Το κωμικό του χαρακτήρα/ήρωα στο σύγχρονο εικονογραφημένο μικροαφήγημα 1990-2010

Abstract

The purpose of the present dissertation is tο study the humor in fifty illustrated short stories of the 1990-2010 period, focusing on the exploration of the comic element found in characters. From the corpus of texts of this period four categories of studies were formed in which the function of humor is studied, aiming the recording of different aspects of its phenomenon. Τhe stories in question are representative of the modernist trends of the era, while their range of topics is inspired by various fields of contemporary society. A combinational approach was deemed to be the most suitable method. It combines the qualitative content analysis, with: theories on humor, theories on “characterization” and the function of illustration. The primary objective of the present dissertation is the examination of the techniques that humor employs in verbal text and in illustration as well in order to highlight how it works through the action of literary characters, highlighting at the same time the author trends of the 1990-2010 period. From the examination of the specific works, it is gleaned that humor is used as a mechanism fulfilling the ideological purposes of each narrative. Its basic functions turn out to be playful logic, its multilayered function, and its property to subvert outdated views and stereotypes, as well as to invite critical processing and reflection. To achieve humor, there is an equal cooperation between the verbal text and illustration, with humor being interwoven in diverse ways, thanks to modernist techniques. As far as characters are concerned, it is argued that humor is traced individually, as well as in combination with techniques of external description and internal representation in the creation of characters, which attests to the possibility of a combinatorial approach to the theories in question with a view to exploring the comic element of these characters.

Η παρούσα διατριβή μελετά το χιούμορ σε πενήντα εικονογραφημένα μικροαφηγήματα της περιόδου 1990-2010, εστιάζοντας στη διερεύνηση του κωμικού στοιχείου των χαρακτήρων. Από το σώμα κειμένων της περιόδου αυτής, σχηματίστηκαν τέσσερις κατηγορίες μελέτης στις οποίες διερευνάται η λειτουργία του χιούμορ με στόχο να καταγράψουμε τις διάφερες όψεις του φαινομένου του. Τα συγκεκριμένα έργα, είναι ενδεικτικά των νεοτερικών τάσεων της περιόδου μελέτης, ενώ η θεματολογία τους είναι εμπνευσμένη από διάφορα πεδία της σύγχρονης εποχής. Η μέθοδος ανάλυσης των έργων είναι μεικτή, καθώς συνδυάζει την ποιοτική ανάλυση περιεχομένου με: τις θεωρίες του χιούμορ, τις θεωρίες «μελέτης και αποκάλυψης» των λογοτεχνικών χαρακτήρων και τη λειτουργία της εικονογράφησης. Πρωταρχική επιδίωξη της παρούσας διατριβής, είναι η εξέταση των τεχνικών που μετέρχεται το χιούμορ τόσο στο λεκτικό κείμενο όσο και στην εικονογράφηση προκειμένου να αναδείξουμε τον τρόπο λειτουργίας του μέσα από τη δράση των λογοτεχνικών χαρακτήρων, αναδεικνύοντας παράλληλα τις συγγραφικές τάσεις της περιόδου 1990-2010. Από την εξέταση των συγκεκριμένων έργων, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το χιούμορ χρησιμοποιείται ως μηχανισμός που εξυπηρετεί τις ιδεολογικές σκοπιμότητες της εκάστοτε αφήγησης που εγγράφεται. Ως βασικές λειτουργίες του αποδεικνύονται η παιγνιώδης λογική, η πολυεπίπεδη λειτουργία του, η ιδιότητα του να ανατρέπει αναχρονιστικές απόψεις και στερεότυπα και να προκαλεί την κριτική επεξεργασία και τον προβληματισμό. Στο χιουμοριστικό αποτέλεσμα συνεργάζονται εξίσου το λεκτικό κείμενο και η εικονογράφηση, ενώ το χιούμορ συνυφαίνεται ποικιλοτρόπως με τις νεοτερικές τεχνικές προκειμένου να επιτελεστεί. Ειδικότερα για τους χαρακτήρες, διαπιστώνεται ότι το χιούμορ εντοπίζεται τόσο μεμονωμένα όσο και συνδυαστικά με τις τεχνικές άμεσης και έμμεσης παρουσίασης των χαρακτήρων, γεγονός που επιβεβαιώνει τη δυνατότητα της συνδυαστικής προσέγγισης των εν λόγω θεωριών με σκοπό τη διερεύνηση του κωμικού των χαρακτήρων.