Αποτίμηση διατροφικών προτύπων και καρκίνος του μαστού: επιδημιολογική μελέτη ασθενών - μαρτύρων

Abstract

Introduction: Although the role of specific food groups and nutrients on breast cancer disease prevention has long been evaluated and understood, the influence of specific dietary patterns has been rarely examined and for this reason it is a novel area of scientific interest. Thus, the aim of the present work was to examine the role of the diet, through the assessment of dietary patterns on first breast cancer disease development. Methodology: During 2010-2012, 500 participants were enrolled; 250 consecutive newly diagnosed patients with breast cancer and 250 controls (56±12 yrs). Controls were population-based, age and place of living matched to the patients. Socio- demographic, clinical, dietary, psychological, and other lifestyle characteristics were measured. Adherence to the Mediterranean dietary pattern (a-priori dietary pattern) was assessed using the validated MedDietScore (theoretical range: 0-55), whereas a-posterior dietary patterns were extracted using principal components analysis. Multiple logistic regression was used to estimate the probability of the presence of breast cancer. Results: After various adjustments made, it was observed that for each 1/55 unit increase of the MedDietScore, the corresponding odds ratio (OR) for having breast cancer was 0.92 (95% Confidence Interval-CI: 0.86-0.97). Moreover, adoption of a dietary pattern characterized by the consumption of whole grains, fruits and vegetables and a pattern characterized by the consumption of olive oil and fish was associated with lower likelihood of having breast cancer (OR = 0,60; 95% CI 0 , 45 to 0.75 and OR = 0,81; 95% CI 0,66-0,99, respectively). Moreover alcohol consumption on a weekly basis (i.e.. 3-4 times / week) was associated with 84% lower likelihood of having breast cancer (OR = 0,16; 95% CI 0,03-0,80), while consumption of processed meat 1 -2 times / week and daily was associated with a 2.7-fold and 2.8-fold higher likelihood of having breast cancer respectively (OR = 2,65; 95% CI 1,36-5,14 and OR = 2,81; 95% CI from 1.13 to 6.96, respectively). Additionally, the consumption of whole grains for more than 7 times / week was associated with 51% lower likelihood of having breast cancer (OR = 0,49; 95% CI 0,29-0,82) while the consumption of full fat dairy products for at least 16 servings / week was also associated with a lower likelihood of having breast cancer (OR = 0,43; 95% CI 0,24-0,76). Conclusions: The present work extended the current knowledge about the protective benefits from the adoption of the Mediterranean diet, as well as the adoption of dietary patterns which are characterized by the consumption of whole grains, fruits, vegetables, olive oil as well as fish. Efforts to increase adherence to the above mentioned dietary pattern should be incorporated in public health strategies for the primary prevention of breast cancer, along with emphasis on consuming dairy products and reducing processed meat consumption.

Εισαγωγή: Παρότι ο ρόλος συγκεκριμένων ομάδων τροφίμων και θρεπτικών συστατικών αναφορικά με την πρόληψη του καρκίνου του μαστού έχει αξιολογηθεί και κατανοηθεί αρκετά, η επίδραση των διατροφικών προτύπων στην εμφάνιση της νόσου έχει ελάχιστα κατανοηθεί, και για το λόγο αυτό αποτελεί καινοτόμο πεδίο ερευνητικού ενδιαφέροντος, Επομένως, σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να μελετηθεί η σχέση της διατροφής μέσω της αποτίμησης των διατροφικών προτύπων, με την πρώτη εμφάνιση καρκίνου του μαστού. Μεθοδολογία: Κατά τα έτη 2010-2012, 500 συμμετέχουσες εντάχθηκαν στη μελέτη: 250 διαδοχικές νεοδιαγνωσθείσες ασθενείς με πρώτη εμφάνιση καρκίνου του μαστού και 250 υγιείς γυναίκες (56 ± 12ετών). Οι μάρτυρες προέρχονταν από τον γενικό πληθυσμό και ήταν εξομοιωμένες ως προς την ηλικία και τον τόπο διαμονής με τις ασθενείς. Καταγράφηκαν κοινωνικο-δημογραφικά, κλινικά, διατροφικά, ψυχολογικά και άλλα χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής των συμμετεχουσών. Η προσκόλληση στο Μεσογειακό διατροφικό πρότυπο (εκ-των-προτέρων διατροφικά πρότυπα) αξιολογήθηκε μέσω του MedDietScore (θεωρητικό εύρος: 0-55), ενώ τα εκ-των-υστέρων διατροφικά πρότυπα εξήχθησαν μέσω της ανάλυσης σε κύριες συνιστώσες. Η πολλαπλή λογαριθμιστική παλινδρόμηση χρησιμοποιήθηκε για την εκτίμηση των σχετικών πιθανοτήτων της παρουσίας καρκίνου του μαστού. Αποτελέσματα: Μετά από έλεγχο για ποικίλους συγχυτικούς παράγοντες, για κάθε 1/55 μονάδα αύξησης του MedDietScore, ο σχετικός λόγος (ΣΛ) παρουσίας καρκίνου του μαστού ήταν: 0,92 (95% Διάστημα Εμπιστοσύνης-ΔΕ: 0,86-0,97). Ακόμη, η υιοθέτηση ενός διατροφικού προτύπου που χαρακτηρίζεται από την κατανάλωση μη επεξεργασμένων δημητριακών, φρούτων και λαχανικών καθώς και ενός προτύπου που χαρακτηρίζεται από την κατανάλωση ελαιολάδου και ψαριού συσχετίστηκαν με μειωμένη πιθανότητα παρουσίας καρκίνου του μαστού (ΣΛ=0,60; 95%CI 0,45-0,75 και ΣΛ=0,81; 95%CI 0,66-0,99 αντίστοιχα). Παράλληλα, η εβδομαδιαία κατανάλωση αλκοόλ (δηλ. 3-4 φορές/εβδομάδα) συσχετίστηκε με 84% μικρότερη πιθανότητα παρουσίας καρκίνου του μαστού (ΣΛ=0,16; 95%CI 0,03-0,80), ενώ η κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος 1-2 φορές/εβδομάδα καθώς και καθημερινά συσχετίστηκε με 2,7 και 2,8 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα παρουσίας της νόσου (ΣΛ=2,65; 95%CI 1,36-5,14 και ΣΛ=2,81; 95%CI 1,13-6,96 αντίστοιχα). Επιπρόσθετα, η κατανάλωση δημητριακών προϊόντων ολικής άλεσης για περισσότερες από 7 φορές/εβδομάδα συσχετίστηκε με 51% μικρότερη πιθανότητα παρουσίας καρκίνου του μαστού (ΣΛ=0,49; 95%CI 0,29-0,82) ενώ η κατανάλωση γαλακτοκομικών πλήρων σε λίπος σε συχνότητα τουλάχιστον 16 μερίδες/εβδομάδα συσχετίστηκε επίσης με μικρότερη πιθανότητα παρουσίας της νόσου (ΣΛ=0,43; 95%CI 0,24-0,76). Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της παρούσας διατριβής συνέβαλαν στην επέκταση της υπάρχουσας γνώσης αναφορικά με τα ευεργετικά οφέλη από την υιοθέτηση του Μεσογειακού προτύπου διατροφής, αλλά και διατροφικών προτύπων τα οποία χαρακτηρίζονται από την κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης, φρούτων, λαχανικών ελαιολάδου και ψαριού. Οι προσπάθειες ενθάρρυνσης της προσκόλλησης στα ανωτέρω διατροφικά πρότυπα αξίζει να ενσωματωθούν στις στρατηγικές δημόσιας υγείας για την πρωτογενή πρόληψη του καρκίνου του μαστού, παράλληλα με έμφαση στη μέτρια πρόσληψη αλκοόλ καθώς και τη μειωμένη πρόσληψη επεξεργασμένου κρέατος.