Τα κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης ως οργανισμοί μάθησης: μια έρευνα δράσης

Abstract

This research examines whether an Environmental Education Center (EEC) can operate as a learning organization. The theoretical background lays in the wider context of Education for Environment and Sustainability, Organizational Learning and Learning Organization.The methodology chosen as the most appropriate for research is the Action Research (AR), as the process of its implementation is aimed, at the same time, at changing and improving the organization. This AR was held in an EEC of Attica and the teachers of the pedagogical team together with the writer / researcher formed the research team.Based on the theoretical background and through the Action Research, responses were sought to the main research question that was formulated as follows: "How can an EEC operate as a Learning Organization and under what conditions?" In order to answer the main research question, two sub-questions were raised:) What framework of principles within the EEC favors its functioning as a learning organization? B) What are the processes that contribute to the gradual development of these principles and who are, if any, the factors that make it difficult to adopt the appropriate framework of principles so that the EEC operates as a learning organization.The research results’ analysis reveals that the individual and collective framework of principles of the pedagogical team are important in shaping the appropriate organizational framework so that the EEC operates as a learning organization. In addition, it was revealed that the processes involved in setting up the framework of principles are decisive, as they can modify the individual framework of principles and then the collective and organizational ones. Finally, from the research have emerged the individual and collective principles that can enhance the operation of an EEC as a learning organization.

Η παρούσα διατριβή ερευνά αν ένα Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (KΠΕ) μπορεί να λειτουργήσει ως οργανισμός μάθησης. Το θεωρητικό υπόβαθρο εμπίπτει στο ευρύτερο πλαίσιο της Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΕΠΑ), της οργανωσιακής μάθησης και του οργανισμού μάθησης. Η μεθοδολογία που επιλέχθηκε ως καταλληλότερη για την έρευνα είναι η Έρευνα Δράσης (ΕΔ), καθώς η διαδικασία διεξαγωγής της στοχεύει ταυτόχρονα στην αλλαγή και τη βελτίωση του ερευνώμενου οργανισμού. Η παρούσα ΕΔ πραγματοποιήθηκε σε ένα ΚΠΕ της Αττικής και οι εκπαιδευτικοί της παιδαγωγικής ομάδας μαζί με την γράφουσα ως ερευνήτρια/ διευκολύντρια αποτέλεσαν την ερευνητική ομάδα. Με βάση το θεωρητικό υπόβαθρο και μέσω της Έρευνας Δράσης αναζητήθηκαν απαντήσεις στο κύριο ερευνητικό ερώτημα που διαμορφώθηκε ως εξής: «Πώς μπορεί ένα ΚΠΕ να λειτουργήσει ως Οργανισμός Μάθησης και κάτω από ποιες προϋποθέσεις;» Προκειμένου να απαντηθεί το κύριο ερευνητικό ερώτημα, τέθηκαν δύο υποερωτήματα: α) Ποιο πλαίσιο αρχών μέσα στο ΚΠΕ, ευνοεί τη λειτουργία του ως οργανισμού μάθησης; β) Ποιες είναι οι διεργασίες που συμβάλλουν στη σταδιακή ανάπτυξη αυτών των αρχών και ποιοι είναι, αν υπάρχουν, οι παράγοντες που δυσκολεύουν την υιοθέτηση του κατάλληλου πλαισίου αρχών, ώστε να λειτουργεί το ΚΠΕ ως οργανισμός μάθησης. Η ανάλυση των αποτελεσμάτων της έρευνας αναδεικνύει ότι το ατομικό και το συλλογικό πλαίσιο αρχών των μελών της παιδαγωγικής ομάδας είναι σημαντικά για τη διαμόρφωση του κατάλληλου οργανωσιακού πλαισίου, ώστε να λειτουργεί το ΚΠΕ ως οργανισμός μάθησης. Επιπλέον διαφάνηκε ότι οι διεργασίες που συντελούνται κατά τη διαμόρφωση του πλαισίου αρχών είναι καθοριστικές, καθώς μπορούν να τροποποιήσουν το ατομικό πλαίσιο αρχών και στη συνέχεια το συλλογικό και το οργανωσιακό. Τελικά από την έρευνα αναδείχθηκαν ατομικές και συλλογικές αρχές οι οποίες μπορούν να ενισχύσουν τη λειτουργία ενός ΚΠΕ ως οργανισμού μάθησης.