Η αποτελεσματικότητα του ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος Cygnet σε γονείς παιδιών με διαταραχή αυτιστικού φάσματος

Abstract

Autism Spectrum Disorder (ASD) is a lifelong neurodevelopmental disorder that affects the individual's ability for social interaction and communication and is accompanied by the presence of limited interests and repetitive behaviors (the limitation of interests and the presence of repetitive behaviors) (APA, 2013). The psycho-emotional burden of a person's family with ASD is severe and lasts for their entire life. The purpose of this paper is to study the effectiveness of the Cygnet psychoeducational program in the psychoemotional state of the parents of children with ASD. The necessity of this study arose from the lack of research on the effectiveness of parental psychoeducational programs as related to improving the psychoemotional condition of the parents, as most of the existing research focuses on the improvement of the child with ASD. This study investigated the change in anxiety, psychosomatic stress symptoms, depression, self-esteem, parental stress, parental self-efficacy, and the creation of a team climate (the sense of being a team) in relation to the facilitator's attitude towards parents who participated in a Cygnet psychoeducational training program.The research process followed the principles of simple experimental design and the analysis of the data was done by a quantitative method.The survey involved a total of 60 parents, 30 in the Experimental Group and 30 in the Control Group. Parents who participated in the Experimental Group completed questionnaires (scales of assessing their psycho-emotional status) at the start of the intervention program, at the mid-term meeting, at the final meeting, and at the follow-up meeting (four months after the end of the program). The Control Group completed the questionnaires once, after the end of the intervention program in the Experimental Group.The results of the intervention have positively confirmed our research questions. In particular, the parents who participated in the psycho-educational program showed significant improvement in stress levels, parental stress and parental self-efficacy. Also, the chances of having depression and psychosomatic stress symptoms decreased. There was a significant improvement in the psychoemotional state of the Experimental Group's parents relative to the Control Group's parents. The climate of the group improved during the course of the meetings, creating positive conditions of mutual support for parents.The results of the survey are important for the future planning of support programs aimed at parents of children with ASD and on the other hand they show that there is a need for orientation on programs that are systematically planned with respect to family needs and potential.

Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) είναι μία δια βίου νευροαναπτυξιακή διαταραχή η οποία επηρεάζει την κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία του ατόμου και συνοδεύεται από την παρουσία περιορισμένων ενδιαφερόντων και επαναλαμβανόμενων συμπεριφορών (APA, 2013). Η ψυχοσυναισθηματική επιβάρυνση της οικογένειας του ατόμου με ΔΑΦ είναι σημαντική και διαρκεί για όλη τους τη ζωή. Σκοπός της παρούσας εργασίας, είναι η μελέτη της αποτελεσματικότητας του ψυχοεκπαιδευτικού προγράμματος Cygnet στην ψυχοσυναισθηματική κατάσταση των γονέων παιδιών με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ). Η αναγκαιότητα της παρούσας μελέτης προέκυψε από τη διαπίστωση ότι οι περισσότερες έρευνες για την αποτελεσματικότητα των ψυχοεκπαιδευτικών προγραμμάτων για γονείς επικεντρώνονται κυρίως στη βελτίωση του παιδιού με ΔΑΦ και όχι στην επίδραση τους στη βελτίωση της ψυχοσυναισθηματικής κατάστασης των γονέων. Με την παρούσα έρευνα μελετήθηκε η μεταβολή των δεικτών άγχους, ψυχοσωματικών συμπτωμάτων άγχους, κατάθλιψης, αυτοεκτίμησης, γονικού στρες, γονικής αυτοαποτελεσματικότητας,, καθώς και η δημιουργία ομαδικού κλίματος σε σχέση με τη στάση της διευκολύντριας, σε γονείς οι οποίοι συμμετείχαν σε πρόγραμμα ψυχοεκπαίδευσης Cygnet.Η ερευνητική διαδικασία ακολούθησε τις αρχές του απλού πειραματικού σχεδιασμού και η ανάλυση των δεδομένων έγινε με ποσοτική μέθοδο.Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 60 γονείς, 30 στην Πειραματική Ομάδα και 30 στην Ομάδα Ελέγχου. Οι γονείς που συμμετείχαν στην Πειραματική Ομάδα συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια (κλίμακες αξιολόγησης της ψυχοσυναισθηματικής τους κατάστασης) κατά την έναρξη του προγράμματος παρέμβασης, στη μέσησυνάντηση, στην τελική συνάντηση και στη συνάντηση follow up (τέσσερις μήνες μετά τη λήξη του προγράμματος). Η Ομάδα Ελέγχου συμπλήρωσε μια φορά τα ερωτηματολόγια μετά τη λήξη του προγράμματος παρέμβασης στην Πειραματική Ομάδα.Τα αποτελέσματα της παρέμβασης επιβεβαίωσαν θετικά τα ερευνητικά μας ερωτήματα. Συγκεκριμένα, οι γονείς που συμμετείχαν στο ψυχοεκπαιδευτικό πρόγραμμα παρουσίασαν σημαντική βελτίωση στα επίπεδα άγχους, γονικού στρες και γονικής αυτοαποτελεσματικότητας. Επίσης, μειώθηκαν οι πιθανότητες εμφάνισης κατάθλιψης και ψυχοσωματικών συμπτωμάτων άγχους. Διαπιστώθηκε σημαντική βελτίωση της ψυχοσυναισθηματικής κατάστασης των γονέων της Πειραματικής Ομάδας σε σχέση με τους γονείς της Ομάδας Ελέγχου. Το κλίμα της ομάδας βελτιώθηκε κατά την πορεία των συναντήσεων, δημιουργώντας για τους γονείς θετικές προϋποθέσεις αλληλοβοήθειας και υποστήριξης.Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι σημαντικά, αφενός για το μελλοντικό σχεδιασμό προγραμμάτων υποστήριξης, τα οποία απευθύνονται σε γονείς παιδιών με ΔΑΦ και αφετέρου αποδεικνύουν ότι υπάρχει αναγκαιότητα για προσανατολισμό σε προγράμματα συστηματικά προγραμματισμένα και με σεβασμό στις ανάγκες και τις δυνατότητες της οικογένειας.