Η ιδιωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα υπό το πρίσμα του εθνικού και ενωσιακού δικαίου

Abstract

The term private education in Greece entails all private educational institutions of all grades and types established by physical or legal persons, as opposed to the network of public educational institutions. The purpose of the present study is to illustrate and examine the Constitutional and Legislative framework of private education as well as the European dimension in granting and receiving private education, through researching the national and union law as well as the case-law of mainly the State Council and the courts of the European Union. To that end, special reference will be made to the recognition of professional rights and qualifications that are certified by degrees acquired by private educational institutes of member states in the European Union. The present doctoral thesis on the private education in Greece under the national and union law perspective consists of two discrete parts that include two and three chapters correspondingly. The layout of the study in two parts intends to highlight, study and assess the peculiarity of not only the private education field in Greece, but also the imperative interconnection of the constitutional and legislative framework of the Greek private education with the union law and the union case-law. The first part of the thesis focuses on the constitutional and legislative framework of the private educational institutes of all grades and types, with special references to the case-law of Greek courts, mainly of the State Council, on private education matters. The second part of the thesis examines the treatment of private education in Greece and the E.U. by the primary and secondary union law, including the case-law regarding private education. In addition, it presents and assesses the union legislative developments that have been influencing the Greek private education, mainly in the area of professional private education and training and in matters dealing with the educational policy-making and the organization of the educational system, peaking on the recognition of higher degrees. In the conclusions and the proposals of the thesis, what is highlighted is the particular significance that has to be placed on a future reform of the article 16 of the current constitution, which due to the article’s structure has to be extensive, as it is necessary to take into account the developments and commitments that arise from the union law on private education matters. With regard to the legislative framework of formal, non-formal and informal private education, it seems that the creation of an up-to-date, unified and solid legislative framework for private educational institutions of all types and grades is vital. The effect of primary and secondary union law, as it arises in the study, is direct and decisive in the greek law and order as far as the consolidation and the protection of private education is concerned, mainly for activities concerning the recognition of the higher degrees and professional qualifications and rights which they certify. Finally, it is our firm belief that the position of private education in Greece is directly connected with and can today be understood only under the union law perspective.

Ως ιδιωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα νοείται το σύνολο των εκπαιδευτηρίων όλων των βαθμίδων και των τύπων που ιδρύονται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα σε αντιδιαστολή με το δίκτυο των δημόσιων εκπαιδευτηρίων. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι, μέσω της έρευνας του ελληνικού και ενωσιακού δικαίου και της νομολογίας, κυρίως, του Συμβουλίου της Επικρατείας και των Δικαστηρίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αποτυπώσει και να εξετάσει το συνταγματικό και νομοθετικό πλαίσιο της ιδιωτικής εκπαίδευσης, καθώς, και την ευρωπαϊκή διάσταση στην παροχή και λήψη ιδιωτικής εκπαίδευσης, με ειδικότερη αναφορά στην αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων και προσόντων που πιστοποιούνται από τίτλους σπουδών που αποκτήθηκαν από ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η διατριβή για την ιδιωτική εκπαίδευση στην Ελλάδα υπό το πρίσμα του εθνικού και ενωσιακού δικαίου αποτελείται από δύο διακριτά μέρη τα οποία περιλαμβάνουν δύο και τρία κεφάλαια αντίστοιχα. Η διάρθρωση της μελέτης σε δύο μέρη έχει στόχο να αναδείξει, να μελετήσει και να αξιολογήσει την ιδιαιτερότητα, από τη μια, του χώρου της ιδιωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, αλλά, ταυτόχρονα, και την αναγκαία διασύνδεση του συνταγματικού και νομοθετικού πλαισίου της ελληνικής ιδιωτικής εκπαίδευσης με το ενωσιακό δίκαιο και την ενωσιακή νομολογία. Το πρώτο μέρος της διατριβής εστιάζει στο συνταγματικό και νομοθετικό πλαίσιο των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων όλων των μορφών και βαθμίδων, με ιδιαίτερες αναφορές στη νομολογία των ελληνικών δικαστηρίων, κυρίως του Συμβουλίου της Επικρατείας, για θέματα ιδιωτικής εκπαίδευσης. Στο δεύτερο μέρος της διατριβής εξετάζεται η αντιμετώπιση της ιδιωτικής εκπαίδευσης σε Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση από το πρωτογενές και παράγωγο ενωσιακό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης και της νομολογίας για θέματα ιδιωτικής εκπαίδευσης, και, επίσης, παρουσιάζονται και αξιολογούνται οι ενωσιακές νομοθετικές εξελίξεις που ασκούν επίδραση στην ελληνική ιδιωτική εκπαίδευση, κυρίως στο χώρο της ιδιωτικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και σε θέματα που σχετίζονται με τη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής και την οργάνωση του εκπαιδευτικού συστήματος με αιχμή την αναγνώριση των διπλωμάτων σπουδών. Στα συμπεράσματα και τις προτάσεις της διατριβής επισημαίνουμε την ιδιαίτερη βαρύτητα που θα πρέπει να δοθεί σε μια μελλοντική αναθεώρηση του άρθρου 16 του ισχύοντος Συντάγματος, που λόγω της δομής του άρθρου θα πρέπει να είναι εκτεταμένη, αφού είναι απαραίτητο να λαμβάνει υπόψη τις εξελίξεις αλλά και τις δεσμεύσεις που απορρέουν από το ενωσιακό δίκαιο σε θέματα ιδιωτικής εκπαίδευσης. Όσον αφορά το νομοθετικό πλαίσιο της ιδιωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα τυπικής, μη τυπικής και άτυπης, φαντάζει αναγκαία η δημιουργία ενός σύγχρονου, ενιαίου και σταθερού νομοθετικού πλαισίου για τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια όλων των μορφών και βαθμίδων. Η επίδραση του πρωτογενούς και παράγωγου ενωσιακού δικαίου, όπως προκύπτει από τη μελέτη, είναι άμεση και καταλυτική στην ελληνική έννομη τάξη, όσον αφορά την κατοχύρωση και την προστασία της ιδιωτικής εκπαίδευσης, κυρίως για δραστηριότητες που σχετίζονται με την αναγνώριση των διπλωμάτων σπουδών και των επαγγελματικών προσόντων και δικαιωμάτων που πιστοποιούν. Τέλος, πεποίθησή μας είναι ότι η θέση της ιδιωτικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα είναι άμεσα συνδεδεμένη και μπορεί σήμερα να γίνει κατανοητή μόνο μέσα από το πρίσμα του ενωσιακού δικαίου.