Η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης μέσα από τη διδασκαλία της ιστορίας με την παιδαγωγική αξιοποίηση των Τ.Π.Ε.

Abstract

This doctoral thesis examines the concept of historical empathy - defined as the effort to understand the past through the actions, beliefs and behaviors of the acting historical people, and includes the skills that the student must acquire in order to approach with logic, sentiment and imagination the fundamental elements of the available historical material - as well as the prerequisites for its cultivation in the teaching of history in the 5th Grade of the Primary School.Further objectives are, the presentation of the main theoretical approaches referring to empathy, its teaching models, the ways of introduction of ICTs in education and their benefits in the educational process and finally the conceptual clarification and implementation of an educational scenario with the use of ICTs with which it is attempted to develop historical empathy and formulate the corresponding conclusions and suggestions.Finally, the ultimate aim is to show that through historical empathy the students will be able to deeply understand the past, to recognize the significance and value of History, to learn to think critically as they will become people with developed creative and critical thinking, as tomorrow's democratic citizens. The above objectives were realized in the research part that includes the methodological framework of the research, the statistical analysis of the findings of the research, the presentation of the results, the conclusions and the formulation of proposals. In particular, specific proposals are developed based on the conclusions regarding the revision of the curricula and the writing of new school manuals or thematic dossiers as well as for planning the teaching of the subject of History with the use of ICT to develop empathy and historical understanding in primary education.

Η διδακτορική αυτή διατριβή εξετάζει την έννοια της ιστορικής ενσυναίσθησης - η οποία ορίζεται ως η προσπάθεια για την κατανόηση του παρελθόντος μέσα από τις ενέργειες, τις πεποιθήσεις και τις συμπεριφορές των δρώντων ιστορικών προσώπων και περιλαμβάνει τις δεξιότητες εκείνες που πρέπει να αποκτήσει ο μαθητής, ώστε να προσεγγίζει με τη λογική, το συναίσθημα και τη φαντασία του θεμελιώδη στοιχεία του διαθέσιμου ιστορικού υλικού - καθώς και τις προϋποθέσεις για την καλλιέργεια της στην διδασκαλία της ιστορίας στην Ε΄ τάξη του δημοτικού σχολείου. Επιπλέον στόχοι της διατριβής είναι, η παρουσίαση των κυριότερων θεωρητικών προσεγγίσεων για την ενσυναίσθηση, των μοντέλων διδασκαλίας της, οι τρόποι εισαγωγής των Τ.Π.Ε. στην εκπαίδευση, τα οφέλη από την τους στην εκπαιδευτική διαδικασία και τέλος η εννοιολογική αποσαφήνιση και η υλοποίηση (εφαρμογή στην Ε΄ τάξη του Δημοτικού σχολείου) ενός εκπαιδευτικού σεναρίου με την χρήση των Τ.Π.Ε. μέσα από το οποίο επιχειρείται να αναπτυχθεί η ιστορική ενσυναίσθηση και η εξαγωγή των αντίστοιχων συμπερασμάτων και προτάσεων.Τέλος, ο ουσιαστικός σκοπός της διατριβής είναι να δείξει πως μέσω της ιστορικής ενσυναίσθησης οι μαθητές θα είναι σε θέση να κατανοήσουν πληρέστερα το παρελθόν, να αναγνωρίσουν την αξία του μαθήματος της Ιστορίας, να μάθουν να σκέπτονται κριτικά καθώς μπορούν να γίνουν άτομα με ανεπτυγμένη δημιουργική και κριτική σκέψη ως αυριανοί δημοκρατικοί πολίτες. Οι παραπάνω σκοποί πραγματώθηκαν κατά το ερευνητικό μέρος που περιλαμβάνει το μεθοδολογικό πλαίσιο της έρευνας, τη στατιστική ανάλυση των ευρημάτων της έρευνας, την παρουσίαση των αποτελεσμάτων, τη συναγωγή των συμπερασμάτων και τη διατύπωση προτάσεων. Ειδικότερα, αναπτύσσονται συγκεκριμένες προτάσεις για τη δυνατότητα πρακτικής αξιοποίησης των συμπερασμάτων σχετικά με την αναθεώρηση των Αναλυτικών Προγραμμάτων και κατά συνέπεια τη συγγραφή νέων σχολικών εγχειριδίων ή θεματικών φακέλων καθώς και για τον σχεδιασμό της διδασκαλίας του μαθήματος της Ιστορίας με τη χρήση των Τ.Π.Ε. για την καλλιέργεια της ενσυναίσθησης και την ανάπτυξη της ιστορικής κατανόησης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.