Μελέτη της αγγειακής λειτουργίας σε ασθενείς με ψωρίαση

Abstract

Introduction: Psoriasis, especially in its severe forms, is an independent risk factor for cardiovascular morbidity and mortality. Multiple psoriasis-induced mechanisms promote the development of endothelial dysfunction, which acts synergistically with chronic inflammation and acts on or facilitates pre-existing atherosclerosis in psoriasis. Human studies using the most widely available and applied circulating and vascular biomarkers of endothelial dysfunction provide clinical evidence of endothelial dysfunction in patients with psoriasis that correlates with disease severity. Material and Method: This study is a case-control observational study whose research objective was to investigate whether endothelial and micro- and macro-vascular function is affected in psoriasis patients compared to healthy controls of the same age, sex, and comorbidities. Consecutive patients with psoriasis were recruited from the 2nd University Dermatology Clinic outpatient clinic of AUTH (Papageorgiou General Hospital of Thessaloniki) from March 2017 until December 2019. The subjects in the control group were matched to traditional cardiovascular risk factors. They were recruited from the Hypertension Clinic of the 3rd University Pathology Clinic of the University of AUTH. The disease activity of the psoriasis patients was recorded with the PASI classification (Psoriasis Area Severity Index). Patients' height and weight were also recorded, blood pressure was measured, and routine laboratory tests were performed. Laser Speckle Contrast Imaging (LSCI) combined with post-occlusive reactive hyperemia (PORH) was applied to assess microcirculation dynamics. Macrocirculation was assessed by a 24-hour recording of blood pressure, carotid intima-media thickness, arterial stiffness, and central hemodynamic parameters. Finally, after the appropriate collection and preparation of the patients' plasma, the microparticle determination procedure was carried out for each participant. Results: The study included 135 subjects; 90 were psoriasis patients, and 45 were control individuals. Psoriasis patients had a median duration of psoriasis of 15 (25) years, median PASI score of 10 (8) and increased prevalence of dyslipidemia. 24-hour central and peripheral systolic blood pressure (SBP), pulse wave velocity (PWV), and augmentation index (Aix) were similar between patients and controls. In contrast, 24-hour central and peripheral blood pressure were lower among patients, resulting in increased levels of peripheral pulse pressure (PP - an index of arterial stiffness). Most LSCI indices were significantly affected in psoriasis patients compared to controls. Multivariate analysis was performed for LSCI parameters that were significantly impaired in psoriasis patients, showing that psoriasis remained an independent predictor of reduced microvascular reactivity. No significant statistical differences were observed between psoriasis patients and controls in carotid intima media thickness (IMT) or carotid PWV.Due to difficulties applying the protocol of microparticles to assess endothelial dysfuncion, psoriatic patients were evaluated in a 1:1 ratio to the control group, i.e., 41 psoriatic patients and 41 control subjects. Comparison between psoriasis patients and controls showed similar levels of endothelial microparticles. However, endothelial microparticles were significantly increased in hypertensive patients in both groups. In contrast, platelet-derived microparticles [354.9 (468) vs 151.0 (202) /µL, p<0.001] and erythrocyte-derived microparticles [19.8 (96.4) vs 15.0 (25) /µL, p=0.046] were significantly increased in psoriasis patients compared to controls. Patients with a higher PASI score (≥10) presented significantly higher levels of erythrocyte-derived microparticles compared to patients with a lower PASI score (<10) [41.3 (123.5) vs. 12.9 (98)/µL, p=0.047]. Conclusions: This study demonstrated for the first time affected microcirculatory dynamics in patients with psoriasis, using LSCI and microparticles, in the absence of established cardiovascular disease and independent of cardiovascular risk factors. A cross-talk between micro-macrovascular dysfunction exists, even at these early stages, possibly well before the onset of overt clinical manifestations of cardiovascular disease. A non-invasive and easily reproducible approach to skin microcirculation dynamics using LSCI and a minimally invasive technique such as blood microparticles can be used as an early indicator of general vascular health in psoriasis. Prospective studies are needed to determine the potential role of microvascular reactivity in cardiovascular risk prediction and follow-up of patients with psoriasis.

Εισαγωγή: Η ψωρίαση, ιδιαίτερα στις σοβαρές μορφές της, είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνητότητα. Πολλοί μηχανισμοί που προκαλούνται από την ψωρίαση προωθούν την ανάπτυξη της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας, η οποία δρα συνεργικά με τη χρόνια φλεγμονή και ενεργεί ή διευκολύνει την ήδη προϋπάρχουσα αθηροσκλήρωση στην ψωρίαση. Οι διαθέσιμες μελέτες σε ανθρώπους που χρησιμοποιούν τους πιο ευρέως διαθέσιμους και εφαρμοσμένους κυκλοφορούντες και αγγειακούς βιοδείκτες της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας προσφέρουν την κλινική απόδειξη της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας σε ασθενείς με ψωρίαση, η οποία συσχετίζεται ανάλογα με το βαθμό της σοβαρότητας της νόσου. Υλικό και Μέθοδος: Πρόκειται για μια μελέτη παρατήρησης τύπου ασθενών – μαρτύρων που είχε ως ερευνητικό́ στόχο να διερευνήσει αν η ενδοθηλιακή και η μικρο- και μακρο-αγγειακή λειτουργία είναι επηρεασμένη σε ασθενείς που πάσχουν από ψωρίαση συγκριτικά με υγιείς μάρτυρες ίδιας ηλικίας, φύλου και συννοσηροτήτων. Διαδοχικοί ασθενείς με ψωρίαση στρατολογήθηκαν στη μελέτη από το τακτικό εξωτερικό ιατρείο της Β΄ Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής Α.Π.Θ. (Γ.Ν.Θ. Παπαγεωργίου) από τον Μάρτιο 2017 έως και τον Δεκέμβριο 2019. Τα άτομα στην ομάδα ελέγχου στραλογήθηκαν από το ιατρείο Υπέρτασης της Γ’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής Α.Π.Θ. και αντιστοιχήθηκαν με τους κλασικούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου των ασθενών. Στους ψωριασικούς ασθενείς καταγράφηκε η ενεργότητα της νόσου με την κατάταξη PASI (Psoriasis Area Severity Index). Καταγράφηκε ακόμα το ύψος, βάρος των ασθενών, η μετρήθηκε η αρτηριακή πίεση, υπεβλήθησαν σε εργαστηριακό έλεγχο ρουτίνας. Ακόμα χρησιμοποιήθηκε η τεχνική Laser Speckle Contrast Imaging (LSCI) σε συνδυασμό με την μετα-αποφρακτική αντιδραστική υπεραιμία (post occlusive reactive hyperaemia, PORH) για την εκτίμηση της μικροκυκλοφορίας. Η μακροκυκλοφορία εκτιμήθηκε με καταγραφή αρτηριακής πίεσης καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου, του πάχους του έσω-μέσου χιτώνα των καρωτίδων, της αρτηριακής σκληρίας και των κεντρικών αιμοδυναμικών παραμέτρων. Τέλος, μετά από κατάλληλη συλλογή και προετοιμασία του πλάσματος των ασθενών, πραγματοποιήθηκε η διαδικασία προσδιορισμού των μικροσωματιδίων για κάθε συμμετέχοντα. Αποτελέσματα: Συνολικά 135 άτομα συμπεριλήφθηκαν στη μελέτη, εκ των οποίων 90 ήταν ασθενείς με ψωρίαση και 45 μάρτυρες. Οι ασθενείς με ψωρίαση είχαν διάμεση διάρκεια ψωρίασης 15 (25) έτη, διάμεση βαθμολογία PASI 10 (8) και δεν διέφεραν σημαντικά ως προς τους μάρτυρες για τους συμβατικούς παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου με εξαίρεση τη δυσλιπιδαιμία. Η 24ωρη κεντρική και περιφερική συστολική αρτηριακή πίεση (ΣΑΠ), Pulse Wave Velocity (PWV), Augmentation Index (AIx) ήταν παρόμοια μεταξύ ασθενών και μαρτύρων. Αντίθετα, η 24ωρη κεντρική και περιφερική διαστολική αρτηριακή πίεση (ΔΑΠ) ήταν χαμηλότερη μεταξύ των ασθενών, με αποτέλεσμα αυξημένα επίπεδα περιφερικής πίεσης παλμού (pulse pressure, ΡΡ - δείκτης αρτηριακής σκληρίας). Οι περισσότεροι δείκτες μικροαγγειακής αντιδραστικότητας με βάση το LSCI ήταν σημαντικά επηρεασμενοι στους ασθενείς με ψωρίαση σε σύγκριση με τους μάρτυρες. Πραγματοποιήθηκε πολυπαραγοντική ανάλυση στον πληθυσμό μελέτης για τις παραμέτρους LSCI που ήταν σημαντικά επηρεασμένες σε ασθενείς με ψωρίαση, και έδειξε ότι η ψωρίαση παρέμεινε ανεξάρτητος παράγοντας πρόβλεψης της μειωμένης μικροαγγειακής αντιδραστικότητας. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές στατιστικές διαφορές στο καρωτιδικό πάχος έσω-μέσου χιτώνα (intima media thickness, IMT) αλλά ούτε και στο καρωτιδικό PWV μεταξύ των ασθενών με ψωρίαση και των μαρτύρων. Ωστόσο, η εκτιμώμενη από το LSCI ροή ηρεμίας συσχετίστηκε με το PWV ακόμη και μετά από στάθμιση για άλλες μεταβλητές στην πολυπαραγοντική ανάλυση.Λόγω της δυσκολίας εφαρμογής της δυναμικής αξιολόγησης της ενδοθηλιακής δυσλειτουργίας με τη χρήση μικροσωματιδίων, αξιολογήθηκαν ψωριασικοί ασθενείς σε αναλογία 1:1 με την ομάδα ελέγχου, δηλαδή 41 ασθενείς με ψωρίαση και 41 άτομα ελέγχου. Η σύγκριση μεταξύ ασθενών με ψωρίαση και μαρτύρων έδειξε παρόμοια επίπεδα ενδοθηλιακών μικροσωματιδίων. Ωστόσο, τα ενδοθηλιακά μικροσωματίδια ήταν σημαντικά αυξημένα σε ασθενείς με υπέρταση και στις δύο ομάδες σε σύγκριση με τα μη υπερτασικά άτομα. Αντίθετα, τα αιμοπεταλιακά μικροσωματίδια [354,9 (468) έναντι 151,0 (202) /μL, p<0,001] και τα ερυθροκυτταρικά μικροσωματίδια [19,8 (96,4) έναντι 15,0 (25) /μL, p=0,046] ήταν σημαντικά αυξημένα σε ασθενείς με ψωρίαση σε σύγκριση με τους ελέγχους. Οι ασθενείς με υψηλότερη βαθμολογία PASI (≥10) παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα ερυθροκυτταρικά σε σύγκριση με ασθενείς με χαμηλότερη βαθμολογία PASI (<10) [41,3 (123,5) έναντι 12,9 (98 ) /μL, p=0,047]. Συμπεράσματα: Αυτή η μελέτη έδειξε για πρώτη φορά την επηρεασμένη δυναμική της μικροκυκλοφορίας σε ασθενείς με ψωρίαση, με τη χρήση LSCΙ και μικροσωματίδια, απουσία εγκατεστημένης καρδιαγγειακής νόσου και ανεξάρτητα από παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου. Τα αποτελέσματα αυτά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία δεδομένης της απουσίας εμφανούς βλάβης μακροαγγειοπάθειας (αορτική και καρωτιδική σκληρία, αθηροσκλήρωση καρωτίδων), υποστηρίζοντας την παρουσία διαταραγμένης μικροκυκλοφορίας στην ψωρίαση, πιθανόν αρκετά νωρίτερα της εγκατάστασης των εμφανών κλινικών εκδηλώσεων της καρδιαγγειακής νόσου. Ωστόσο, μία αλληλεπίδραση μεταξύ μικρής και μεγάλης κυκλοφορίας φαίνεται να υπάρχει ακόμα και σε αυτά τα πρώιμα στάδια. Μία μη-παρεμβατική και εύκολα επαναλήψιμη προσέγγιση της δυναμικής της μικροκυκλοφορίας του δέρματος με τη χρήση του LSCΙ και μίας ελάχιστα παρεμβατικής τεχνικής, όπως της χρήσης των μικροσωματιδίων του αίματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ένας πρώιμος δείκτης της γενικής αγγειακής υγείας στην ψωρίαση. Χρειάζονται προοπτικές μελέτες προκειμένου να καθοριστεί ο πιθανός ρόλος της μικροαγγειακής αντιδραστικότητας στα πλαίσια της πρόγνωσης του καρδιαγγειακού κινδύνου και της παρακολούθησης των ασθενών με ψωρίαση.