Μουσική αυτοαντίληψη, αυτοεκτίμηση και κοινωνική συμπεριφορά παιδιών σχολικής ηλικίας

Abstract

The present study is based on the general consensus about the importance of positive self-image and its contribution to the development of children’s personality. It is also based on the notion about the importance of music education for children’s emotional development and cultivation of positive social behavior, which can lead to social acceptance by their peers. The general aim of the research is the examination of the relationship between music education, self-esteem and social behavior of Music School children. Specifically, Music Self-Concept (children’s view of their musical abilities) is examined in relation to their General Self-Esteem and their Social Behavior. The objectives of this research are: a) the analysis of the relationship between “Music Self-Concept” and “General Self-esteem” of Music School students, b) the analysis of the relationship between “Music self-concept” and “Social Behavior”, “Peer Relations” and “Aggression” of Music School students and c) the exploration of group differences regarding “General Self-Esteem”, “Social Behavior”, “Peer Relations” and “Aggression” among Music School and Non-Music School students. Data analysis showed: a) a positive relationship between “Music Self-Concept” (and specific sub-domains of Music Self-Concept) and “General Self-Esteem” of Music School students, b) a positive relationship between “Music Self-Concept” and “Social Behavior”, with specific sub-domains of Music Self-Concept affecting student's Peer Relations and c) statistically significant differences among Music School and Non-Music School Students, with Non-Music Students showing higher General Self-Esteem and Music School students showing better Social Behavior and lower Aggression. The importance of high Self-Concept is underlined for improving social relations among children and developing socially acceptable behavior at school context, while the need is stressed for upgrading music educational practices to achieve positive self-image. Finally, there are suggestions for music teachers concerning the development of high Music Self-Concept and its sub-domains, as well as the General Self Esteem of their students.

ΠΕΡΙΛΗΨΗΗ παρούσα μελέτη βασίζεται σε διαπιστώσεις για τη σημασία της θετικής αυτοεικόνας στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των παιδιών, καθώς και σε αντιλήψεις για τη συμβολή της μουσικής αγωγής στην καλλιέργεια του συναισθηματικού τομέα, στη διαδικασία για κοινωνική ωρίμανση των παιδιών και στην καλλιέργεια της θετικής κοινωνικής συμπεριφοράς, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνική αποδοχή από τα άτομα του περιβάλλοντός τους και ιδιαίτερα από τους συνομηλίκους τους. Ο γενικός σκοπός της έρευνας είναι η διερεύνηση της σχέσης της μουσικής αγωγής με την αυτοεκτίμηση και την κοινωνική συμπεριφορά παιδιών σχολικής ηλικίας. Πιο συγκεκριμένα, διερευνάται το πώς βλέπουν τα ίδια τα παιδιά τις ικανότητές τους γύρω από τη μουσική και πώς αυτή η μουσική τους αυτοαντίληψη σχετίζεται με την αυτοεκτίμησή τους και την κοινωνική τους συμπεριφορά. Επιμέρους λοιπόν στόχοι της έρευνας είναι: α) η ανάλυση και ερμηνεία της σχέσης μεταξύ Μουσικής Αυτοαντίληψης και γενικής Αυτοεκτίμησης μαθητών που ασχολούνται με τη μουσική και ειδικότερα μαθητών Μουσικών Γυμνασίων, β) η σχέση μεταξύ Μουσικής Αυτοαντίληψης και Διαγωγής/Συμπεριφοράς, Σχέσεις με συνομηλίκους και Επιθετικότητας μαθητών Μουσικών Γυμνασίων και γ) διαφορές που τυχόν υπάρχουν όσον αφορά τους τομείς της Γενικής Αυτοεκτίμησης, της Διαγωγής/Συμπεριφοράς, των Σχέσεων με συνομηλίκους και της Επιθετικότητας μεταξύ μαθητών Μουσικών Γυμνασίων και μαθητών που δεν ασχολούνται συστηματικά με τη μουσική σε καθημερινή βάση, δηλαδή μαθητές Γενικών Γυμνασίων. Από την ποσοτική και ποιοτική ανάλυση των δεδομένων που προέκυψαν από το δείγμα της έρευνας διαπιστώθηκε ότι: α) η μουσική αυτοαντίληψη, δηλαδή η εικόνα που έχει ένας μαθητής για την ικανότητά του στη μουσική αλλά και οι επιμέρους αυτοαντιλήψεις μουσικών ικανοτήτων που έχει, σχετίζονται θετικά με την αυτοεκτίμησή του, δηλαδή τη γενική του αυτοεικόνα, β) η Μουσική Αυτοαντίληψη έχει την τάση να επιδρά θετικά στη Διαγωγή του μαθητή και να παρουσιάζει αυτός γενικότερα καλή συμπεριφορά, ενώ ορισμένες επιμέρους αυτοαντιλήψεις μουσικών ικανοτήτων διαπιστώθηκε ότι επηρεάζουν τις Σχέσεις του μαθητή με τους συνομηλίκους του, γ) υπάρχουν διαφορές αναφορικά με τη Γενική αυτοεκτίμηση και τις Σχέσεις των παιδιών με τους συνομηλίκους, με τα παιδιά που φοιτούν στα Γενικά Γυμνάσια να παρουσιάζουν λίγο υψηλότερο μέσο όρο από τους μαθητές των Μουσικών Γυμνασίων, ενώ αντιθέτως, οι μαθητές των Μουσικών Γυμνασίων παρουσιάζουν καλύτερη Διαγωγή/Συμπεριφορά, και εμφανίζουν λιγότερη Σωματική Επιθετικότητα από τα παιδιά που φοιτούν στα Γενικά Γυμνάσια. Επισημαίνεται η σημασία της καλλιέργειας υψηλής μουσικής αυτοαντίληψης για τη βελτίωση των κοινωνικών σχέσεων των παιδιών μεταξύ τους και την ανάπτυξη κοινωνικά αποδεκτής συμπεριφοράς στο σχολείο, ενώ ταυτόχρονα τονίζεται η αναγκαιότητα για την αναβάθμιση της μουσικής εκπαιδευτικής πράξης, ώστε να επιτευχθεί θετικότερη αυτοεικόνα. Τέλος, προτείνονται τρόποι με τους οποίους οι εκπαιδευτικοί της μουσικής μπορούν να καλλιεργήσουν τη μουσική αυτοαντίληψη, τις επιμέρους αυτοαντιλήψεις μουσικών δεξιοτήτων και τη γενικότερη αυτοεκτίμηση των μαθητών τους.