzae και M. catarrhalis που συχνότερα σχετίζονται με τη νόσο. H παρούσα μελέτη προσφέρει ισχυρές ενδείξεις ότι η μοξιφλοξασίνη μπορεί να αποτελέσει ένα αντιβιοτικό εκλογής για την αντιμετώπιση των μέτριας βαρύτητας παροξύνσεων της ΧΑΠ, τόσο για τους ασθενείς που νοσηλεύονται σε κοινό θάλαμο, όσο και για εκείνους για τους οποίους απαιτείται εισαγωγή στη ΜΕΘ.