Η χρήση της αφήγησης στη διδασκαλία των κλασμάτων σε μαθητές Γ΄ Δημοτικού

Abstract

Research findings in the field of Mathematics Education emphasize the fact that storytelling is an effective instructional tool in the teaching of mathematics, as it provides a meaningful context that attracts students’ interest and makes learning a pleasant procedure. Stories and fairy tales stimulate pupils' imagination and they are a source of inspiration as they help students make sense of what they hear or read. They also encourage student’s participation in the educational process, contribute to the improvement of the classroom climate and create conditions for open and fruitful discussions, emphasizing the use of mathematical language and the expression of mathematical thinking. Finally, through the use of storytelling, teacher is provided with the opportunity to achieve other learning objectives, such as the enrichment of the vocabulary and the development of the students' language skills.The main purpose of this study was to investigate the role that the use of storytelling can play in teaching fractions to third grade students. The research questions of this study were as follows:1) Does storytelling, as an instructional tool, affect Third Grade Primary Students’ achievement in fractions?2) Which students benefit most from the use of storytelling in teaching fractions?3) What are the specific mathematical skills that storytelling may have a positive impact on?4) What are the aspects of the educational process that are influenced by the use of storytelling in the teaching of fractions?The study sample consisted of 76 third graders, who attended two primary schools in the city of Florina (Greece) in 2015–2016. This sample was divided into experimental (n=38) and control (n=38) group. The development of teaching material followed the learning and teaching trajectory of the new curriculum for the teaching of rational numbers, proposed by Charalambos Lemonidis (2016).The Stories that were used in the experimental intervention were target- focused, namely, they were in accordance with the curriculum objectives. These stories constitute a narrative unit that includes seven episodes.Both quantitative and qualitative methods were used to collect research data. The study findings showed that the use of storytelling had a positive impact on students’ achievement in fractions, as the experimental group performed significantly better than the control group. The students who benefited most from the use of storytelling were those with medium, especially, with low performance. Finally, the use of storytelling had a positive impact on specific mathematical skills, such as comparing fractions, finding equivalent fractions, creating and manipulating representations and problem solving.Finally, it was found that the use of storytelling contributed to the improvement of the classroom climate and created a meaningful framework for conducting mathematical discussion in the classroom. Integrating storytelling within mathematics teaching developed literacy skills and promoted mathematical language. Storytelling helped teacher create a dynamic and interactive learning environment that supported students to make sense of mathematical vocabulary.

Σύμφωνα με τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα στον χώρο της Διδακτικής των Μαθηματικών, η χρήση της αφήγησης είναι δυνατόν να συμβάλει με τρόπο αποτελεσματικό στη διδασκαλία και μάθηση των μαθηματικών, καθώς παρέχει ένα πλαίσιο που προσελκύει το ενδιαφέρον των μαθητών και καθιστά τη μάθηση μια ευχάριστη διαδικασία. Οι ιστορίες και τα παραμύθια διεγείρουν τη φαντασία των μαθητών και αποτελούν πηγή έμπνευσης, καθώς βοηθούν τους μαθητές να αποδίδουν νόημα σ’ αυτά που ακούνε ή διαβάζουν. Επίσης, ενθαρρύνουν τη συμμετοχή όλων των μαθητών στην εκπαιδευτική διαδικασία, συμβάλλουν στη βελτίωση του κλίματος της τάξης και δημιουργούν τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία γόνιμης συζήτησης μέσα στην τάξη, με έμφαση στη χρήση της μαθηματικής γλώσσας και στην έκφραση της μαθηματικής σκέψης. Τέλος, μέσα από τη χρήση της αφήγησης, δίνεται η δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να πετύχει και άλλους διδακτικούς στόχους, πέρα από τα μαθηματικά, όπως ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου και η ανάπτυξη της γλωσσικής έκφρασης των μαθητών.Βασικός σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η χρήση της αφήγησης στη διδασκαλία και τη μάθηση των κλασμάτων σε μαθητές της Τρίτης Δημοτικού. Πιο συγκεκριμένα, μέσα από την πειραματική διαδικασία που ακολουθήθηκε, επιχειρήθηκε η διερεύνηση της ενδεχόμενης επίδρασης που μπορεί να έχει η αφήγηση στην επίδοση των μαθητών της Γ΄ Δημοτικού στα κλάσματα και να εξεταστεί ποιοι είναι οι μαθητές που ωφελούνται περισσότερο από τη χρήση της αφήγησης στη διδασκαλία των Μαθηματικών (μαθητές με υψηλή, μέση ή χαμηλή επίδοση στα Μαθηματικά). Επιπλέον, καταβλήθηκε προσπάθεια να προσδιοριστούν οι μαθηματικές ικανότητες στις οποίες ενδεχομένως επιδρά θετικά η χρήση της αφήγησης, καθώς και οι πτυχές της εκπαιδευτικής διαδικασίας που επηρεάζονται από τη χρήση αφηγηματικών κειμένων στη διδασκαλία των κλασμάτων. Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 76 μαθητές της Τρίτης Δημοτικού (38 από αυτούς ανήκαν στην πειραματική ομάδα και 38 στην ομάδα ελέγχου). Η ανάπτυξη του υλικού της διδακτικής παρέμβασης, που αφορά στη διδασκαλία των κλασμάτων, ακολούθησε τις αρχές του Προγράμματος Σπουδών για τη διδασκαλία των Ρητών Αριθμών στο Δημοτικό Σχολείο που προτείνει ο Χαράλαμπος Λεμονίδης (2016), ενώ το αφηγηματικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε στη διδασκαλία αποτελείται από μια σειρά στοχοεπικεντρωμένων διδακτικών ιστοριών που αναπτύχθηκαν με βάση τους στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος και αποτελούν μια αφηγηματική ενότητα.Για τη συλλογή των δεδομένων της έρευνας χρησιμοποιήθηκαν τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές μέθοδοι. Από τα ευρήματα της έρευνας προέκυψε ότι οι μαθητές της πειραματικής ομάδας, που διδάχτηκαν τα κλάσματα με τη χρήση της αφήγησης, σημείωσαν καλύτερες επιδόσεις από τους μαθητές της ομάδας ελέγχου στο τελικό τεστ, ενώ οι μαθητές που ωφελήθηκαν περισσότερο ήταν εκείνοι με μέση και, κυρίως, με χαμηλή επίδοση. Οι μαθηματικές ικανότητες στις οποίες επέδρασε θετικά η χρήση της αφήγησης ήταν η σύγκριση κλασμάτων, η εύρεση ισοδύναμων κλασμάτων, η δημιουργία και ο χειρισμός των αναπαραστάσεων, καθώς και η επίλυση προβλήματος. Τέλος, διαπιστώθηκε ότι η χρήση της αφήγησης συνέβαλε στη βελτίωση του κλίματος της τάξης, στη διαμόρφωση των συνθηκών για την ανάπτυξη γόνιμης συζήτησης με μαθηματικό περιεχόμενο μέσα στην τάξη, στην εξοικείωση των μαθητών με τη μαθηματική γλώσσα, καθώς και στη συναισθηματική τους εμπλοκή στη μαθησιακή διαδικασία. Συνοψίζοντας, σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας, μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι η προσεκτική επιλογή ενός αφηγηματικού κειμένου και η στοχοεπικεντρωμένη ένταξή του στη διδασκαλία μπορούν να φωτίσουν την κατανόηση των μαθητών αναφορικά με τις μαθηματικές έννοιες και πιο συγκεκριμένα με τα κλάσματα. Η χρήση της αφήγησης δημιουργούσε τις προϋποθέσεις, για να επικοινωνήσουν οι μαθητές μεταξύ τους και να συζητήσουν τις μαθηματικές ιδέες που αναδύονταν μέσα από το κείμενο, ενώ το πλαίσιο της ιστορίας παρείχε την ευκαιρία στους μαθητές να αναπτύξουν ουσιαστική γνώση πάνω στις έννοιες και τις διαδικασίες, μέσω της διερεύνησης και όχι μέσω της απομνημόνευσης.