Φύλο και τεχνολογίες της πληροφορίας και επικοινωνίας στην εκπαίδευση (ΤΠΕ): η περίπτωση των φιλολογικών μαθημάτων

Abstract

The study explores the changes in boy and girl students' attitudes and beliefs when computers and Information & Communication Technology (ICT) are used in the educational process, and more specifically during the history lesson. During the research several didactic interventions were carried out in the History lesson of 3rd Grade High School students in Secondary Education at the Prefecture of Serres, using didactic plans/scenarios, worksheets, educational software, interactive boards and educational material available online. The educational plan is based on the educational Action Research realised during the academic year 2009-10. Two classes were used as intervention groups and one class as a control group. The research methodology was based both on quantitative data (anonymous structured questionnaires handed at the beginning and the end of the intervention) as well as qualitative data (analytical group discussion and use of observation diaries). The results of the study, taking into consideration the factor/variable of the participants’ gender, are briefly summarized as follows: Statistically, the girls of the intervention group present significantly greater self-confidence in using IT and its application programs, after the educational interventions and express themselves more positively as far as the acquisition of knowledge with the aid of the internet is concerned. The boys in the intervention group differ considerably, as compared to the girls, in the use of IT (age of commencement in the use of computers, frequency of use, experience as to its applications) and express bigger self-confidence than the girls in the use of IT and application programs prior to the educational interventions. Both the girls and the boys participating in the action research show greater confidence in using IT in order to carry out a school project, after the educational interventions, and statistically express a more positive attitude towards the lesson of history. At the same time, they present a positive attitude for the changes in the teaching process as far as the educational material is concerned, the teaching context and the teaching techniques. The thesis includes suggestions as to the limitations and restrictions of the research, the areas that should be tackled by educational research in the future as far as the gender stereotypes are concerned, as well as the possible educational interventions that could be realized for the elimination of the existing digital divide in education, relating to gender in the field of informational technology. The points that should be considered thoroughly in any future educational planning are highlighted so that education can secure and promote equal treatment of both genders.

H μελέτη διερευνά τις αλλαγές στις αντιλήψεις και απόψεις μαθητών και μαθητριών όταν στην εκπαιδευτική διαδικασία και συγκεκριμένα στη διδασκαλία του μαθήματος της Ιστορίας, αξιοποιούνται οι Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές και οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Στη διάρκεια της έρευνας υλοποιήθηκαν διδακτικές παρεμβάσεις στο μάθημα της Ιστορίας, με χρήση διδακτικών σχεδίων μαθημάτων / σεναρίων, φύλλων εργασίας, εκπαιδευτικού λογισμικού, διαδραστικού πίνακα και διδακτικού υλικού από το διαδίκτυο σε τμήματα μαθητών/-τριών της Γ’ Γυμνασίου σε σχολείο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Σερρών. Το ερευνητικό σχέδιο βασίζεται στην εκπαιδευτική Έρευνα Δράσης, που υλοποιήθηκε στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς 2009-2010. Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκαν δύο τμήματα ως ομάδες παρέμβασης και ένα τμήμα ως ομάδα ελέγχου. Η μεθοδολογία της έρευνας στηρίχθηκε σε δεδομένα τόσο ποσοτικά (ανώνυμα δομημένα ερωτηματολόγια στην έναρξη και λήξη της έρευνας) όσο και ποιοτικά (ομαδικές αναλυτικές συζητήσεις εστίασης και χρήση ημερολογίου παρατήρησης).Τα αποτελέσματα της έρευνας, υπό το πρίσμα της οπτικής του φύλου, συνοψίζονται στα εξής: Τα κορίτσια των ομάδων παρέμβασης εκφράζουν στατιστικά σημαντικά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στη χρήση Η/Υ και προγραμμάτων μετά τις διδακτικές παρεμβάσεις και εκφράζονται πιο θετικά για τις δυνατότητες απόκτησης γνώσεων μέσω του διαδικτύου. Τα αγόρια των ομάδων παρέμβασης διαφέρουν σημαντικά από τα κορίτσια ως προς τη χρήση των Η/Υ (ηλικία έναρξης, συχνότητα χρήσης, εμπειρία αναφορικά με τις εφαρμογές των Η/Υ) και δηλώνουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση από τα κορίτσια στη χρήση των Η/Υ και προγραμμάτων πριν τις διδακτικές παρεμβάσεις. Τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια της έρευνας, μετά τις διδακτικές παρεμβάσεις, δηλώνουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στην εκπόνηση σχολικής εργασίας με χρήση Η/Υ και εκφράζουν στατιστικά σημαντικά πιο θετική άποψη για την Ιστορία. Την ίδια θετική άποψη εκδηλώνουν και για τις αλλαγές στον τρόπο διδασκαλίας σε ό,τι αφορά το διδακτικό υλικό, το περιβάλλον διδασκαλίας και μάθησης και τις τεχνικές διδασκαλίας. Η διατριβή περιλαμβάνει προτάσεις για τα όρια και τους περιορισμούς της συγκεκριμένης έρευνας, τα σημεία στα οποία πρέπει να εστιάσει η εκπαιδευτική έρευνα για τα έμφυλα στερεότυπα στο μέλλον, καθώς και τη δυνατότητα παρεμβάσεων στη διδακτική πράξη για τον περιορισμό ή την εξάλειψη του έμφυλου ψηφιακού χάσματος στην εκπαιδευτική πραγματικότητα. Ακόμη τονίζονται τα σημεία στα οποία πρέπει να ληφθεί μέριμνα στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό, προκειμένου η εκπαίδευση να διασφαλίζει και να προάγει την ισότιμη μεταχείριση των δύο φύλων