Άτομα με αναπηρία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: αντιλήψεις, βιώματα και εμπειρίες των φοιτητριών και φοιτητών με αναπηρία

Abstract

The aim of this thesis is to bring to the surface, issues concerning integration of disabled people in higher education. The study adopts the psycho-social approach, in order to further understand the factors affecting prospects, decision-making processes and efforts, as well as personal and family reactions and contribution in the integration process. More over the study focuses on differentiations and limitations imposed by individual characteristics like gender and by other factors such as level of functioning, and relevant difficulties arising in the environment of the University. The empirical part of the study was based on qualitative methodology. Thirty in depth interviews with students with sensory and physical disability problems were conducted. Participants had the opportunity to narrate their personal experiences and express thoughts, views and perspectives in relation to the specific policies and measures that Universities could employ and implement in order to support proper accessibility and full functioning and participation in academic life. Content analysis was employed in order to analyze the study material. Research findings indicate that the enactment of procedures that could facilitate inclusion of the disabled in tertiary education, has not led, so far, to their full and equal participation in the academic community. Active support from parents, siblings, friends that also experience disabilities and other classmates still remains necessary.

Στόχος της παρούσας διατριβής είναι η μελέτη των ζητημάτων που αφορούν τις σπουδές των ατόμων με αναπηρία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Υιοθετεί την ψυχοκοινωνική προσέγγιση επιδιώκοντας την κατανόηση των παραγόντων που επηρεάζουν τις προσδοκίες, την απόφαση για φοίτηση και επιλογή Σχολής, καθώς και τις αντιδράσεις και τη συμβολή των οικείων τους. Επίσης, αναδεικνύει διαφοροποιήσεις και περιορισμούς που συνδέονται με χαρακτηριστικά όπως, το φύλο και το επίπεδο αυτόνομης λειτουργικότητας, και δυσκολίες που αναφύονται στο περιβάλλον του Πανεπιστημίου. Για την παραγωγή του υλικού της μελέτης χρησιμοποιήθηκε η εις βάθος συνέντευξη. Πραγματοποιήθηκαν τριάντα συνεντεύξεις με φοιτήτριες και φοιτητές με αισθητηριακή και κινητική αναπηρία. Οι μετέχουσες και μετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να αφηγηθούν τις προσωπικές τους εμπειρίες, και να εκφράσουν σκέψεις και απόψεις σχετικά με τα μέτρα διευκόλυνσης και στήριξης της φοίτησης τους στην ανώτατη εκπαίδευση. Η ανάλυση του παραγόμενου από τις συνεντεύξεις υλικού πραγματοποιήθηκε μέσω της Ανάλυσης Περιεχομένου (Content Analysis). Από τη μελέτη προκύπτει, ότι η θεσμοθέτηση διαδικασιών υπέρ της ένταξης των ατόμων με αναπηρία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, δεν έχει αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ούτε έχει ευνοήσει την πλήρη και ισότιμη συμμετοχή τους στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Η ενεργός υποστήριξη από γονείς. αδέλφια, φίλους με αναπηρία και συμφοιτητές παραμένει απαραίτητη.