Η διασφάλιση της ποιότητας στη διδασκαλία και μάθηση: εφαρμογές στην πολυμορφική εξ αποστάσεως εκπαίδευση

Abstract

Quality education has come at the forefront of the educational agenda the last few years. Distance education as a dynamically evolved part of the educational landscape seeks for the path towards the continuous enhancement of the offered services. The route to the quality in learning and teaching processes remains unreached and unresearched, especially when it comes to quality dimensions unique in distance education. At that point exactly this PhD thesis aspires to contribute.A flexible research plan was developed gradually including literature review and mixed research methods combining quantitative and qualitative research. After piloting and pre-testing trials and ameliorations, more than a thousand students filled in a questionnaire developed with forty five closed and five open ended questions, while more than three hundreds of tutors in the Hellenic Open University (HOU) filled in a similar appropriately developed questionnaire. Seventeen interviews added more qualitative data allowing insights in more depth.Various views and meanings of quality as a dynamic transformative process of continuous enhancement came out based on the basic stakeholders’ views in the educational process, students and tutors, as these are formed by their learning and teaching experience. Interviews with field experts like A. Tait, D. Olcot Jr, D. Laurillard, M. Brown and academics in key positions in the HOU highlighted deep shades of quality in distance education.This thesis based on theoretical and empirical research forms a sum of issues and questions on quality in distance education learning and teaching processes enforced by students’ and tutors’ views.

Η ποιότητα στην εκπαίδευση έχει τα τελευταία χρόνια εξελιχθεί σε κομβικής σημασίας ζητούμενο. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση ως ένα δυναμικά εξελισσόμενο μέρος της παγκόσμιας εκπαιδευτικής πραγματικότητας αναζητά τα πατήματά της στη διαδρομή προς τη διαρκή βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών της. Αχαρτογράφητα παραμένουν ακόμα τα μονοπάτια προς την ποιότητα στην καρδιά της εκπαιδευτικής διαδικασίας, τη διδασκαλία και τη μάθηση με τα ιδιαίτερα εκείνα στοιχεία που χαρακτηρίζουν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Σε αυτό ακριβώς το σημείο προσπαθεί να συμβάλει στο πεδίο η διατριβή.Υιοθετήθηκε ένα ευέλικτο ερευνητικό σχέδιο που εξελίχθηκε σταδιακά από τη βιβλιογραφική επισκόπηση σε ερευνητικές εφαρμογές με ποιοτικά και ποσοτικά δεδομένα. Μετά από πιλοτικές εφαρμογές και βελτιώσεις, ένα ερωτηματολόγιο με πενήντα κλειστού και ανοικτού τύπου ερωτήσεις συμπληρώνουν περισσότεροι από χίλιοι φοιτητές και ένα αντίστοιχο συμπληρώνουν περισσότεροι από τριακόσιοι διδάσκοντες στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Τα δεδομένα έρχονται να εμπλουτιστούν από δεκαεπτά συνεντεύξεις με στόχο τη διερεύνηση σε μεγαλύτερο βάθος.Αναδεικνύονται όψεις και νοηματοδοτήσεις της ποιότητας ως μια δυναμική μετασχηματιστική διαδικασία διαρκούς βελτίωσης και ανάπτυξης με βάση οπτικές των κύριων συντελεστών στην εκπαιδευτική πράξη, εκπαιδευόμενων και εκπαιδευτικών, φιλτραρισμένες αντίστοιχα από τη μαθησιακή και τη διδακτική τους εμπειρία. Βαθιές αποχρώσεις της ποιότητας αναδύονται από την εμπειρία προσωπικοτήτων διεθνούς εμβέλειας αλλά και ακαδημαϊκών σε θέσεις κλειδιά στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο όπου πραγματοποιήθηκαν οι ερευνητικές εφαρμογές. Η διατριβή αποτυπώνει μετά από θεωρητική και εμπειρική διαπραγμάτευση ένα σύνολο θεωρήσεων για θέματα ποιότητας στη διδασκαλία και μάθηση στην εξ αποστάσεως πανεπιστημιακή εκπαίδευση έτσι όπως προκύπτουν από εμπλεκόμενους με διαφορετικές οπτικές.