Reduplication at the word level: the greek facts in typological perspective

Abstract

This dissertation deals with total reduplication (TR) of the type vima vima ‘step step’ “step by step”, aspros aspros ‘white white’ “very white”, vivlio vivlio ‘book book’ “real/proper book” and pes pes ‘say:2SG.IMP say:2SG.IMP’ “by saying all the time”. The object of study concerns Modern Greek (MG), but since it is approached from a typological point of view, it involves reference to other languages and to theoretical or typological models of analysis. The central aim of the dissertation is to describe the language-specific regularities of a phenomenon that is largely attested among languages of Southeastern Europe. Thus, focusing on MG, the thesis addresses the types of TR, its phonological, semantic and pragmatic aspects and the constraints and/or preferences of speakers concerning its use. The typology of TR in MG focuses on four meanings/functions, identified as the intensive, the contrastive, the distributive and the iterative. Part of the analysis of these functional types is based on data that come from two experiments: a Sentence Completion Task (SCT) referring to the relation of the above meanings/functions with word classes and semantic features of words, and a scripted speech (reading-aloud) task concerning the relation of intonation with the interpretation of TR constructions. The SCT has confirmed or refined earlier assumptions regarding the effects of word class, the [± concrete] feature, number, person and mood on the interpretation of TR. It has also pointed to correlations between these functions and other parameters, such as discourse type. The phonological task addressed the notorious issue of single stress of TR expressions, and resulted in clarifying the idea of prosodic unity in TR (as a feature that distinguishes it from pragmatic repetition). The phonological experiment has also provided a (formal) basis for making distinctions between types of TR in terms of status (esp. grammatical vs. pragmatic status). In general, the discussion of formal and lexical constraints on the use of TR functions leads to the observation that TR is a heterogeneous category that involves grammatical (e.g. the distributive), pragmatic (e.g. the contrastive) and lexical (e.g. “indefiniteness”) construction types, which nonetheless meet highly specific criteria for their status as TR constructions. From a theoretical viewpoint, however, TR cannot be unambiguously considered a grammatical or lexical class (in the sense of Wälchli 2005). Overall, TR seems to have a special, borderline, character, which is evident, first, in that it has both a lexical/idiomatic and a grammatical aspect, and, second, it is best described as the result of a copying process, not present in other types of construction. Independently of its fuzzy status, the TR types discussed are productive and “vital” (in the sense of Stolz, Stroh & Urdze 2011), hence it is proposed that MG is a language that exhibits reduplication, contrary to earlier approaches that either reject the idea or consider reduplication a universal. As a productive, grammatical mechanism (with the distributive type being its “best” representative), TR should not be merely taken as a strategy for “emphasis”, but it should be systematically represented in grammar textbooks.

Η διατριβή ερευνά την Ολική Αναδίπλωση (ΟΑ) του τύπου βήμα βήμα («σταδιακά»), άσπρος άσπρος («πολύ άσπρος»), βιβλίο βιβλίο («κανονικό/σωστό βιβλίο») και πες πες («με το να λέει (κανείς) συνέχεια»). Το αντικείμενο μελέτης αφορά δεδομένα της Νέας Ελληνικής (ΝΕ), αλλά εφόσον προσεγγίζεται από την οπτική γωνία της τυπολογίας των γλωσσών, περιλαμβάνονται αναφορές σε άλλες γλώσσες και σε θεωρητικά ή τυπολογικά μοντέλα ανάλυσης. Ο κεντρικός στόχος της διατριβής είναι να περιγράψει τα ιδιαίτερα για την ΝΕ χαρακτηριστικά ενός φαινομένου, το οποίο εμφανίζει κανονικότητες ανάμεσα σε πολλές γλώσσες της Νοτιο-ανατολικής Ευρώπης. Έτσι, εστιάζοντας στη ΝΕ, η διατριβή εξετάζει τους τύπους, τις φωνολογικές, σημασιολογικές και πραγματολογικές πτυχές της ΟΑ και τους περιορισμούς ή/και τις προτιμήσεις των ομιλητών αναφορικά με τη χρήση της. Η τυπολογία της ΟΑ στη ΝΕ εστιάζει σε τέσσερις λειτουργίες/σημασίες, που αναφέρονται ως επιτατική, αντιθετική, κατανεμητική και επαναληπτική. Μέρος της ανάλυσης αυτών των τύπων λειτουργίας βασίζεται σε δεδομένα που συλλέχθηκαν με δύο πειράματα: ένα Τεστ Συμπλήρωσης Προτάσεων (ΤΣΠ) που διερευνά τη σχέση των παραπάνω λειτουργιών/σημασιών με τις λεξικές κατηγορίες και άλλα σημασιολογικά χαρακτηριστικά των λέξεων, και ένα φωνολογικό πείραμα ανάγνωσης λόγου που εξετάζει τη σχέση του επιτονισμού με την ερμηνεία των αναδιπλωτικών δομών. Το ΤΣΠ επιβεβαίωσε ή έθεσε σε νέα βάση προηγούμενες υποθέσεις σχετικά με την επίδραση της λεξικής κατηγορίας, του χαρακτηριστικού [± συγκεκριμένο], του αριθμού, του προσώπου και της έγκλισης στην ερμηνεία της ΟΑ. Επιπλέον, έδειξε συσχετισμούς ανάμεσα στις παραπάνω λειτουργίες και άλλους παράγοντες, όπως το είδος του λόγου. Το δεύτερο πείραμα εξέτασε φωνολογικά δεδομένα ως προς το ζήτημα του ενός τόνου στις αναδιπλωτικές εκφράσεις και κατέληξε στην αποσαφήνιση της ιδέας της προσωδιακής ενότητας στην ΟΑ (ως χαρακτηριστικό που την διακρίνει από την πραγματολογική επανάληψη). Το φωνολογικό πείραμα επίσης προσέφερε μία (τυπική) βάση για τη διάκριση ανάμεσα στους τύπους της ΟΑ ως προς την υπόστασή τους (συγκεκριμένα, τη γραμματική έναντι της πραγματολογικής υπόστασης). Γενικότερα, η μελέτη των τυπικών και λεξικών περιορισμών στη χρήση των λειτουργιών της ΟΑ που αναλύονται οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ΟΑ είναι μία ετερόκλιτη κατηγορία, που περιλαμβάνει τόσο γραμματικούς (π.χ. κατανεμητικός), όσο και πραγματολογικούς (π.χ. αντιθετικός) και λεξικούς (π.χ. η σημασία της «αοριστίας») τύπους κατασκευών. Ωστόσο όλοι αυτοί οι τύποι κατασκευών απαντούν σε πολύ συγκεκριμένα κριτήρια για την κατάταξή τους ως αναδιπλωτικές δομές. Από την άλλη μεριά, σε θεωρητικό επίπεδο, η ΟΑ δεν μπορεί να θεωρηθεί αμιγώς γραμματική κατηγορία ή λεξική τάξη (με την έννοια του Wälchli 2005). Συνολικά, η ΟΑ φαίνεται να έχει ιδιαίτερο χαρακτήρα και ενδιάμεση υπόσταση, όπως διαφαίνεται, πρώτα, από το ότι έχει ταυτόχρονα λεξική/ιδιωματική αλλά και γραμματική πλευρά, και, δεύτερον, μπορεί καλύτερα να περιγραφεί ως αποτέλεσμα μιας διαδικασίας αντιγραφής, η οποία δεν εμπεριέχεται σε άλλους τύπους κατασκευών. Ανεξάρτητα από την ακαθόριστη υπόστασή της ΟΑ, τα είδη που συζητώνται είναι παραγωγικά και «ζωτικά» (με την έννοια των Stolz, Stroh & Urdze 2011), οπότε προτείνεται ότι η ΝΕ είναι μία γλώσσα που εμφανίζει αναδίπλωση, σε αντίθεση με προηγούμενες προσεγγίσεις που είτε απορρίπτουν αυτή την ιδέα ή θεωρούν την αναδίπλωση γλωσσικό καθολικό. Ως παραγωγικός, γραμματικός μηχανισμός (με τον κατανεμητικό τύπο ως τον «καλύτερο» του εκπρόσωπο), η ΟΑ δεν πρέπει να θεωρείται απλά ως μία στρατηγική για απόδοση «έμφασης», αλλά θα πρέπει να παρουσιάζεται συστηματικά σε εγχειρίδια γραμματικής της ΝΕ.