Πολυδιάστατη στατιστική ανάλυση και διοίκηση ποιότητας: η αποτύπωση της διοίκησης ποιότητας σε ελληνικές επιχειρήσεις με μεθόδους της ανάλυσης δεδομένων

Abstract

The large quantities of goods and services in the economy, the intense competition, the continuous technological evolution, globalization, and increasingly demanding customers establish quality as a very important tool for the survival and evolution of a modern enterprise. In this respect, the Quality Management Systems, which many times exist as standards, are the most comprehensive in scope. These quality management systems deal with the improvement of company performance and assist in the continuous effort for quality. They take the shape of formal standards (like ISO) or of theories and concepts (like Total Quality Management). Moreover they are popular and applicable in every kind of organization and have expanded all around the world. After the arrival of ISO 9001:2008, the number of certified organisations continues to increase.In the present study the implementation of quality management systems (QMSs) and quality tools/techniques is being surveyed in Greek enterprises, as well as the importance and implementation of specific critical success factors (CSFs) of a QMS. The benefits, motives, problems, derived from the quality management systems implementation and all the above subjects are examined through a questionnaire in 500 Greek enterprises from all business sectors, certified with ISO 9001:2008. In addition in this study, a proposition of six factors, to group the CSFs for the appropriate function of a QMS is presented. The multidimensional, nominal and ordinal form of the data, led to the utilization of methods from the multidimensional statistics field, like correspondence analysis (CA) or multiple correspondence analysis (MCA). These methodologies allow the extraction of information directly from the data, without any a priori statistical assumption. This way the researcher’s thoughts for the research subjects, are expanded through the designation of the most important characteristics. With the contribution of some special tables of coincidence, data from the questionnaire was analysed, so to be able to distinct correspondences between different categories of companies, like certified ones, big or small size, manufacturing ones and providing services. Basic hypotheses to be answered are, if there is a difference in the importance and implementation of the CSFs of a QMS, which factors are considered to be the more important, the level of use of quality management methods, techniques and tools and the effect of the demographic variables.The findings revealed the more important CSFs and differences between the implementation and importance of the CSFs. The results also displayed that the use of standards, tools/techniques was low compared to other countries. Differences were evident between all the above variables and certain demographics, like years of certification, size, and the implementation of more than one QMS. The methods from the multidimensional statistic field proved to be identical for the existent data and revealed easily the strong correspondences existed.

Η πληθώρα αγαθών και υπηρεσιών στο πεδίο της σύγχρονης οικονομίας, ο έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των επιχειρήσεων για την επίτευξη της κυριαρχίας στην ήδη υπάρχουσα και σε συνεχώς αναδυόμενες αγορές, οι συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις, η παγκοσμιοποίηση και οι συνεχώς πιο απαιτητικοί πελάτες, έχουν καταστήσει την ποιότητα ένα σημαντικό εργαλείο για την επιβίωση και την εξέλιξη μιας σύγχρονης επιχείρησης. Σ’ αυτήν την προσπάθεια διαχείρισης της ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών, συμβάλλουν τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας (ΣΔΠ), τα οποία ασχολούνται με τη βελτίωση της επίδοσης της επιχείρησης στο μέρος που αφορά στην παρεχόμενη ποιότητα. Τα συστήματα ISO αποτελούν μια μορφή τέτοιων συστημάτων, λόγω της ύπαρξης συγκεκριμένων κανόνων που πρέπει να τηρούνται. Επιπλέον, είναι εφαρμόσιμα σε όλων των ειδών τις επιχειρήσεις, ενώ είναι δημοφιλή σε όλες τις χώρες του κόσμου. Μετά την άφιξη του τελευταίου προτύπου ISO 9001 το έτος 2008, ο αριθμός των πιστοποιημένων οργανισμών παγκοσμίως ακολουθεί αυξητική πορεία.Στην παρούσα έρευνα εξετάζεται η εφαρμογή των ΣΔΠ, εργαλείων και τεχνικών ποιότητας σε ελληνικές επιχειρήσεις, καθώς επίσης και η σημαντικότητα και εφαρμογή των κρίσιμων παραγόντων επιτυχίας (ΚΠΕ) ενός ΣΔΠ. Τα αποτελέσματα, τα κίνητρα και τα προβλήματα τα οποία απορρέουν από την εφαρμογή ενός τέτοιου συστήματος, εξετάζονται μέσω ενός ερωτηματολογίου, που στάλθηκε σε 500 ελληνικές επιχειρήσεις, που εκπροσωπούσαν όλους τους κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, πιστοποιημένες με το πρότυπο ISO 9001:2008. Επιπλέον, σ’ αυτήν την έρευνα παρουσιάζεται μια πρόταση ομαδοποίησης των ΚΠΕ, που χρειάζονται για την απαραίτητη λειτουργία ενός ΣΔΠ, σε έξι παράγοντες. Η ύπαρξη δεδομένων πολλών διαστάσεων και η ονοματική και διατεταγμένη φύση τους, οδήγησε στη χρήση μεθόδων από το πεδίο της πολυδιάστατης στατιστικής, όπως είναι η παραγοντική ανάλυση των αντιστοιχιών (ΠΑΑ) και η παραγοντική ανάλυση των πολλαπλών αντιστοιχιών (MCA). Οι μεθοδολογίες αυτές επιτρέπουν την άντληση της πληροφορίας απ’ ευθείας από τα δεδομένα, χωρίς καμία εκ των προτέρων στατιστική προϋπόθεση (π.χ. κανονικότητα κλπ). Μ’ αυτόν τον τρόπο παρέχεται η δυνατότητα να διευρυνθούν και να επεκταθούν οι σκέψεις του ερευνητή για τα ζητήματα της έρευνας, διαμέσου της ανάδειξης των σημαντικότερων χαρακτηριστικών. Σε αυτήν την προσπάθεια συνέβαλαν επίσης, ειδικοί πίνακες συμπτώσεων, οι οποίοι ονομάζονται πίνακες συγκριτικής αξιολόγησης και παρέχουν ακόμη καλύτερα ποσοστά ερμηνείας του προς ανάλυση φαινομένου. Με αυτόν τον τρόπο, προηγήθηκε της έρευνας μια γενική ανάλυση όλων των μεταβλητών, η οποία έδωσε τις κατευθύνσεις για τα ερωτήματα/ζητήματα που ενδείκνυτο να μελετηθούν. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την ανάλυση, αποκάλυψαν ποιοι είναι οι πιο σημαντικοί ΚΠΕ για τη λειτουργία των ΣΔΠ, καθώς και την ύπαρξη διαφοράς ανάμεσα στο βαθμό σημασίας και εφαρμογής των ΚΠΕ. Επιπρόσθετα, ξεκάθαρα αποτυπώθηκε ότι η χρήση άλλων μεθοδολογιών, μεθόδων/τεχνικών ποιότητας στην Ελλάδα, είναι χαμηλή σε σχέση με άλλες χώρες. Επιπλέον, εμφανείς διαφορές εντοπίστηκαν ανάμεσα σε όλες τις παραπάνω μεταβλητές και συγκεκριμένες δημογραφικές μεταβλητές, όπως έτη πιστοποίησης, μέγεθος, εφαρμογή παραπάνω του ενός ΣΔΠ. Οι μεθοδολογίες του κλάδου της πολυδιάστατης ανάλυσης που εφαρμόστηκαν, αποδείχθηκαν ιδανικές για την ανάλυση των συγκεκριμένων δεδομένων, καθώς αποκάλυψαν εύκολα τις έντονες διαφοροποιήσεις που υπήρχαν.