Συστηματική φλεγμονή και παράμετροι καρδιαγγειακού κινδύνου σε ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)

Abstract

COPD is characterized by extrapulmonary manifestations, including anemia, cachexia, osteoporosis and increased risk for the development of cardiovascular disease, diabetes mellitus and metabolic syndrome.In an attempt to optimize the evaluation of COPD patients and their treatment, an overall approach of the disease is required. Moreover, it is necessary to identify the different phenotypes of COPD. For this reason, several biomarkers have been evaluated.Fetuin-A is a glycoprotein derived from liver parenchymal cells resulting from the release of proinflammatory cytokines. Fetuin-A promotes insulin resistance, inhibits vascular and bone calcification and enhances phagocytosis. In the present study we assessed the levels of Fetuin-A in COPD patients on stable condition and on exacerbation, in an attempt to evaluate it as a clinically relevant biomarker that may serve as predictor of exacerbations of COPD.One hundred COPD outpatients (GOLD stage I-IV) were enrolled in a tertiary University hospital and forty healthy smokers served as controls. All the participants were submitted to a detailed evaluation, including pulmonary function testing, exercise capacity and quality of life. Blood samples were obtained for the evaluation of Fetuin-A, CRP and parameters of metabolic syndrome. All patients were followed-up for 1 year and 36 of them were re-evaluated at the onset of a COPD exacerbation.Serum Fetuin-A levels were reproducible at baseline, 6 and 12 months. COPD patients presented lower levels of Fetuin-A compared to controls [394.5 (321.8-419.6)mg/L vs. 487.3 (441.0-548.0)mg/L, p<0.001]. COPD patients with GOLD stage IV had lower Fetuin-A levels compared to stages I-II and III (p<0.05). Fetuin-A was significantly reduced at the onset of an exacerbation compared to baseline (p<0.001) and the time to the first exacerbation was significantly different between patients with high and low levels of Fetuin-A [HR 2.163 (95% CI 1.104-4.238), p=0.024].The results of the present study suggest that Fetuin-A is a reproducible and clinically relevant biomarker in patients with COPD that may be useful in the identification of exacerbation-prone patients.

Η ΧΑΠ, στα πλαίσια της συστηματικής φλεγμονής και του οξειδωτικού stress, χαρακτηρίζεται από εξωπνευμονικές εκδηλώσεις, όπως είναι η αναιμία, η καχεξία και η οστεοπόρωση, ενώ αυξάνει ο κίνδυνος εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, σακχαρώδους διαβήτη και μεταβολικού συνδρόμου.Για τη βελτιστοποίηση της εκτίμησης και θεραπευτικής αντιμετώπισης των ασθενών με ΧΑΠ απαιτείται συνολικότερη θεώρηση της νόσου, με καθορισμό διαφορετικών φαινοτύπων ΧΑΠ. Προς αυτήν την κατεύθυνση, έχουν εκτιμηθεί διάφοροι βιολογικοί δείκτες.Η φετουΐνη-Α είναι μια γλυκοπρωτεΐνη, που παράγεται από τα παρεγχυματικά κύτταρα του ήπατος, ως απάντηση στην απελευθέρωση προφλεγμονωδών κυτταροκινών. Προάγει την αντίσταση στην ινσουλίνη, αναστέλλει την επασβέστωση των αγγείων και των οστών και ενισχύει τη διαδικασία της φαγοκυττάρωσης. Στην παρούσα μελέτη προσδιορίστηκε η συγκέντρωση της φετουΐνης-Α ορού σε ασθενείς με ΧΑΠ, τόσο κατά τη σταθερή νόσο, όσο και κατά την έναρξη της παρόξυνσης, ώστε να εκτιμηθεί η αξία της ως προγνωστικού βιολογικού δείκτη για την εμφάνιση παροξύνσεων.Στη μελέτη συμπεριλήφθησαν 100 ασθενείς με ΧΑΠ σταδίων Ι-IV κατά GOLD, που βρίσκονταν υπό παρακολούθηση στο Ιατρείο ΧΑΠ της Πνευμονολογικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Λάρισας, και 40 υγιείς μάρτυρες. Πραγματοποιήθηκε λεπτομερής καταγραφή του ιατρικού ιστορικού και κλινική εξέταση, ενώ όλοι οι ασθενείς υποβλήθηκαν σε λειτουργικό έλεγχο του αναπνευστικού, σε εκτίμηση της ικανότητας για άσκηση με τη δοκιμασία βάδισης 6 λεπτών και σε αποτίμηση της ποιότητας ζωής με το ερωτηματολόγιο SGRQ. Τέλος, λήφθηκε δείγμα φλεβικού αίματος για τον προσδιορισμό της συγκέντρωσης της φετουΐνης-Α ορού, της CRP ορού και παραμέτρων του μεταβολικού συνδρόμου. Η μελέτη διήρκεσε ένα έτος, με δύο προγραμματισμένες επισκέψεις στους 6 και 12 μήνες. Οι 36 από τους ασθενείς, που εμφάνισαν παρόξυνση ΧΑΠ, επανεκτιμήθηκαν και κατά την έναρξη αυτής.Από τα αποτελέσματα της μελέτης προκύπτει επαναληψιμότητα στις μετρήσεις της φετουΐνης-Α κατά την αρχική επίσκεψη και τις επισκέψεις στους 6 και 12 μήνες. Η συγκέντρωσή της ήταν χαμηλότερη στους ασθενείς με ΧΑΠ, συγκριτικά με τους υγιείς μάρτυρες [394.5 (321.8-419.6)mg/L έναντι 487.3 (441.0-548.0)mg/L, p<0.001]. Επιπρόσθετα, οι ασθενείς με ΧΑΠ σταδίου IV κατά GOLD είχαν χαμηλότερη συγκέντρωση φετουΐνης-Α ορού, συγκριτικά με τους ασθενείς σταδίων I-II και ΙΙΙ (p<0.05). Ακόμη, η συγκέντρωση της φετουΐνης-Α μειώθηκε κατά την έναρξη της παρόξυνσης, συγκριτικά με την αρχική επίσκεψη (p<0.001). Το χρονικό διάστημα μέχρι την εμφάνιση της πρώτης παρόξυνσης διέφερε στατιστικώς σημαντικά μεταξύ των δύο ομάδων ασθενών με υψηλές και χαμηλές τιμές συγκέντρωσης φετουΐνης-Α ορού [HR 2.163 (95% CI 1.104-4.238), p=0.024].Από τα αποτελέσματα της μελέτης προκύπτει πως η φετουΐνη-Α αποτελεί έναν επαναλήψιμο βιολογικό δείκτη στους ασθενείς με ΧΑΠ και ενδέχεται να συμβάλλει στην αναγνώριση των ασθενών με ΧΑΠ που είναι ¨επιρρεπείς¨ στην εμφάνιση παροξύνσεων.