Η επίδραση της ειλεοστομίας στην θρεπτική κατάσταση και στο ηλεκτρολυτικό προφίλ ασθενών που έχουν υποβληθεί σε ορθοσιγμοειδεκτομή: προοπτική, τυχαιοποιημένη μελέτη

Abstract

Background: Patients with a newly formed ileostomy often develop electrolyte abnormalities, dehydration and secondary renal impairment that often require rehospitalization. Moreover, the effect of such surgical interventions on general nutritional status in this group of patients has never been investigated. Objective: The study assessed the prophylactic effect of an isotonic hydration solution on dehydration and electrolyte abnormalities, in patients with a newly formed ileostomy. Also another aim of the study was the assessment of nutritional status and intake of this type of patients. Materials and Methods: This was a prospective, randomized, controlled, clinical trial. Patients scheduled for elective rectosigmoid resection or total/subtotal colectomy at a single surgical unit of a public hospital, were considered for study inclusion. Patients in whom a diverting ileostomy was created were randomized to the intervention group (n = 39), which received an oral isotonic glucose-sodium hydration solution for 40 days post-discharge and the control group (n = 41) which did not receive an intervention. The two main groups were compared with a group of patients who underwent rectosigmoid resection without diverting ileostomy (n = 37). Serum electrolytes, renal function markers, body composition and nutritional intake were assessed preoperatively and at 20 and 40 days post-discharge. Results: At 20 days post-discharge, serum sodium of the control group appeared lower compared to the intervention group and the non-ileostomy group (p = 0.007). At the same time point, urea and creatinine levels of the control group were higher compared to the other two groups (p = 0.01 and p = 0.02 respectively). At 40 days post-discharge, mean sodium and renal function markers improved in the control group, but sodium and creatinine continued to differ compared to intervention and non-ileostomy groups (p = 0.01 and p = 0.04 respectively). The readmission rate for fluid and electrolyte abnormalities was higher in the control group (24%) than in the other two groups, where no rehospitalization for such reason was required. Anthropometric characteristics and nutritional intake of patients with a diverting ileostomy significantly reduced during the study period (p < 0.05). Conclusion: An oral isotonic sodium-glucose drink post-discharge can have a prophylactic effect on patients with a newly formed ileostomy, preventing readmission for fluid and electrolyte abnormalities. Furthermore, rectosigmoid resection surgery and ileostomy construction seems to have a negative effect on general nutritional status in this patient category.

Εισαγωγή: Οι ασθενείς με νεοκατασκευασθείσα ειλεοστομία συχνά εμφανίζουν ηλεκτρολυτικές διαταραχές, αφυδάτωση και δευτεροπαθή νεφρική δυσλειτουργία που απαιτούν επανεισαγωγή, ιδιαίτερα κατά την διάρκεια της αρχικής μετεγχειρητικής περιόδου. Επιπλέον η επίδραση αυτού του τύπου των επεμβάσεων στη γενική θρεπτική κατάσταση αυτής της κατηγορίας ασθενών δεν έχει διερευνηθεί. Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η αξιολόγηση της χορήγησης ισοτονικών ποτών στην πρόληψη και τον περιορισμό των συμπτωμάτων αφυδάτωσης και ηλεκτρολυτικών διαταραχών σε ασθενείς με προφυλακτική ειλεοστομία. Επίσης επιμέρους στόχος είναι εκτίμηση της θρεπτικής κατάστασης και της ενεργειακής πρόσληψης αυτής της ομάδας ασθενών. Υλικό και Μέθοδοι: Πρόκειται για μια προοπτική, τυχαιοποιημένη, κλινική μελέτη παρέμβασης 2 σκελών. Στη μελέτη συμμετείχαν τελικά 117 ασθενείς που υπεβλήθησαν σε προγραμματισμένη ορθοσιγμοειδεκτομή ή ολική/υφολική κολεκτομή για κακοήθη ή καλοήθη νόσο. Οι ομάδες της μελέτης διαμορφώθηκαν ως εξής: ομάδα παρέμβασης (ΟΠ), (39 ασθενείς με ειλεοστομία οι οποίοι έλαβαν μετεγχειρητικά ένα ισοτονικό διάλυμα παρέμβασης) και ομάδα ελέγχου (ΟΕ), (41 ασθενείς με ειλεοστομία οι οποίοι δεν έλαβαν κάποια παρέμβαση). Οι υπόλοιποι 37 ασθενείς διαμόρφωσαν μια ομάδα ασθενών που υποβλήθηκε σε ορθοσιγμοειδεκτομή χωρίς όμως προφυλακτική ειλεοστομία (ΟΧΕ). Προεγχειρητικά και σε χρόνους 20 και 40 ημερών μετά την έξοδο των ασθενών από το νοσοκομείο αξιολογήθηκαν βιοχημικά το ηλεκτρολυτικό προφίλ και η νεφρική λειτουργία των ασθενών, καθώς και η σύσταση του σώματός και η διατροφική τους πρόσληψη. Αποτελέσματα: Στις 20 ημέρες μετά το εξιτήριο, τα επίπεδα νατρίου της ομάδας ελέγχου παρουσιάστηκαν στατιστικά χαμηλότερα από την ομάδα παρέμβασης και την ομάδα χωρίς ειλεοστομία (p = 0.007). Κατά το ίδιο στάδιο, τα επίπεδα ουρίας και κρεατινίνης της ομάδας ελέγχου ήταν σημαντικά υψηλότερα σε σύγκριση με τις άλλες 2 ομάδες (p = 0.01 και p = 0.02 αντίστοιχα). Στις 40 ημέρες μετά την έξοδο από το νοσοκομείο, τα επίπεδα νατρίου και δεικτών νεφρικής λειτουργίας βελτιώθηκαν στην ομάδα ελέγχου, αλλά το νάτριο και η κρεατινίνη συνέχισαν να διαφέρουν σημαντικά σε σχέση με την ομάδα παρέμβασης και την ομάδα χωρίς ειλεοστομία (p = 0.01 και p = 0.04 αντίστοιχα). Τα ποσοστά επανεισαγωγής λόγω ηλεκτρολυτικών διαταραχών και αφυδάτωσης ήταν υψηλότερα στην ομάδα ελέγχου (24%), σε σύγκριση με τις άλλες 2 ομάδες όπου δεν χρειάστηκε να γίνει καμία επανεισαγωγή για τους παραπάνω λόγους. Τα ανθρωπομετρικά χαρακτηριστικά και η διατροφική πρόσληψη των ασθενών που έφεραν προφυλακτική ειλεοστομία έφθιναν σημαντικά 40 ημέρες μετά το εξιτήριο, συγκριτικά με το προεγχειρητικό στάδιο (p < 0.05). Συμπεράσματα: Η χορήγηση ενός ισοτονικού ποτού γλυκόζης-νατρίου κατά την διάρκεια των πρώτων 20-40 ημερών μετά την έξοδο από το νοσοκομείο φαίνεται να έχει προφυλακτική επίδραση στους ασθενείς με νεοκατασκευασθείσα ειλεοστομία, διατηρώντας το ηλεκτρολυτικό προφίλ και τους δείκτες νεφρικής λειτουργίας τους σε κανονικά επίπεδα και αποτρέποντας την επανεισαγωγή τους λόγο αφυδάτωσης. Επιπλέον η χειρουργική επέμβαση της ορθοσιγμοειδεκτομής και της δημιουργίας προφυλακτικής ειλεοστομίας φαίνεται να επηρεάζει αρνητικά τη γενική θρεπτική κατάσταση αυτής της κατηγορίας ασθενών.