Η σοβαρότητα του χιούμορ: η εκπαιδευτική του αξιοποίηση μέσω της δημιουργικής γραφής: προτάσεις για διδακτικές εφαρμογές των limericks

Abstract

Humor is investigated under various research spectres. Depending on the view of each field, it may be a philosophical matter, a literal outcome, a research question, a medical pursuit, an artistic activity or an educational tool. This dissertation focuses on the exploitation of humor and the free expression of pupils' creativity in the school context through the creative writing workshop on the absurd poetic form of limerick and more specifically in the school subject of poetry literature. The main aim is to influence the pupils' potential negative attitudes -subsequent prospective adult readers and poetry creators- anticipating the possible distances between future pupils and poetry through the enrichment of literature school textbooks with humorous poetry.The first part of the dissertation concentrates on the theoretical framework of the basic terms humor, absurd, light verse/ absurd verse, limerick, creativity, creative writing and attitude. They are developed both from print and the most up-to-date online sources that largely reflect the authoritative opinions through definitions, philosophical, psychological, social research, writer's views and literary examples. At the same time, the surveys' data focus on several studies of each term individually in the educational context and more specifically in schools and classes. Moreover, they are examined to assure that the intention of the applied experimental research which follows in the second part of this dissertation is theoretically supported, based on specific information and statistics. Having referred to the findings of the theoretical part in the reported data, the integration of the applied experimental research of the basic terms in the educational context is presented in the second part of this dissertation. The research begins with the recording of the presence of humor and its typology in the contemporary literary textbooks from the Kindergarten up to the third grade of Junior High School. Subsequently, the educational research of the basic terms is conducted to students of the third grade of Junior High School. The study is performed via the experimental approach of a poetry creative writing workshop on limericks. The consummation of the research eventuates from the students' completion of questionnaires stating their views on poetry. The results reveal their attitudes towards poetry during their school years through the content of the school literary textbooks and the teaching methods followed by their teachers.The third part of the paper highlights the results of the two previous modules, the theoretical and the practical one. It correlates the findings and it answers to the research questions while it meets with the conclusions on research hypotheses. A number of poetry teaching practices is displayed and introduced in the school learning environments by the exploitation of limericks. The thesis concludes with further proposals for future research.

Στη συγκεκριμένη διατριβή επιχειρείται η προσέγγιση, η μελέτη και η εξέταση του χιούμορ υπό διάφορα ερευνητικά πρίσματα. Ανάλογα με τη θεώρηση κάθε πεδίου μπορεί να αποτελεί φιλοσοφικό ζητούμενο, λογοτεχνικό έργο, ερευνητικό ερώτημα, ιατρικό μέσο, καλλιτεχνικό δρώμενο αλλά και εκπαιδευτικό εργαλείο. Η παρούσα εργασία εστιάζει στην αξιοποίηση του χιούμορ και της ελεύθερης έκφρασης της δημιουργικότητας των μαθητών στο σχολικό πλαίσιο μέσω της δημιουργικής συγγραφής των παράλογων στιχουργημάτων και πιο συγκεκριμένα του limerick στο μάθημα της λογοτεχνίας για το αντικείμενο της ποίησης. Ο κύριος στόχος είναι να επηρεάσει τις ενδεχόμενες αρνητικές στάσεις των μαθητών- μετέπειτα ενήλικων υποψήφιων αναγνωστών και δημιουργών ποίησης- και να προλάβει τις πιθανές αποστάσεις μεταξύ των μελλοντικών μαθητών και της ποίησης, διαμέσου της ανάδειξης της αναγκαιότητας εμπλουτισμού των σχολικών εγχειριδίων με χιουμοριστικά ποιητικά είδη. Στο πρώτο μέρος της διατριβής καλύπτεται το θεωρητικό πλαίσιο στο οποίο συντελείται η διερεύνηση των βασικών όρων χιούμορ, παράλογο, ελαφρά στιχουργική/ παράλογα στιχουργήματα, limerick, δημιουργικότητα, δημιουργική γραφή και στάση. Αναπτύσσονται τόσο από έντυπες όσο και από τις πλέον σύγχρονες διαδικτυακές πηγές που απηχούν τις εγκυρότερες απόψεις μέσω ορισμών, φιλοσοφικών, ψυχολογικών, κοινωνικών ερευνών, απόψεων συγγραφέων και λογοτεχνικών παραδειγμάτων. Παράλληλα, εξετάζονται τα δεδομένα ερευνών που εστιάζουν σε μελέτες καθενός από τους βασικούς όρους μεμονωμένα στο εκπαιδευτικό πλαίσιο και πιο συγκεκριμένα σε σχολεία και τάξεις, έτσι ώστε να διαπιστωθεί εάν στηρίζεται θεωρητικά η πρόθεση των πειραματικών ενεργειών με τους συγκεκριμένους όρους που προτίθεται να εκτελέσει και να περιγράψει η παρούσα διατριβή στο δεύτερο μέρος.Στο δεύτερο μέρος της διατριβής παρουσιάζεται η εμπειρική έρευνα της ένταξης των βασικών όρων στο εκπαιδευτικό πλαίσιο, έπειτα από τις διαπιστώσεις του θεωρητικού μέρους στα δεδομένα που αναφέρθηκαν. Η έρευνα εκκινεί με την καταγραφή της παρουσίας του χιούμορ και της τυπολογίας του στα σύγχρονα λογοτεχνικά εγχειρίδια από το Νηπιαγωγείο μέχρι την Τρίτη Τάξη Γυμνασίου. Στη συνέχεια, κατατίθεται η εκπαιδευτική εφαρμογή των βασικών όρων χιούμορ, παράλογο, ελαφρά στιχουργική/ παράλογα στιχουργήματα, limerick, δημιουργικότητα και δημιουργική γραφή σε μαθητές της Τρίτης Τάξης Γυμνασίου, η οποία πραγματοποιείται μέσω της πειραματικής προσέγγισης στο εργαστήριο δημιουργικής γραφής ποίησης με εργαλείο το limerick. Η εφαρμογή ολοκληρώνεται με τη συμπλήρωση ερωτηματολογίων στα οποία αποτυπώνεται η διαμορφωμένη στάση των μαθητών απέναντι στην ποίηση κατά τα σχολικά τους χρόνια μέσα από το περιεχόμενο των σχολικών λογοτεχνικών εγχειριδίων και στις μεθόδους διδασκαλίας που ακολούθησαν οι εκπαιδευτικοί. Στο τρίτο μέρος της διατριβής αναδεικνύονται τα αποτελέσματα των δύο προηγούμενων ενοτήτων, του θεωρητικού και του πρακτικού μέρους, συσχετίζονται τα ευρήματα, δίνονται απαντήσεις στα ερευνητικά ερωτήματα και εξάγονται συμπεράσματα ως προς τις ερευνητικές υποθέσεις. Ακολουθούν διδακτικές προτάσεις στο σχολικό πλαίσιο με αντικείμενο το limerick. Η διατριβή ολοκληρώνεται με περαιτέρω προτάσεις για μελλοντικές έρευνες.