Συμβολή στη διαμόρφωση και εφαρμογή μεθοδολογίας κατάλληλης για την εκπαίδευση περιβάλλοντος και αειφόρου ανάπτυξης

Abstract

The present dissertation, which was elaborated in the laboratory of Environmental Chemistry in the department of Chemistry in the National and Kapodistriako University of Athens, has as its aim the ‘Elaboration and application of appropriate methodologies for the Environmental Education and Education for Sustainable Development’. In order to achieve this aim questionnaire were created and applied to Lycee’s students of different studying directions, questionnaires which refer todifferent cognitive fields. These cognitive fields were related to the sciences of Chemistry, Economics and Marketing as well as to the domain of Environmental Education and to the Education for sustainability. The sample consisted of 342 Lycee’s students from all three studying directions (exact sciences, technological sciences, theoretical sciences). Through the examination of the results, the following conclusions can be extracted • When related to if the sample and, by extension, the population uses specific methods in the effort to acquire new knowledge, it seems that this happens in a significant rate. • However, the decision of choosing the method is not independent. Moreover, a significant rate of students is not satisfied with the effectiveness of their choice. • As a result, the need to strengthen the mechanisms of realization of knowledge is created with the final aim of acquiring and strengthening the meta-cognitive procedures. • Speculation is presented concerning the discovery of combinations between the two marginal models of approaching knowledge which were presented, since in a significant rate of questions significant satisfaction from the possible independent use of them doesn’t seem to exist. • A compound model which combines in every instance the possibilities offered by the two marginal models is clearly applauded by the discoveries of the present research. • This demand appears in all the cognitive domains examined. The aforementioned positive tendency for one such compound model is particularly increased in Environmental Education as well as in Economical Sciences. • Combination is proved to be a basic demand in the effort to find and apply of more effective procedures in a current of learning for life. • The effort of visualization of whichever mechanism is evaluated particularly positively in the effort to achieve this aim. • The necessity of specific, multilateral and often heterogeneous competencies which continually interact forcefully and creatively in a continual meta-cognitive route with high demands is judged essential. • This demand is considered of extreme importance for every person but even more for persons who possess positions of responsibility or/and have an institutional role. • This event is considered very basic and necessary not only for their successful training is concerned but mainly for the ability of these persons to take vital decisions. • A significant rate of the sample had a very positive opinion about the whole presentation when combined with its application since it considered that, in general, it helped it as far as certain ways/methods through which knowledge can be successfully approached are concerned. • All in all, the positive and sceptical attitude of those questioned in the part of the research concerning the environment must be particularly underlined, as well as their demand, expressed through their answers, for compound models which combine the characteristics of the different models. • The synthesis of all the above elements is important in the procedures of the education for sustainability since the diversity of discent and the functionalism of elaborating the information they can offer are compatible with the research findings that had lead today in the evolution of environmental education to education for sustainable development.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή εκπονήθηκε στο εργαστήριο Χημείας Περιβάλλοντος του τμήματος Χημείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει ως σκοπό να συμβάλλει στη διαμόρφωση και εφαρμογή μεθοδολογίας κατάλληλης για εκπαίδευση περιβάλλοντος και ιδιαίτερα στην κατεύθυνση της αειφόρου ανάπτυξης. Για την επίτευξη αυτού του σκοπού δημιουργήθηκαν και εφαρμόστηκαν ερωτηματολόγια σε μαθητές Λυκείου διαφόρων κατευθύνσεων σπουδών τα οποία αφορούσαν διαφορετικά γνωστικά πεδία. Τα γνωστικά πεδία αυτά σχετίζονταν με την επιστήμη της Χημείας, με τις επιστήμες των Οικονομικών και του Marketing καθώς επίσης με τον τομέα της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Εκπαίδευσης για την Αειφορία. Το δείγμα ήταν 342 μαθητές Λυκείου και των 3 κατευθύνσεων σπουδών (θετική, τεχνολογική, θεωρητική). Εξετάζοντας τα αποτελέσματα μπορούν να εξαχθούν τα παρακάτω συμπεράσματα - Σχετικά με το αν το δείγμα και κατ’ επέκταση ο πληθυσμός χρησιμοποιεί συγκεκριμένες μεθόδους στην προσπάθεια απόκτησης νέων γνώσεων φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει σε σημαντικό ποσοστό. - Η απόφαση επιλογής της μεθόδου όμως δεν είναι ανεπηρέαστη και μάλιστα σε σημαντικό ποσοστό δεν υπάρχει ικανοποίηση από την αποτελεσματικότητα της επιλογής του. - Δημιουργείται κατά συνέπεια η ανάγκη ενίσχυσης των μηχανισμών συνειδητοποίησης της γνώσης με τελικό στόχο την απόκτηση και ενίσχυση μεταγνωστικών διαδικασιών. - Εμφανίζεται σε μεγάλο ποσοστό προβληματισμός ως προς την εύρεση συνδυασμών μεταξύ των δύο ακραίων μοντέλων προσέγγισης της γνώσης που παρουσιάστηκαν, καθώς σε σημαντικό ποσοστό ερωτήσεων δεν φαίνεται να υπάρχει σημαντική ικανοποίηση από την ενδεχόμενη ανεξάρτητη χρησιμοποίηση τους. - Ένα σύνθετο μοντέλο που συνδυάζει κάθε στιγμή τις δυνατότητες που παρέχονται από τα δύο ακραία μοντέλα επικροτείται σαφέστατα από τα ευρήματα της παρούσας έρευνας. - Αυτή η απαίτηση εμφανίζεται σε όλα τα γνωστικά πεδία που εξετάστηκαν Ιδιαίτερα αυξημένη είναι η προαναφερθείσα θετική τάση για ένα τέτοιο σύνθετο μοντέλο στην περιβαλλοντική εκπαίδευση αλλά και στις οικονομικές επιστήμες. - Ο συνδυασμός αποδεικνύεται βασικό ζητούμενο στην προσπάθεια εύρεσης και εφαρμογής αποτελεσματικότερων διαδικασιών σε μία πορεία δια βίου μάθησης. - Η προσπάθεια οπτικοποίησης (visualization) οποιουδήποτε μηχανισμού αξιολογείται ιδιαίτερα θετικά στην προσπάθεια επίτευξης αυτού του στόχου. Αυτό το γεγονός διαφαίνεται σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό με βάση την σαφέστατα θετική τάση για την ευστοχία και άλλων περισσότερο σύνθετων μοντέλων, όπως το μοντέλο του κρυστάλλου. - Η αναγκαιότητα ειδικών, πολύπλευρων και ετερογενούς συχνά προέλευσης δεξιοτήτων (competencies) που αλληλεπιδρούν διαρκώς δυναμικά και δημιουργικά σε μια συνεχή μεταγνωστική πορεία με υψηλές απαιτήσεις ,κρίνεται απαραίτητη. - Αυτή η απαίτηση θεωρείται εξαιρετικής σημασίας για κάθε άτομο αλλά ακόμη περισσότερο για άτομα που κατέχουν θέσεις ευθύνης ή/και έχουν θεσμικό ρόλο. - Το γεγονός αυτό θεωρείται πολύ βασικό και αναγκαίο όχι μόνο ως προς την επιτυχή κατάρτιση τους αλλά κυρίως ως προς την ικανότητα λήψης καίριων αποφάσεων ιδιαίτερα από αυτά τα άτομα. - Ένα μεγάλο ποσοστό του δείγματος είχε πολύ θετική άποψη για το σύνολο της παρουσίασης σε συνδυασμό με την εφαρμογή της θεωρώντας πως συνολικά το βοήθησε σχετικά με κάποιους από τους τρόπους/μηχανισμούς μέσω των οποίων προσεγγίζουμε επιτυχώς τη γνώση. - Συνολικά πρέπει, παράλληλα, να τονιστεί ιδιαίτερα η θετική και με προβληματισμό στάση των ερωτώμενων, στο τμήμα της έρευνας που σχετίζονταν με το περιβάλλον και την παρουσίαση των μοντέλων και η απαίτηση, όπως εκφράστηκε με τις απαντήσεις τους, συνδυαστικών μοντέλων που συνδυάζουν τα χαρακτηριστικά των επιμέρους μοντέλων. - Η σύνθεση όλων των παραπάνω στοιχείων είναι σημαντική στις διαδικασίες εκπαίδευσης για την αειφορία καθώς η ποικιλομορφία προέλευσης και η λειτουργικότητα επεξεργασίας της πληροφορίας που μπορούν να προσφέρουν είναι συμβατή με τα ερευνητικά ευρήματα που έχουν οδηγήσει σήμερα στην εξέλιξη της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, σε εκπαίδευση για την αειφόρο ανάπτυξη.