Περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και πολιτικές ανάπτυξης της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας

Abstract

The major topic of the present doctoral research includes the empirical exploration of three regional innovation systems in Europe (Skane, Sweden; South-East, Ireland; Crete, Greece). The certain research gives a special emphasis on growth mechanisms for regional innovation ecosystems, under the spectrum of innovation systems theory. Emphasis it is also given on the role of certain applied national science, technology and innovation policies with respect to their objectives and regional innovation impact. The thesis’ contribution regards the investigation of localised institutional devices and mechanisms which are crucial to the growth of innovation ecosystems, as the latter include knowledge generation and knowledge exploitation mechanisms, knowledge transfer organisations and novel financing arrangements. The findings derived from the research include insights on the major components of certain regional innovation systems and their basic characteristics, while placing due emphasis on the role of institutional aspects. Next to this, the thesis goes on to assess regionally embedded processes of scientific knowledge creation in terms of their repercussions on formulating regional innovation policies that converse with regional economic needs and imperatives. In that respect, it is argued that the deployment of an integrated institutional environment that accommodates innovation support services towards cooperative arrangements, innovation activities, knowledge diffusion, clustering and open innovation, and enhancement of integration processes to national and international value chains constitute fundamental prerequisites for enhancing regional innovation capacity.What also derives from the research is that what may have worked in one sector may not be appropriate in another, due to differentiations within the underlying pre-conditions, structures, institutions and sector-specific features. Under this prism, a set of differentiated innovation policy proposals, models and institutional architectures was formulated, with respect to systems thinking and innovation systems analysis. The certain comparative analysis facilitates the understanding for the case studies per se, at the level of innovation policies and regional innovation capacity. Furthermore, the present analysis provides empirical evidence for the analysis and understanding of the interrelations amongst space, knowledge, institutions and public policies.

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται την εμπράγματη σημασία και το ρόλο των πολιτικών ανάπτυξης της έρευνας, της τεχνολογίας και της καινοτομίας για τη σύνθεση, το περιεχόμενο και τον προσανατολισμό χωρικά εντοπισμένων αναπτυξιακών διαδικασιών. Υπό αυτό το πρίσμα, διερευνώνται συγκεκριμένες διαδικασίες παραγωγής και αναδιανομής επιστημονικών και παραγωγικών γνώσεων, ενώ εξετάζεται ο πολυσήμαντος ρόλος των θεσμικών προϋποθέσεων των καινοτομικών διεργασιών. Bασικό αντικείμενο της εργασίας συνιστά η εμβάθυνση σε θέματα που αφορούν σε μηχανισμούς γένεσης και ανάπτυξης τοπικών οικο-συστημάτων γνώσης και καινοτομίας και η αναγνώριση των αναγκαίων προϋποθέσεων δόμησης νέων χώρων επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης. Η συμβολή της παρούσας εργασίας εντοπίζεται επίσης στην κατανόηση των λόγων που επιβάλλουν την ανάπτυξη ολοκληρωμένων και συστημικών πολιτικών ΕΤΚ καθώς και των μορφών ενθήκευσης τους σε περιφερειακά συστήματα καινοτομίας. Η εμπειρική θεμελίωση των ως άνω παραμέτρων, κρίνεται μεθοδολογικά σκόπιμο να αναζητηθεί στη συγκριτική μελέτη της συγκρότησης των δομικών χαρακτηριστικών των πολιτικών έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας σε τρεις διαφορετικές εθνικές και περιφερειακές περιπτώσεις (Σουηδία, Ιρλανδία, Ελλάδα). Η μελέτη αυτή διαμορφώνει μια κατανόηση των δομών, των εργαλείων, του περιεχομένου των ρυθμίσεων πολιτικής καθώς και των διαδικασιών διαμόρφωσης τους, στα υπό μελέτη εθνικά και περιφερειακά συστήματα καινοτομίας. Υπό αυτό το πλαίσιο, εξετάζεται ο ρόλος των ασκούμενων εθνικών και περιφερειακών πολιτικών καινοτομίας, ενώ διερευνώνται οι εσωτερικές θεσμικές διεργασίες, το επίπεδο της θεσμικής ολοκλήρωσης των δρώντων καθώς και οι επιδράσεις που η περιφερειακή θεσμική ικανότητα ασκεί στις διαδικασίες διαμόρφωσης του περιεχομένου των ασκούμενων πολιτικών και στα αποτελέσματα τους.Η συγκριτική ανάλυση, τροφοδοτεί μια κατανόηση εμπράγματων μορφών και διαδικασιών. Το γεγονός αυτό επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων, για τις μελέτες περίπτωσης καθεαυτές, προσφέροντας τη δυνατότητα αξιολόγησης των σχετικών ερευνητικών, τεχνολογικών και αναπτυξιακών στρατηγικών καθώς και αναγνώρισης των κυρίαρχων αναπτυξιακών προοπτικών των προκείμενων περιφερειακών συστημάτων καινοτομίας. H συγκεκριμένη ανάλυση διαμορφώνει παράλληλα μια εμπειρικώς θεμελιωμένη κατανόηση ζητημάτων θεωρίας που αφορούν στην επεξεργασία των σχέσεων γνώσης, συσσώρευσης, χώρου, θεσμών και κρατικών πολιτικών.