Το νέο δημόσιο μάνατζμεντ και ο αντίκτυπος της δημοσιονομικής κρίσης στην ελληνική δημόσια διοίκηση

Abstract

For all post-war governments of the Greek State, the organization and operation of the State constituted an insuperable problem. It is also common ground that, for many years, public administration has been characterized by a crisis of institutions and mentality, while it is deficient in the quality of its services.Officially, since 2009, Greece has been under fiscal crisis, external management supervision and economic dependence, as the general adverse economic situation combined with the weaknesses and pathogens of the public construction have constituted a stifling fiscal environment. Bunches of proposals, measures and decisions have been promoted to improve public administration in the field of efficiency and productivity and to restrict excessive public spending. The need for a broad and modern administrative reform was more than ever imperative.The present research was based on: a) a theoretical framework consisting of the distinction of three different reformist examples: New Public Management, Public Governance and Neo-Weberian State; and b) a research tool of a recent pertinent European survey.It was investigated: a) the influence of the New Public Management and the post-New Public Management trends, as well as, the adoption of their characteristics, components and constituents in the legislative initiatives that took place in the timeframe of the crisis and b) the impact of fiscal crisis on the operation of public administration following the recent reforms. The productive factor "human resources", which is the main pillar of public administration and the factor that has always played a central role in the success or not of the reform initiatives, was asked to express its perception (333 participants), on the changes made, which it experiences and applies them daily, responding to new conditions and requirements.The main extracted conclusions, were the following:•The Recent fiscal crisis has significantly affected the public administration.•The New Public Management (NPM) has affected recent legislative reform initiatives.• A clear direction for change was identified to improve country's finances, to exert pressure for stricter management, especially economic, as well as, to cut costs and expenses, combined with explicit standards and performance measures.• Although several reforms, coming from the framework of New Public Management and post-NPM were implemented in the public administration, their positive influence was small, as its operation deteriorated to 2/3 and improved only to 1/3 of the fields which were evaluated.• A postponement of post-NPM reforms has been identified, indicating a move to a more modern form of administrative reform, despite the violent adjustment due to economic data.The influence of "gender", "age", "educational level", "past service" and "position in the administrative hierarchy" was virtually nil according to the views expressed by the participants in the survey. Their position as a whole was solid. The compact and uniform attitude of employees from different hierarchical levels towards administration and the lack of differentiation of the base from the upper levels raises concerns.Despite of any reform initiatives, as long as they were implemented, with their characteristics and in time of fiscal crisis, the public servants’ negative view of public administration function generally was prevailed, which should be considered in order to redefine the main reform axes. Concerns and issues that came up by this study are put to further audit and investigation.

Για όλες τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις της ελληνικής Πολιτείας, η οργάνωση και λειτουργία του Κράτους αποτέλεσε ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα. Αποτελεί επίσης κοινή διαπίστωση ότι, η δημόσια διοίκηση, εδώ και πολλά χρόνια, χαρακτηρίζεται από κρίση θεσμών και νοοτροπίας, ενώ παρουσιάζεται ελλειμματική ως προς την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών της.Επίσημα, από το 2009, η Ελλάδα τελεί υπό καθεστώς δημοσιονομικής κρίσης, εξωτερικής διαχειριστικής επιτήρησης και οικονομικής εξάρτησης καθώς, η γενικότερη δυσμενής οικονομική κατάσταση σε συνδυασμό με τις αδυναμίες και παθογένειες του δημόσιου οικοδομήματος συνέθεσαν ένα ασφυκτικό δημοσιονομικό περιβάλλον. Δέσμες προτάσεων, μέτρων και αποφάσεων προωθήθηκαν για τη βελτίωση της δημόσιας διοίκησης στο πεδίο της αποτελεσματικότητας και παραγωγικότητας και για την περιστολή των υπέρογκων δημοσίων δαπανών. Η ανάγκη για μία ευρεία και σύγχρονη διοικητική μεταρρύθμιση ήταν περισσότερο από ποτέ επιτακτική. Η παρούσα έρευνα βασίστηκε: α) σε ένα θεωρητικό πλαίσιο που συντίθεται από τη διάκριση τριών διαφορετικών μεταρρυθμιστικών παραδειγμάτων: Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ (New Public Management), Δημόσια Διακυβέρνηση (Public Governance) και Νέο Βεμπεριανή Θεωρία (Neo-Weberian State) και β) σε ερευνητικό εργαλείο, σύγχρονης, σχετικής ευρωπαϊκής έρευνας.Διερευνήθηκε: α) η επιρροή του Νέου Δημόσιου Μάνατζμεντ και των μετά Νέου Δημόσιου Μάνατζμεντ τάσεων, καθώς και η υιοθέτηση των χαρακτηριστικών, στοιχείων και συστατικών τους, στις νομοθετικές πρωτοβουλίες που πραγματοποιήθηκαν στο χρονικό πλαίσιο της κρίσης και β) ο αντίκτυπος της δημοσιονομικής κρίσης στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης μετά τις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις. Ο παραγωγικός συντελεστής «ανθρώπινο δυναμικό», που είναι ο βασικότερος πυλώνας της δημόσιας διοίκησης και ο παράγοντας που παίζει πάντα κεντρικό ρόλο στη επιτυχία ή μη των μεταρρυθμιστικών πρωτοβουλιών, κλήθηκε να εκφράσει την αντίληψή του (333 συμμετέχοντες), επί των αλλαγών που πραγματοποιήθηκαν, τις οποίες βιώνει και εφαρμόζει καθημερινά, ανταποκρινόμενο στις νέες συνθήκες και απαιτήσεις.Τα βασικά συμπεράσματα που προέκυψαν ήταν τα ακόλουθα:Η πρόσφατη δημοσιονομική κρίση επηρέασε σημαντικά τη δημόσια διοίκηση. Το Νέο Δημόσιο Μάνατζμεντ (NPM) επηρέασε τις πρόσφατες νομοθετικές μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες.Διαπιστώθηκε μία σαφής κατεύθυνση για αλλαγές με σκοπό τη βελτίωση των δημοσιονομικών της χώρας, την άσκηση πίεσης για αυστηρότερη διαχείριση, κυρίως οικονομική, καθώς και για την περιστολή δαπανών και εξόδων, σε συνδυασμό με ρητά πρότυπα και μέτρα απόδοσης.Παρόλο που αρκετές μεταρρυθμίσεις, προερχόμενες από το μεταρρυθμιστικό πλαίσιο του Νέου Δημόσιου Μάνατζμεντ και του μετά Νέου Δημόσιου Μάνατζμεντ (post NPM) πλαισίου εφαρμόστηκαν στη δημόσια διοίκηση, η θετική επιρροή τους ήταν μικρή, καθώς η λειτουργία της παρουσίασε επιδείνωση στα 2/3 των πεδίων που ετέθησαν προς αξιολόγηση και βελτίωση μόνο στο 1/3 τους.Διαπιστώθηκε ένα προβάδισμα των μετά Νέου Δημόσιου Μάνατζμεντ (post NPM) μεταρρυθμίσεων, γεγονός που υποδηλώνει το πέρασμα σε μία πιο σύγχρονη μορφή διοικητικής μεταρρύθμισης, παρά την βίαιη προσαρμογή λόγω των οικονομικών δεδομένων.Η επιρροή των παραγόντων «φύλο», «ηλικία», «εκπαιδευτικό επίπεδο», «προϋπηρεσία» και «θέση στη διοικητική ιεραρχία» ήταν σχεδόν μηδενική στις απόψεις που διατύπωσαν οι συμμετέχοντες στην έρευνα. Η θέση των δημοσίων υπαλλήλων ήταν στο σύνολό της συμπαγής. Η αρραγής και ενιαία στάση των υπαλλήλων από διαφορετικά ιεραρχικά επίπεδα απέναντι στην διοίκηση και η έλλειψη διαφοροποίησης της βάσης από τα ανώτερα επίπεδα δημιουργεί προβληματισμό.Παρά τις όποιες μεταρρυθμιστικές πρωτοβουλίες, στο βαθμό που πραγματοποιήθηκαν, με τα χαρακτηριστικά που διέθεταν και σε εποχή δημοσιονομικής κρίσης, επικράτησε η αρνητική άποψη για τη γενική λειτουργία της δημόσιας διοίκησης από τους δημοσίους υπαλλήλους, γεγονός που οφείλει να εξεταστεί προκειμένου να επαναπροσδιοριστούν οι βασικοί μεταρρυθμιστικοί άξονες. Προβληματισμοί και ζητήματα που ανέκυψαν από την παρούσα μελέτη, τίθενται προς περαιτέρω έλεγχο και διερεύνηση.