Η διαμόρφωση του πολιτισμικού τοπίου της νήσου Νάξου από το 1204 έως και την ίδρυση του ελληνικού κράτους

Abstract

In the first two chapters of the thesis, a brief survey is done regarding the political andecclesiastical history of the island of Naxos from the antiquity up to the establishment of theGreek State, emphasizing on the late medieval and early modern period and on the eventsassociated with the latin presence there. The reference to the historical context was deemednecessary, since for the data interpretation of the cultural phenomenon that are analyzedbelow, not only the knowledge of the historical background was deemed necessary too, inwhich the configuration of the cultural phenomenon is included but also the production ofthe test material remains that are being examined here in.Then aspects of the cultural history of the island are being examined, in light of the historicalevents that defined among other the character of the cultural landscape. The paper discussesand attempts to interpret and illuminate the causes that led to the creation of the rare andunique phenomena in Greece, as a result of cultural osmosis between the indigenous GreekOrthodox of Naxos and the Western outlanders and their descendants. Fields which form theobjects of this study here, are the cultural interactions between the monumental art of theOrthodox and Catholics, the existence of temples of the western worship western "doubleworship", the construction of fortifications works and forts Western-style buildings, includingthe castellated mansions, the heraldry existence, and other phenomena related to the Westernpresence there and the coexistence and cohabitation of the two sides (Chapters C, D, E, F, G).It is also said and written by the sources that illuminate aspects of the historical reality,referring again to the cultural osmosis between Greek Orthodox and Western. The variousWesterners mostly travelers and visitors of the Roman Catholic Apostolic Church, who visitedthe island from the 14th to the 19th century, give us their own image with respect to the goalsof the present study (Chapter H). And the detailed study concerning the lowpracticedocuments of the Velasti Collection, that is located in the Local File of Naxos, the presentstudy aims to contribute in the the creation of a more complete picture regarding the culturallandscape of the island, acting as a complement to the study of the material remains, withoutbecoming a more extensive all over study of the published and unpublished naxian lowpractice documents, since it would exceed the objectives of this thesis (chapter I). Theuniqueness of this study lies in the fact that it does not approach the historical reality in termsthat are related to the "classical" historical science, but it does move on the field of culturalhistory, largely using different methodological tools, utilizing among other testimonies thatprovide us the material remains

Στα πρώτα δύο κεφάλαια της εργασίας γίνεται μία αναδρομή στην πολιτική καιεκκλησιαστική ιστορία της νήσου Νάξου από την αρχαιότητα έως και την ίδρυση τουΕλληνικού Κράτους, με έμφαση στην ύστερη μεσαιωνική και νεώτερη περίοδο και σταγεγονότα που συσχετίζονται με την εκεί λατινική παρουσία. Η αναφορά στο ιστορικό αυτόπλαίσιο κρίθηκε απαραίτητη, δεδομένου ότι για την ερμηνεία στοιχείων του πολιτισμικούφαινομένου που αναλύονται παρακάτω, απαραίτητη θεωρείται και η γνώση τόσο τουιστορικού περιγράμματος μέσα στο οποίο εντάσσεται η διαμόρφωση του πολιτισμικούφαινομένου όσο και η παραγωγή των εξεταζομένων εδώ υλικών καταλοίπων.Εν συνεχεία εξετάζονται πτυχές της πολιτισμικής ιστορίας του νησιού, υπό το πρίσμακαι των ιστορικών γεγονότων που καθόρισαν μεταξύ άλλων τη φυσιογνωμία του πολιτισμικούτου τοπίου. Η εργασία λοιπόν πραγματεύεται και επιχειρεί να ερμηνεύσει και να φωτίσει τααίτια που οδήγησαν στη δημιουργία φαινομένων σπανίων ή και μοναδικών για τον ελλαδικόχώρο, απόρροια της πολιτισμικής ωσμώσεως μεταξύ των γηγενών Ελλήνων Ορθοδόξων τηςΝάξου και των Δυτικών επήλυδων και των απογόνων τους. Πεδία τα οποία αποτελούν εδώαντικείμενα μελέτης είναι οι πολιτισμικές αλληλεπιδράσεις στη μνημειακή τέχνη τωνΟρθοδόξων και των Καθολικών, η ύπαρξη ναών δυτικής λατρείας και ναών «διπλήςλατρείας», η κατασκευή οχυρωματικών έργων και οχυρών κτισμάτων δυτικού τύπου,συμπεριλαμβανομένων και των πυργοειδών επαύλεων, η ύπαρξη οικοσήμων, καθώς και άλλαφαινόμενα που άπτονται της εκεί δυτικής παρουσίας και της συνύπαρξης και συμβίωσης τωνδύο πλευρών (Κεφάλαια Γ΄, Δ΄, Ε΄, Στ΄, Ζ΄).Γίνεται επίσης λόγος και σε γραπτές πηγές που φωτίζουν πτυχές της ιστορικήςπραγματικότητας, αναφορικά και πάλι με την πολιτισμική ώσμωση μεταξύ ΕλλήνωνΟρθοδόξων και Δυτικών. Οι διάφοροι Δυτικοί κυρίως περιηγητές και αποστολικοί επισκέπτες______________________________________________________________________ΕΚΤ | www.didaktorika.gr | 5της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, που επισκέφθηκαν το νησί από τον 14ο έως και τον 19οαιώνα, μας δίνουν τη δική τους εικόνα αναφορικά με τα ζητούμενα της παρούσας εργασίας(Κεφάλαιο Η΄). Η δε περιπτωσιολογική μελέτη δικαιοπρακτικών εγγράφων της ΣυλλογήςΒελάστη, που βρίσκεται στο Τοπικό Αρχείο Νάξου, σκοπό έχει να συμβάλει στη δημιουργίαμίας πληρέστερης εικόνας αναφορικά με το πολιτισμικό τοπίο του νησιού, λειτουργώνταςσυμπληρωματικά ως προς τη μελέτη των υλικών καταλοίπων, χωρίς να γίνεται μίαεκτενέστερη μελέτη στο σύνολο του δημοσιευμένου και αδημοσίευτου υλικού των ναξιακώνδικαιοπρακτικών εγγράφων, δεδομένου ότι αυτό θα υπερέβαινε τους στόχους της παρούσαςδιατριβής (Κεφάλαιο Θ΄). Η ιδιαιτερότητα της παρούσας εργασίας έγκειται στο γεγονός ότιδεν προσεγγίζει την ιστορική πραγματικότητα με όρους που άπτονται της «κλασσικής»ιστορικής επιστήμης, αλλά κινείται στον χώρο της Ιστορίας του Πολιτισμού, χρησιμοποιώνταςδιαφορετικά εν πολλοίς μεθοδολογικά εργαλεία, αξιοποιώντας μεταξύ άλλων τις μαρτυρίεςπου μας παρέχουν τα υλικά κατάλοιπα