Διερεύνηση της συσχέτισης του επιπέδου στοματικής υγείας και της χρησιμοποίησης των οδοντιατρικών υπηρεσιών με το επίπεδο κοινωνικής αποστέρησης παιδιών προσχολικής ηλικίας στο Ν. Αττικής

Abstract

The purpose of this study was to assess oral health status and dental servicesuse in a sample of 5-year-old Greek children attending public kindergartens inAthens metropolitan area and to investigate their possible associations with socioeconomicfactors and area deprivation.A typical cross-sectional study based on a large area-stratified sample of 605Greek children was carried out during the years 2009-2011. A dental examination atthe school settings and a survey questionnaire, were implemented for assessing thedental status, the socio-economic status, behavioral factors and living conditions.The dmft , dmfs, Basic Erosive Wear Examination (BEWE) and Simplified Debris(DI-s) indices were used to record oral health status. Care Index was alsocalculated. The use of dental services was measured by children’s dental visits (anydental visit up to the age of five). Area deprivation was defined using a preestablishedGeodemographic System of Attica. Zero-inflated and binary logisticregression models were performed for the statistical analysis. Results were reportedusing odd ratios, exponential coefficients and predicted probabilities.The prevalence of dental caries was 16.5%, while 78.8% of the children hadexperience of dental erosion. Mean values and SE of dmft, dmfs, BEWE and DI-sindices were 0.48±0.06, 0.85±0.13, 3.64±0.15 and 0.15±0.01 respectively. CareIndex was 33% and dental visits were reported for the 84% of the children.According to the results, children who lived in medium income areas were 2times more likely to always have no detectable caries [OR:2.20 CI95%(1.03-4.69)],while living in areas of high income was associated with lower number of decayedteeth by 0.44 (0.21-0.92)] times. Also, living in areas of medium and high incomewas related with higher odds of dental services use by 2.11(1.01-4.37) and2.08(1.14-3.79) times respectively, in relation to the reference category. Childrenfrom the most deprived areas had 16% less probability to always have no detectablecaries and 8% higher probability of having one tooth affected by dental cariescompared to the children of the most affluent ones. The predicted probabilities of notvisiting the dentist were significantly associated to all deprivation categories and thedifference between the most and less deprived areas was 28% (14-42%). Nosignificant associations were reported for dental erosion.Dental caries is a low prevalence disease in 5-years Athenian Greek childrenand dental health has improved since the last pathfinder survey, while dental7erosion is a more common oral disease. Care index was relatively low, related tomoderate rates of dental services use. Inequalities in dental caries and dentalservices use are evident among preschool children in Attica related tosocioeconomic factors and area deprivation and children from deprived and lowincome areas are more likely to experience dental caries and less dental servicesuse.

Ο σκοπός της διδακτορικής διατριβής ήταν η καταγραφή του επιπέδουστοματικής υγείας και της χρησιμοποίησης οδοντιατρικών υπηρεσιών σε παιδιά 5ετών ελληνικής καταγωγής που φοιτούν σε δημόσια νηπιαγωγεία, και η συσχετίσήτους με κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες και το επίπεδο κοινωνικήςαποστέρησης.Το υλικό της μελέτης απετέλεσαν 605 παιδιά διαφόρων κοινωνικο-οικονομικώνομάδων, τα οποία εξετάστηκαν οδοντοστοματολογικά τα έτη 2009-2011, ενώ έναερωτηματολόγιο συμπληρώθηκε από τις μητέρες. Για την καταγραφή της στοματικήςυγείας χρησιμοποιήθηκαν οι δείκτες dmft , dmfs, ο δείκτης εξέτασης οδοντικήςδιάβρωσης (BEWE), ο δείκτης μαλακών εναποθέσεων (DI-s) και υπολογίστηκε οδείκτης περίθαλψης Care Index. Η χρήση οδοντιατρικών υπηρεσιών μετρήθηκε απότην πραγματοποίηση τουλάχιστον μίας οδοντιατρικής επίσκεψης μέχρι την ηλικίατων 5 ετών. Τέλος, η κοινωνική αποστέρηση προσδιορίστηκε με τοΓεωδημογραφικό Σύστημα για την Αττική. Πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση, ηοποία περιελάμβανε μοντέλα zero- inflated και δίτιμης λογιστικής ανάλυσηςπαλινδρόμησης, ενώ για τα αποτελέσματα υπολογίστηκαν οι εκθετικές παράμετροι5των συντελεστών παλινδρόμησης [OR και exp(b)] και οι εκτιμώμενες πιθανότητες(predicted probabilities).Ο επιπολασμός της οδοντικής τερηδόνας και διάβρωσης ήταν 16,5% και78,8%. Οι μέσες τιμές και τυπικά σφάλματα των δεικτών dmft, dmfs, BEWE and DIsήταν 0,48±0,06, 0,85±0,13, 3,64±0,15 και 0,15±0,01 αντίστοιχα. Ο δείκτηςπερίθαλψης CI ήταν 33% και οδοντιατρικές επισκέψεις αφορούσαν το 84% παιδιών.Τα παιδιά που ζούσαν σε περιοχές με μέσο εισόδημα ήταν δύο φορέςπερισσότερο πιθανό να μην εμφανίζουν οδοντική τερηδόνα [OR: 2,20 CI95%(1,03-4,69)] συγκρινόμενα με τα παιδιά περιοχών χαμηλού εισοδήματος, ενώ η διαμονήσε περιοχές υψηλού εισοδήματος, σχετιζόταν με χαμηλότερες τιμές του δείκτητερηδόνας [exp(b): 0,44(0,21-0,92)]. Η διαμονή σε περιοχές μέσου και υψηλούεισοδήματος σχετίζονταν στατιστικά σημαντικά με αυξημένη χρησιμοποίησηοδοντιατρικών υπηρεσιών [OR: 2,11(1,01-4.37) και 2,08(1,14-3,79)]. Τα παιδιά απότις περιοχές με μεγαλύτερη κοινωνική αποστέρηση είχαν 16% χαμηλότερηπιθανότητα να είναι πάντα ελεύθερα τερηδόνας και 8% υψηλότερη πιθανότητα ναέχουν 1 δόντι προσβεβλημένο από οδοντική τερηδόνα, συγκρινόμενα με τα παιδιάτων πλέον ευκατάστατων περιοχών. Οι εκτιμώμενες πιθανότητες ένα παιδί να μηνέχει επισκεφθεί τον οδοντίατρο παρουσίασε στατιστικά σημαντική συσχέτιση με όλεςτις ομάδες κοινωνικής αποστέρησης και η διαφορά ανάμεσα στις περιοχέςχαμηλότερου και υψηλότερου επιπέδου αποστέρησης ήταν 28% CI95%(14-42%). Ηπαρουσία οδοντικής διάβρωσης δεν παρουσίασε στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις.Η κατάσταση στοματικής υγείας στα παιδιά προσχολικής ηλικίας και ελληνικήςκαταγωγής έχει παρουσιάσει σημαντική βελτίωση σε σχέση με προηγούμενεςμελέτες, αντιθέτως, η οδοντική διάβρωση εμφανίζει σημαντικά ποσοστά προσβολής.Επιπρόσθετα, ο δείκτης περίθαλψης είναι αρκετά χαμηλός και τα επίπεδαχρησιμοποίησης οδοντιατρικών υπηρεσιών μέτρια. Παρατηρήθηκε συσχέτισημεταξύ της οδοντικής τερηδόνας και της χρησιμοποίησης οδοντιατρικών υπηρεσιώνστα παιδιά προσχολικής ηλικίας στην Αττική σχετιζόμενη με κοινωνικο-οικονομικούςπαράγοντες και κυρίως με το επίπεδο κοινωνικής αποστέρησης αποδεικνύοντας τηνύπαρξη κοινωνικών ανισοτήτων, καθώς τα παιδιά από τις περιοχές χαμηλούεοσοδήματος και υψηλής αποστέρησης παρουσίαζαν μεγαλύτερη εμπειρίαοδοντικής τερηδόνας και χαμηλότερα ποσοστά χρήσης οδοντιατρικών υπηρεσιών.