Διαπολιτισμικότητα, εικονογράφηση και μικροαφήγημα περιόδου 2000-2013

Abstract

The purpose of the present dissertation is the study of the portrayal of the “Other” in fifty six contemporary short stories by Greek authors addressed to infants and primary school children during the period 2000-2013. Furthermore, ideological messages through textual and virtual narrative discourse are analysed. More specifically, it is mainly concerned with the relation at work between the text and the image, in order to detect stereotypical and preconceived notions about the “Other.”Initially, some theoretical issues are discussed related to the specific research, and connected to Children’s Literature and its intercultural dimension. Specifically, mention is made of the notions of “multiculturalism,” “interculturality,” as well as intercultural education. Then, five educational models are defined as research tools with a view to examining the illustrated short stories, in terms of the way in which the role of the “Other” is constructed. Moreover, the notions of cultural diversity, identity, and otherness are approached. Apart from that, the role of ideology in children’s books, the notion of “multicultural literature,” and the “Other” are explored, as this is variously reflected in the illustrated short stories, which the present dissertation draws upon. Finally, the function of illustration in the contemporary illustrated short story is examined.Later on, the methodological tool used for the purposes of this research is presented. Actually, it is a method combining textual analysis techniques. Actually, it is a method premised on French theoretician Genette. In addition, it is based on the methodology posited by the theory of Cultural Imagism. The analysis of illustration has been premised on “the Grammar of Visual Design” .In conclusion, it should be noted that what emerges as an idea from the total of short stories is that the topics of the short stories analysed are inspired by current affairs, and the ideological messages conveyed manage to instill the values of interculturality, that is of reconciliation, respect of diversity, and essential acceptance of the “Other.” Furthermore, the topics act on the level of empathy and problem-solving, and as agents of socialisation in contemporary multicultural environment.

Σκοπός της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη της απεικόνισης του «Άλλου» σε πενήντα έξι σύγχρονα εικονογραφημένα μικροαφηγήματα Ελλήνων συγγραφέων, που απευθύνονται σε παιδιά νηπιακής και πρώτης σχολικής ηλικίας και καλύπτουν την περίοδο 2000-2013. Επιπλέον, εξετάζονται τα ιδεολογικά μηνύματα μέσα από τον κειμενικό και εικονικό αφηγηματικό λόγο. Ειδικότερα, ασχολείται κυρίως με τη σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο κείμενο και την εικόνα, προκειμένου να εντοπιστούν στερεοτυπικές και προκατασκευασμένες ιδέες σχετικά με τον «Άλλο». Αρχικά, εξετάζονται θεωρητικά ζητήματα που συνδέονται με τη συγκεκριμένη έρευνα, τα οποία σχετίζονται με την Παιδική Λογοτεχνία και τη διαπολιτισμική διάσταση. Ειδικότερα, αναφερόμαστε στις έννοιες της «πολυπολιτισμικότητας», της «διαπολιτισμικότητας», και της διαπολιτισμικής αγωγής και εκπαίδευσης. Στη συνέχεια, προσδιορίζονται πέντε εκπαιδευτικά μοντέλα ως ερευνητικά εργαλεία, προκειμένου να εξεταστούν τα εικονογραφημένα μικροαφηγήματα ως προς τον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζεται ο ρόλος του «Άλλου». Επιπρόσθετα, προσεγγίζονται οι έννοιες της πολιτισμικής διαφορετικότητας, της ταυτότητας και της ετερότητας. Επιπλέον, εξετάζεται ο ρόλος της ιδεολογίας στο παιδικό βιβλίο, η έννοια της «πολυπολιτισμικής λογοτεχνίας» και ο «Άλλος», όπως αυτός αποτυπώνεται ποικιλοτρόπως στα εικονογραφημένα μικροαφηγήματα που αποτελούν και το υλικό της παρούσας διατριβής. Τέλος, εξετάζεται η λειτουργία της εικονογράφησης στο σύγχρονο εικονογραφημένο μικροαφήγημα. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται το μεθοδολογικό εργαλείο που έχει χρησιμοποιηθεί για την πραγματοποίηση της έρευνας. Ειδικότερα, πρόκειται για μια συνδυαστική μέθοδο που στηρίζεται στη θεωρία του αφηγηματικού λόγου και στη μεθοδολογία που προτείνει η θεωρία της Πολιτισμικής Εικονολογίας. Αντίστοιχα, η ανάλυση της εικονογράφησης έχει στηριχτεί στη «γραμματική του οπτικού κειμένου».Συνοψίζοντας, μπορούμε να σημειώσουμε ότι τα θέματα των μικροαφηγημάτων που αναλύονται είναι εμπνευσμένα από τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και τα ιδεολογικά μηνύματα που μεταδίδονται καταφέρνουν να εμφυσήσουν τις αξίες της ζητούμενης διαπολιτισμικότητας, δηλαδή της συμφιλίωσης, του σεβασμού της ετερότητας και της ουσιαστικής αποδοχής του «Άλλου». Επιπλέον, λειτουργούν στο επίπεδο της ενσυναίσθησης, της επίλυσης προβλημάτων, αλλά και ως φορείς κοινωνικοποίησης στο σύγχρονο πολυπολιτισμικό περιβάλλον.