Η ποιότητα του ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων: αποτελέσματα από την εφαρμογή οικονομετρικών υποδειγμάτων εντοπισμού διαχείρισης κερδών

Abstract

The thesis deals with the quality of external audit of financial statement, as also the way that the applied econometric models can detect the discretionary accruals. More specifically, the quality of the audit prescribes the ability of the auditor to detect and report material misstatements in the financial statements in order to attribute the true economic performance of the audited company to the direct and indirect users of them. The alteration of the accounting data is a common practice which is adopted by management for achieving their personal objectives. This behavior is known as earnings management. The particular thesis is focused on two econometric models for understanding which is more effective and efficient at the calculation of the discretionary accruals. More particularly, (a) the Special Adjusted Forward Looking Model and (b) the Discretionary Revenue Model are these which have been compared. Through the tested hypotheses and the implementation of weight least square methodology, it is concluded that the first model is more effective when the total accruals of the equilibrium model (EQMA) are used than when the working capital accruals are used. Also, through a direct comparison between the two econometric models for the period from 2000 to 2008, it is proven that the Special Adjusted Forward Looking Model, after the adoption of total accruals of the equilibrium model, is more efficient in the calculation of the discretionary accruals which is the subject of earnings management. Moreover, the negative relationship between the discretionary accruals and the audit tenure and the tenure of the audit firms is also verified. Finally, the negative interrelation between the discretionary accruals and the audit, which is offered by Big 4 audit firms, is also evidenced. The magnitude of discretionary accruals can work as an indicator that there are some margin for earnings management.

Η διατριβή πραγματεύεται την ποιότητα στον εξωτερικό έλεγχο, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο τα διάφορα οικονομετρικά υποδείγματα που έχουν επινοηθεί συμβάλλουν στην επίτευξή της, με αναφορά στο μέρος των δεδουλευμένων στοιχείων που επιδέχονται παραποίηση. Ειδικότερα, η ποιότητα στον έλεγχο ορίζεται ως η ικανότητα εντοπισμού και αναφοράς των ουσιωδών σφαλμάτων στις οικονομικές καταστάσεις, προκειμένου να αποδίδεται η αληθής εικόνα της ελεγχόμενης επιχείρησης στους άμεσους και έμμεσους χρήστες των καταστάσεων αυτών. Η παραποίηση των λογιστικών δεδομένων είναι μια πρακτική που υιοθετείται από τα διοικητικά στελέχη και αποδίδεται με τον όρο χειραγώγηση κερδών. Η διατριβή επικεντρώνεται σε δύο οικονομετρικά υποδείγματα, προκειμένου να γίνει αντιληπτό ποιο είναι το πλέον αποτελεσματικό κατά τον προσδιορισμό των δεδουλευμένων στοιχείων που επιδέχονται παραποίηση. Πρόκειται (α) για το ειδικά προσαρμοσμένο Forward Looking υπόδειγμα και (β) το υπόδειγμα Παραποίησης των Εσόδων. Από τη μέσω των υποθέσεων εξέτασή τους και την χρήση των σταθμισμένων ελαχίστων τετραγώνων προκύπτει ότι το πρώτο αποδίδει καλύτερα και πιο αποτελεσματικά, όταν γίνεται χρήση των δεδουλευμένων στοιχείων του υποδείγματος ισορροπίας, παρά όταν χρησιμοποιούνται τα δεδουλευμένα στοιχεία του κεφαλαίου κίνησης. Επιπλέον, μέσω μιας άμεσης σύγκρισης μεταξύ των δύο υποδειγμάτων για την περίοδο 2000-2008, αποδεικνύεται ότι το ειδικά προσαρμοσμένο Forward Looking, μετά την υιοθέτηση των δεδουλευμένων στοιχείων του υποδείγματος ισορροπίας, είναι πιο κατάλληλο για τον εντοπισμό του τμήματος των δεδουλευμένων στοιχείων που επιδέχονται παραποίηση. Παράλληλα, επαληθεύεται η αρνητική σχέση μεταξύ του μεγέθους των δεδουλευμένων στοιχείων που επιδέχονται παραποίηση και του ρυθμού εναλλαγής των ελεγκτών, καθώς και αυτού του μεγέθους και του ρυθμού εναλλαγής του φορέα ελέγχου – ελεγκτική εταιρεία. Τέλος, διαπιστώνεται η αρνητική συσχέτιση που υπάρχει μεταξύ του μεγέθους αυτών των δεδουλευμένων στοιχείων και του ελέγχου, όταν αυτός παρέχεται από τις Big - 4 ελεγκτικές επιχειρήσεις. Τα δεδουλευμένα στοιχεία που επιδέχονται παραποίηση λειτουργούν σαν ένδειξη για την ύπαρξη περιθωρίων χειραγώγησης των λογιστικών κερδών από τα διοικητικά στελέχη.