Η σχέση της θυματοποίησης, ως προϊόν ενδοσχολικής βίας, με την κατάθλιψη, το άγχος και την αυτοεκτίμηση μαθητών Γ΄ Γυμνασίου και Α΄ Λυκείου στο Ν. Ιωαννίνων

Abstract

INTRODUCTION: Bullying constitutes a form of aggressiveness, which takes place in the school area and has strong negative effects on all the involved member of the school community.PURPOSE AND TARGETS: The purpose of the research, is the study of the phenomenon of bullying regarding teenage students in Greece and more specifically in the County of Ioannina. Side research targets are the investigation of whether demographic factors and factors about social life of teenagers are related with their participation at bullying incidents from the side of the victim, as well as whether their victimization is related with depression, anxiety and the level of their selfesteem. Furthermore, this study aims to detect the differences between the students of Gymnasium and Lyceum.MATERIAL AND METHOD: The sample of this research consists of 792 students from Gymnasium and Lyceum. In specific, 412 (52%) were students of the third grade of Gymnasium and 380 (48%) were students of the first grade of Lyceum. For the collection of the dara, a questionnaire was distributed, which was divided in six (6) subunits which evaluated the following: (a) demographic characteristics, (b) social life of the teenagers, (c) bullying, (d) selfesteem, (e) depression, and lastly (f) anxiety. The completion of the questionnaire from the students was made in groups inside the school classes and the duration was two teaching hours. For the analysis, the statistical program SPSS 19.0 was used.RESULTS: Almost 16% of teenagers reported that they have been bullied at school. Differences between students of Gymnasium and Lyceum as well as gender differences were not found. The living conditions of the parents and the friendly relationship between the teenagers were found to be related regardless of school bullying and the teenagers coming from divorced families with no friends were found to have a higher chance of victimization. The students who were victims of school bullying had lower selfesteem and higher levels of depression and anxiety, compared to the students who had not been victimized.CONCLUSIONS : Bullying constitutes an existing problem for the secondary education schools in Greece and is linked with the appearance of mental health problems at teenagers who play the part of the victim. Therefore, it is very crucial to create an official education policy regarding the prevention and the confrontation of the phenomenon of Bullying.Key words: Bullying, anxiety, depression, selfesteem, puberty

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί μια μορφή επιθετικότητας, η οποία εκδηλώνεται στο χώρο του σχολείου και έχει έντονες αρνητικές επιδράσεις σε όλα τα εμπλεκόμενα μέλη της σχολικής κοινότητας. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ: Σκοπός της έρευνας είναι η μελέτη του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού σε εφήβους μαθητές στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στο Νομό Ιωαννίνων. Επιμέρους ερευνητικοί στόχοι είναι η διερεύνηση του κατά πόσο δημογραφικοί παράγοντες και παράγοντες για την κοινωνική ζωή των εφήβων σχετίζονται με τη συμμετοχή τους σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού από την πλευρά του θύματος, καθώς και του κατά πόσο η θυματοποίησή τους σχετίζεται με την κατάθλιψη, το άγχος και το επίπεδο της αυτοεκτίμησής τους. Επιπλέον, στόχος είναι ο εντοπισμός διαφορών μεταξύ των μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου.ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ: Το δείγμα της έρευνας αποτελούν 792 μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου. Συγκεκριμένα, 412 (52%) ήταν μαθητές Γ’ Γυμνασίου και 380 (48%) ήταν μαθητές Α’ Λυκείου. Για τη συλλογή των δεδομένων διανεμήθηκε ένα ερωτηματολόγιο, το οποίο χωριζόταν σε έξι (6) υποενότητες που αξιολογούσαν τα εξής: (α) δημογραφικά στοιχεία, (β) κοινωνική ζωή των εφήβων, (γ) σχολικό εκφοβισμό, (δ) αυτοεκτίμηση, (ε) κατάθλιψη και, τέλος, (στ) το άγχος. Η συμπλήρωση του ερωτηματολογίου από τους μαθητές γινόταν ομαδικά μέσα στις σχολικές τάξεις και διαρκούσε δύο διδακτικές ώρες. Για την ανάλυση χρησιμοποιήθηκε το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 19.0. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Περίπου το 16% των εφήβων ανέφεραν ότι έχουν θυματοποιηθεί στο σχολείο. Δεν βρέθηκαν διαφορές μεταξύ μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου και ανάλογα με το φύλο. Οι συνθήκες διαβίωσης των γονιών και οι φιλικές σχέσεις των εφήβων βρέθηκαν να σχετίζονται ανεξάρτητα με το σχολικό εκφοβισμό, με τους εφήβους που προέρχονται από διαζευγμένες οικογένειες και δεν έχουν φίλους να έχουν υψηλότερη πιθανότητα θυματοποίησης. Οι μαθητές που ήταν θύματα σχολικού εκφοβισμού είχαν χαμηλότερη αυτοεκτίμηση και υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους, σε σύγκριση με τους μαθητές που δεν είχαν πέσει θύματα. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Ο σχολικός εκφοβισμός συνιστά υπαρκτό πρόβλημα για τα σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα και συνδέεται με την εμφάνιση προβλημάτων ψυχικής υγείας στους εφήβους που καταλαμβάνουν τον ρόλο του θύματος. Συνεπώς, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη εγχάραξης επίσημης εκπαιδευτικής πολιτικής για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου του σχολικού εκφοβισμού. .Λέξεις κλειδιά: σχολικός εκφοβισμός, άγχος, κατάθλιψη, αυτοεκτίμηση, εφηβεία.