Αρχές και κατακλείδες στο ελληνικό λαϊκό παραμύθι

Abstract

Target: The categorization and analysis of the beginnings and endings of the Greek folktales which have been reserved in written forms. A sample of Greek folktales has been chosen from collections of G. Megas, D. Loukatos, G. loannou, Ch. Hatzithaki and A. Angelopoulou. Methodology: The section of the beginning and ending for each folktale has been defined and the beginning and the ending phrases respectively. Only the beginnings and endings have been registered to the point where the plot was beginning or ending or the folktale was respectively closing and in this cases the narrative style ,the narrator, the narrative techniques, time, place, motives, heroes, language, literary style of folktales, atmosphere and philosophy were studied, All the above led to a statistical registration. The results have been registered in columns. A theoretical proof has been resulted by the statistical analysis of the columns and the bibliographical data. A new index of findings has been constructed for each beginning and ending results. Place. There are a lot of indefinite place references as the place is either implied or totally missed and there are very rarely references to real or unreal places. Time. It is presented without time references or with an indefinite reference specified chronologically data and details. There is no specific time measurement and reference to the historical time. Acting persons. There are presented in beginnings and they are developed through the contrasts in the endings. The discriminations and the distinguished lines are abolished in the endings. The heroes are humans and not human beings (witches, fairies, dragons, animals, plants, transformed people). Stereotype phrases. We find a variety of stereotyped phrases. The phrases are representative of the characteristic elements of the style of Greek folktale and narrative technique. One technique is the sudden appearance of the narrative in the first person and his disappearance later on. The language is colloquial. The style is very simple and vivid in the dialogues as it creates a realistic atmosphere in the beginnings and magical to fairy tales, cheerful and also humorous in the folk stories. We meet a mixture of motives from different traditions. An optimistic view of life characterizes the Greek folktale, that’s why it has a happy end regardless whatever horrible happens. It also has an ethic didactic intention which is uncovered at the end by the use of witty proverbs and sayings.

Στόχος: Η κατηγοριοποίηση και ανάλυση των Αρχών και Κατακλείδων των ελληνικών λαϊκών παραμυθιών που έχουν διασωθεί σε γραπτή μορφή. Επιλέχθηκε ένα δείγμα νεοελληνικών λαϊκών παραμυθιών μέσα από συλλογές του Γ. Μέγα, του Δ. Λουκάτου, του Γ. Ιωάννου, της Χ. Χατζητάκη και της Α. Αγγελοπούλου. Μεθοδολογία: Ορίστηκε το τμήμα της αρχής και κατακλείδας για κάθε παραμύθι και οι εναρκτήριες και καταληκτικές φράσεις αντίστοιχα. Καταγράφηκαν μόνο οι αρχές και οι κατακλείδες έως το σημείο δηλαδή που ξεκινούσε η πλοκή ή έκλεινε αντίστοιχα το παραμύθι και σ’ αυτές μελετήθηκε η αφηγηματική πλαισίωση, ο αφηγητής, οι αφηγητικές τεχνικές, ο χώρος, ο χρόνος, τα μοτίβα, οι ήρωες, η γλώσσα, το ύφος των παραμυθιών, η ατμόσφαιρα και η φιλοσοφία τους. Αυτά οδήγησαν σε στατιστική καταγραφή. Τα αποτελέσματα καταγράφηκαν σε πίνακες. Από τη στατιστική ανάλυση των πινάκων και τα δεδομένα της βιβλιογραφίας προέκυψε η θεωρητική τεκμηρίωση και κατασκευάστηκε ένα ευρετήριο στοιχείων ανά αρχή και κατακλείδα. Αποτελέσματα: Χώρος. Υπάρχουν αόριστες χωρικές αναφορές ή ο χώρος υπονοείται ή εκλείπει παντελώς, ενώ σπάνια γίνεται αναφορά σε χώρους πραγματικούς ή πλασματικούς. Χρόνος: Παρουσιάζεται χωρίς χρονική αναφορά με αόριστη αναφορά ή αόριστη αναφορά χρονικά προσδιορισμένη με περισσότερες χρονικές ενδείξεις και λεπτομέρειες. Δεν υπάρχει ακριβής χρονολόγηση και αναφορά στον ιστορικό χρόνο. Δρώντα πρόσωπα. Eμφανίζονται στις αρχές, αναδεικνύονται μέσα από τις αντιθέσεις τους, στις κατακλείδες οι διακρίσεις και οι διαχωριστικές γραμμές αίρονται. Οι ήρωες είναι άνθρωποι και μη ανθρώπινα όντα (μάγισσες, νεράιδες, δράκοι, ζώα, φυτά, μεταμορφωμένοι άνθρωποι). Στερεοτύπες Φράσεις. Συναντάμε ποικιλία στερεότυπων φράσεων. Οι φράσεις αυτές αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία του ύφους των ελληνικών λαϊκών παραμυθιών και της αφηγηματικής τους τεχνικής. Στην αρχή εμφανίζεται πάντα ο τριτοπρόσωπος Aφηγητής. Ένα τέχνασμα είναι η ξαφνική εμφάνιση του αφηγητή σε α πρόσωπο και η εξαφάνισή του στη συνέχεια. Η Γλώσσα είναι λαϊκότροπη δημοτική, το Ύφος λιτό και ζωηρό στους διάλογους, δημιουργεί στις αρχές ρεαλιστική ατμόσφαιρα και μαγική στα τέλη των μαγικών παραμυθιών και εύθυμη ευτράπελη στις λαϊκές ιστορίες. Συναντάμε ανάμειξη Μοτίβων από διαφορετικές παραδόσεις. Μια αισιόδοξη θέαση της ζωής χαρακτηρίζει το ελληνικό παραμύθι γι’ αυτό και κλείνει με ένα ευχάριστο τέλος ό,τι φοβερό και τρομερό και αν συμβεί. Έχει ηθικοδιδακτική πρόθεση που αποκαλύπτεται στο τέλος με μορφή έξυπνων αποφθεγμάτων και παροιμιών.