Η αλληλεπίδραση μεταξύ πεποιθήσεων, φύλου και κοινωνικοπολιτισμικού πλαισίου στην εκδήλωση και αξιολόγηση της μουσικής συμπεριφοράς κατά το μάθημα της μουσικής

Abstract

The main focus of this qualitative research is to investigate middle school students’ self-beliefsabout school music and their experiences as members of various music and artistic schoolensembles. Middle school participants attended two different types of public middle schools(e.g. two general middle schools and two specialist music schools). The two types of middleschools offer different opportunities for music engagement, participation and performanceexperiences. Individual semi-structured interviews with adolescent students from four schoolcommunities were the main source of information about their self-beliefs about school music,while observations were made of their school music ensembles rehearsals in order to collectmore information concerning their school musical experiences. Data analysis revealeddifferences in students’ self-beliefs concerning the importance and usefulness of the variousschool music subjects and the value of participating in school music ensembles. The limitedopportunities that students from general middle schools have with regard to musicalexperimentation, skill development, involvement and artistic expression in their schoolcommunity does not seem to enhance motivation for music learning and forming positiveviews on the importance and usefulness of school music. On the other hand, adolescents inspecialist music schools have clearly more opportunities for musical involvement andparticipation in various musical and artistic groups where they can acquire musical knowledgeand experiences and develop their musical identities, leading to positive opinion formationconcerning the importance and value of music education in their lives. Nevertheless, it isevident from students’ descriptions of both school types that school music does not promotedemocratic attitudes and values, such as equality and freedom of expression, as they have nochoices as to what they learn, how teaching music classes are organized, as well asopportunities for meaningful dialogue with their music educators. The results of this researchpose challenges on remodeling teaching approaches and adopting democratic educationalpractices that will inspire students to musically express themselves and to actively participatein the music learning and teaching process.

Το θέμα της παρούσας ποιοτικής έρευνας είναι η διερεύνηση των πεποιθήσεων των εφήβωνμαθητών δύο διαφορετικών τύπων δημόσιου σχολείου, Γενικών Γυμνασίων και ΜουσικώνΣχολείων για το μάθημα της μουσικής στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο και των μουσικώνεμπειριών τους μέσα από τη συμμετοχή σε σχολικά μουσικά σύνολα. Οι δύο τύποι σχολείουεπιλέχθηκαν καθώς παρουσιάζουν διαφορές ως προς τις ευκαιρίες που προσφέρουν στουςμαθητές για μουσική ενασχόληση, συμμετοχή και απόκτηση εμπειριών. Οι ατομικές ημι-δομημένες συνεντεύξεις με τους έφηβους των τεσσάρων σχολικών κοινοτήτων αποτέλεσαν τηβασική πηγή πληροφοριών για τη διαμόρφωση μίας εικόνας σχετικά με τις σχολικές μουσικέςεμπειρίες τους και τις πεποιθήσεις που διαμορφώνουν για τη μουσική στο σχολείο, ενώπαράλληλα πραγματοποιήθηκαν και παρατηρήσεις των προβών των σχολικών μουσικώνσυνόλων για τη συλλογή περισσοτέρων στοιχείων σχετικά με τη σχολική μουσική ζωή τωνμαθητών. Η ανάλυση των στοιχείων αποκάλυψε διαφορές στις πεποιθήσεις των μαθητών τωνδύο τύπων σχολείου μέσης εκπαίδευσης σχετικά με τη σπουδαιότητα και χρησιμότητα τωνμουσικών μαθημάτων και την αξία της συμμετοχής στα προσφερόμενα σχολικά μουσικάσύνολα. Οι περιορισμένες ευκαιρίες που έχουν μαθητές των γενικών Γυμνασίων για εξέλιξητων μουσικών δεξιοτήτων και για πειραματισμό, καθώς και για μουσική συμμετοχή καιέκφραση στη σχολική τους κοινότητα δεν φαίνεται ότι ενισχύουν τα κίνητρα για μουσικήμάθηση και τη διαμόρφωση θετικών απόψεων για τη σπουδαιότητα και χρησιμότητα τουμαθήματος της μουσικής. Από την άλλη οι έφηβοι μαθητές σε ένα Μουσικό σχολείο έχουνσαφέστατα περισσότερες δυνατότητες για μουσική ενασχόληση, συμμετοχή, απόκτησηεμπειριών και ανάπτυξη των μουσικών ταυτοτήτων τους, που οδηγούν στη διαμόρφωσηθετικών απόψεων για τη σημασία και τη χρησιμότητα της μουσικής εκπαίδευσης στη ζωήτους αλλά και στη διαμόρφωση της μουσικής αυτοεικόνας τους. Ωστόσο, από τις περιγραφές των εφήβων μαθητών και των δύο τύπων σχολείου γίνεται αντιληπτό ότι λείπει από ταμαθήματα της μουσικής η προώθηση των δημοκρατικών συμπεριφορών και αξιών, όπωςαυτών της ελευθερίας, της ισότητας και της ελεύθερης έκφρασης, καθώς δεν έχουν ελευθερίεςεπιλογών ως προς το περιεχόμενο ή τον τρόπο διδασκαλίας των μουσικών μαθημάτων αλλάκαι δυνατότητες για ουσιαστικό διάλογο με τους μουσικοεκπαιδευτικούς. Τα αποτελέσματατης παρούσας έρευνας θέτουν προκλήσεις σχετικά με την αναδιαμόρφωση των διδακτικώνπροσεγγίσεων και την υιοθέτηση δημοκρατικών μουσικών εκπαιδευτικών πρακτικών που θαεμπνεύσουν τους μαθητές να εκφραστούν μουσικά και να συμμετέχουν ενεργά στηνεκπαιδευτική διαδικασία.